Gieo mầm xanh bên bờ sông Mã

Duyên miệt mài chăm sóc giàn nho trong nông trại bên bờ sông Mã

Từng là cử nhân Luật, thạc sĩ Quản trị kinh doanh, Lê Thị Hồng Duyên (sinh năm 1991, phường Nguyệt Viên, Thanh Hóa) khiến nhiều người nể phục bởi hành trình khởi nghiệp với nông nghiệp sạch. Từ mảnh đất bỏ hoang bên bờ sông Mã, cô đã gây dựng nên mô hình nông trại hữu cơ, mang lại sức sống mới cho vùng đất quê hương.

Sinh ra ở vùng ven sông Mã – nơi người dân quanh năm gắn bó với ruộng đồng nhưng cuộc sống vẫn đầy nhọc nhằn, Duyên sớm thấu hiểu giá trị của đất. Sau khi tốt nghiệp chuyên ngành Luật và hoàn thành cao học Quản trị kinh doanh, cô từng có công việc ổn định cùng mức thu nhập khá, song trong sâu thẳm, vẫn luôn day dứt khi nghĩ đến quê nhà, nơi cha mẹ tảo tần và nhiều thửa ruộng dần bị bỏ hoang vì người trẻ đi làm ăn xa.

“Mỗi lần đi qua cánh đồng xưa mà chỉ còn cỏ mọc, tôi thấy tiếc lắm. Đất này từng cho mình tuổi thơ, giờ để hoang thì tội nghiệp lắm,” cô kể.

Từ nỗi trăn trở ấy, năm 2016, Hồng Duyên quyết định rẽ hướng. Cô nghỉ việc ở thành phố, trở về quê cùng cha dựng những khung nhà lưới đầu tiên bên bờ sông Mã, đặt tên nông trại là “Cả Tổ Farm”. Mảnh đất khi đó cằn cỗi, cỏ mọc um tùm, nhưng Duyên tin rằng đất quê sẽ hồi sinh nếu được chăm chút bằng đôi tay và tấm lòng của người con xứ Thanh.

Hai cha con bắt đầu với 2.000 m2 đất, trồng dưa vàng và dưa lưới Nhật Bản - những loại cây đòi hỏi kỹ thuật cao nhưng phù hợp khí hậu ven sông. Không có kỹ sư hướng dẫn, họ tự học qua tài liệu, tìm hiểu mô hình trên mạng rồi kiên trì thực hành từng công đoạn: làm đất, dựng nhà lưới, lắp hệ thống tưới nhỏ giọt. Những vụ đầu tiên thất bại nặng nề, vốn liếng gần như cạn kiệt. “Có lúc nhìn cả giàn dưa héo rũ, tôi muốn bỏ cuộc. Nhưng cha tôi bảo, làm nông phải chịu được khổ trước, nếu dễ thì ai cũng đã thành công rồi,” Duyên nhớ lại.

Nụ cười rạng rỡ của cô chủ nông trại khi khoe về sự màu mỡ của đất, sau thời gian dài vất vả cải tạo.

Không nản chí, cô chuyển sang canh tác hữu cơ, dùng phân ủ từ chuối và đậu tương, hạn chế tối đa hóa chất. Duyên còn tự tay pha chế dung dịch tỏi, gừng, ớt và rượu để phòng sâu bệnh. Nhờ kiên trì, vụ dưa đầu tiên cho quả giòn, ngọt, thơm tự nhiên, được người tiêu dùng đón nhận. Khi niềm tin được khẳng định, cô mạnh dạn mở rộng quy mô sản xuất.

