Giáo viên kiêm nhiệm phổ cập giáo dục giảm định mức tiết dạy bao nhiêu là hợp lý nhất?
Giáo dục tiểu học là giáo dục bắt buộc. Nhà nước thực hiện phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 05 tuổi và phổ cập giáo dục trung học cơ sở.
Theo giải thích tại Luật Giáo dục 2019, phổ cập giáo dục là quá trình tổ chức hoạt động giáo dục để mọi công dân trong độ tuổi đều được học tập và đạt đến trình độ học vấn nhất định theo quy định của pháp luật.
Giáo dục bắt buộc là giáo dục mà mọi công dân trong độ tuổi quy định bắt buộc phải học tập để đạt được trình độ học vấn tối thiểu theo quy định của pháp luật và được Nhà nước bảo đảm điều kiện để thực hiện.
Thực hiện việc phổ cập giáo dục và giáo dục bắt buộc, trong các cơ sở giáo dục công lập mầm non, tiểu học, trung học cơ sở đều có phân công nhiệm vụ kiêm nhiệm cho giáo viên thực hiện nhiệm vụ phụ trách công tác Phổ cập giáo dục và giáo dục bắt buộc.
Theo khoản 1, điều 14, Luật Giáo dục 2019 nêu: "Giáo dục tiểu học là giáo dục bắt buộc. Nhà nước thực hiện phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 05 tuổi và phổ cập giáo dục trung học cơ sở".
Để thực hiện quy định này, ở các cơ sở giáo dục tiểu học, trung học cơ sở đều có giáo viên thực hiện nhiệm vụ phổ cập giáo dục. Tuy nhiên, việc giảm định mức cho giáo viên kiêm nhiệm nhiệm vụ này lại chưa có sự thống nhất dẫn đến mỗi nơi thực hiện một kiểu.
Một hiệu trưởng ở thành phố Hồ Chí Minh cho biết: “Việc phân công giáo viên kiêm nhiệm nhiệm vụ phổ cập giáo dục và giáo dục bắt buộc đang gặp một khó khăn. Đó là từ trước đến nay, chưa có văn bản nào quy định cụ thể giảm định mức tiết dạy cho giáo viên kiêm nhiệm nhiệm vụ phổ cập giáo dục.
Công tác phổ cập không gói gọn trong 42 tuần khung năm học, mà nó kéo dài cả hè. Nhiều khi giáo viên kiêm nhiệm phổ cập giáo dục phải làm xuyên hè mới hoàn thành nhiệm vụ. Vì vậy, khi thực hiện phân công chuyên môn kiêm nhiệm nhiệm vụ phổ cập, lãnh đạo khi phân công cho thầy cô nào thì cần phải làm công tác tư tưởng, động viên, khích lệ để giáo viên vui vẻ nhận nhiệm vụ”.
Giáo viên kiêm nhiệm công tác phổ cập giáo dục thường là thành viên của tổ giúp việc cho Ban chỉ đạo phổ cập giáo dục, xóa mù chữ cấp xã. Công việc chủ yếu gồm các nhiệm vụ: Phối hợp các thành viên Ban Chỉ đạo tham mưu ban Chỉ đạo triển khai, hướng dẫn, kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ phổ cập giáo dục, xóa mù chữ. Phối hợp hướng dẫn chuyên môn, nghiệp vụ cho các đơn vị và tổng hợp hồ sơ phổ cập giáo dục, xóa mù chữ cấp xã. Thực hiện nhiệm vụ theo chỉ đạo của Trưởng ban chỉ đạo. Ngoài ra, thầy cô còn phải hoàn thiện công tác điều tra phổ cập, hồ sơ phổ cập, vận động học sinh trong độ tuổi ra lớp …
Vấn đề đặt ra là căn cứ pháp lý nào để cơ sở giáo dục thực hiện mức giảm tiết dạy cho giáo viên kiêm nhiệm nhiệm vụ phổ cập giáo dục và giáo dục bắt buộc? Giáo viên kiêm nhiệm công tác phổ cập được giảm định mức tiết dạy bao nhiêu tiết là phù hợp?