Cả Tổ Farm – cái tên gợi nhớ mái nhà và sự gắn kết dần trở thành một trong những mô hình nông nghiệp công nghệ cao đầu tiên của Thanh Hóa, mang lại nguồn thu ổn định và góp phần hồi sinh vùng đất ven sông Mã. Từ vài nghìn m2 ban đầu, nông trại nay đã mở rộng hơn 2 hecta, chia thành nhiều khu trồng nho, dâu tây, cà chua bi, khoai tây, lạc… Mỗi năm, Cả Tổ Farm cho doanh thu hàng trăm triệu đồng, tạo việc làm ổn định cho nhiều lao động địa phương. Nhưng với Hồng Duyên, điều quý nhất là mảnh đất quê hương đã thực sự hồi sinh.

Trẻ nhỏ háo hức tham gia hoạt động “làm nông dân một ngày” tại nông trại của Duyên.

Không dừng lại ở sản xuất, cô mong muốn biến nông trại thành nơi mọi người có thể “học và hiểu về đất”. Cả Tổ Farm mở cửa đón khách tham quan, trải nghiệm hái quả, tìm hiểu quy trình trồng trọt sạch. Vào mùa nho (từ tháng 6 đến tháng 8), nông trại đón hàng trăm lượt khách mỗi ngày. Gia đình, học sinh, du khách tìm đến không chỉ để mua nông sản, mà còn để tận hưởng không gian xanh mát, được làm “nông dân một ngày”. “Trẻ con giờ ít khi thấy cây mọc lên từ hạt, ít được chạm vào đất. Tôi muốn nông trại trở thành nơi các em học được điều đó,” Duyên chia sẻ.

Từ một ý tưởng khởi nghiệp nhỏ, Cả Tổ Farm đã trở thành điểm du lịch trải nghiệm nông nghiệp nổi bật của tại khu vực, góp phần thay đổi nhận thức của người dân quanh vùng. Nhiều hộ đã học theo phương pháp hữu cơ, liên kết sản xuất để cùng nhau nâng cao giá trị nông sản địa phương.

Du khách trải nghiệm hái nho chín mọng tại khu tham quan nông trại.

Năm 2023, Hồng Duyên được nhiều tổ chức tôn vinh là gương mặt nông dân trẻ tiêu biểu, truyền cảm hứng về khởi nghiệp xanh. Nhưng nông nghiệp không phải con đường bằng phẳng. Chỉ riêng năm 2025, Cả Tổ Farm chịu thiệt hại gần một tỷ đồng do ba cơn bão liên tiếp khiến nhà màng sập, cây trồng hư hại nặng. “Có lúc nhìn công sức cả năm bị nước cuốn trôi, tôi thực sự nản. Nhưng rồi lại nghĩ, nếu sợ bão gió thì chẳng bao giờ trồng được gì,” cô nói, ánh mắt rắn rỏi.

Khó khăn lớn nữa là thiếu lao động trẻ, bởi canh tác nhà màng đòi hỏi kỹ thuật và sự tỉ mỉ. Duyên tin rằng khi người trẻ hiểu được ý nghĩa thật của nông nghiệp sạch, họ sẽ quay về. Cô đang ấp ủ kế hoạch đưa sản phẩm nông trại đạt chứng nhận FDA để mở rộng xuất khẩu, đồng thời xây dựng khu “học tập xanh” nơi mọi người có thể trực tiếp gieo hạt, trồng cây và học cách yêu thiên nhiên, trân trọng giá trị lao động.

Dưa lưới hữu cơ – sản phẩm đầu tiên đánh dấu thành công bước đầu của Cả Tổ Farm.

Giữa ngày đông se lạnh, trong khu nhà màng bên bờ sông Mã, Hồng Duyên vẫn miệt mài chăm từng luống dưa. Bàn tay cô chai sạn, làn da sạm đi vì nắng gió, nhưng nụ cười vẫn rạng rỡ. “Bạn bè bảo tôi chẳng còn giống cô thạc sĩ ngày nào nữa,” cô cười hiền. “Nhưng tôi thấy mình may mắn, vì mỗi ngày được làm điều mình yêu, sống giữa thiên nhiên trong lành.”

Nguyễn Thuấn