Học sinh Trường Trung học cơ sở Bưng Riềng trong tiết sinh hoạt đầu tuần. Ảnh: Sơn Quang Huyến
Theo tìm hiểu của người viết, khoản 5, điều 3, Thông tư số 05/2025/TT-BGDĐT quy định chế độ làm việc của giáo viên phổ thông, dự bị đại học ban hành ngày 7/3/2025 (có hiệu lực từ 22/4/2025) nêu: "Đối với nhiệm vụ chưa được quy định chế độ giảm định mức tiết dạy theo Điều 9, Điều 10, Điều 11 hoặc chưa được quy đổi ra tiết dạy theo Điều 13 Thông tư này, hiệu trưởng căn cứ vào mức độ phức tạp, khối lượng công việc của nhiệm vụ, dự kiến số tiết dạy quy đổi đối với nhiệm vụ đó và gửi xin ý kiến của Hội đồng trường. Sau khi có ý kiến thống nhất, hiệu trưởng quyết định số tiết dạy quy đổi đối với nhiệm vụ và báo cáo cơ quan có thẩm quyền quản lý. Trường hợp không có Hội đồng trường, hiệu trưởng gửi xin ý kiến của các phó hiệu trưởng, cấp ủy và tổ trưởng, tổ phó tổ chuyên môn.
Nhiệm vụ Phổ cập giáo dục và giáo dục bắt buộc là nhiệm vụ chưa được quy định chế độ giảm định mức tiết dạy theo Điều 9, Điều 10, Điều 11 hoặc chưa được quy đổi ra tiết dạy theo Điều 13 Thông tư số 05/2025/TT-BGDĐT. Vì vậy, hiệu trưởng trường mầm non, tiểu học, trung học cơ sở có đủ căn cứ pháp lý để quyết định số tiết dạy giảm định mức cho nhiệm vụ này theo hướng dẫn của khoản 5, điều 3, Thông tư số 05.
Người viết đã tìm hiểu vấn đề giảm định mức tiết dạy cho giáo viên kiêm nhiệm nhiệm vụ phổ cập giáo dục, lãnh đạo các trường học được hỏi trả lời không giống nhau, mỗi người mỗi kiểu. Có nơi, giáo viên kiêm nhiệm được giảm 4 tiết/tuần, người thì 3 tiết/tuần, người thì 2 tiết/tuần. Có nơi đang chờ sự chỉ đạo của Ủy ban nhân dân xã; Có nơi dự kiến sẽ xây dựng trong quy chế chi tiêu nội bộ...
Thầy Đặng Văn Tuân - Phó hiệu trưởng một trường tại thành phố Hồ Chí Minh chia sẻ: “Từ thực tế đã làm kiêm nhiệm nhiệm vụ phổ cập giáo dục trong nhiều năm qua, tôi thấy đây là nhiệm vụ tương đối nặng nề, đòi hỏi giáo viên phải rành công nghệ thông tin để nhập liệu trên phần mềm quản lý.
Bên cạnh đó, giáo viên phải có kĩ năng giao tiếp tốt với giáo viên, phụ huynh, học sinh … để phối hợp làm các công tác điều tra, vận động học sinh đi học, hoàn thành hồ sơ để đạt mức độ phổ cập giáo dục mà địa phương đã đặt ra.
Khi kiêm nhiệm nhiệm vụ phổ cập giáo dục, giáo viên có thể phải làm nhiệm vụ ngay cả khi đồng nghiệp mình nghỉ hè để hoàn thành hồ sơ phổ cập theo yêu cầu của địa phương. Vì thế tính chất, mức độ phức tạp, khối lượng công việc của nhiệm vụ phổ cập giáo dục rất khó có thể mô tả, liệt kê cụ thể.
Theo tôi, giảm định mức tiết dạy cho giáo viên kiêm nhiệm nhiệm vụ phổ cập giáo dục 04 tiết/tuần là phù hợp. Giáo viên kiêm nhiệm phổ cập giáo dục có thể yêu cầu lãnh đạo nhà trường điều động nhân sự hỗ trợ vào thời gian cao điểm khi thực hiện những nhiệm cấp bách như điều tra phổ cập tại một thời điểm quy định …”.
Nhiều giáo viên đã và đang kiêm nhiệm nhiệm vụ phổ cập giáo dục cũng chia sẻ với người viết quan điểm đồng tình với định mức giảm 04 tiết/tuần. Thực tế hiện nay, mỗi xã có thể có nhiều cơ sở giáo dục công lập từ mầm non đến trung học cơ sở, giáo viên kiêm nhiệm phổ cập giáo dục đều là thành viên của tổ giúp việc cho Ban chỉ đạo phổ cập giáo dục, xóa mù chữ cấp xã. Vì thế, nên có sự thống nhất giảm định mức tiết dạy cho giáo viên kiêm nhiệm phổ cập giáo dục, tạo sự thống nhất và công bằng trong cùng địa phương.
