'Gieo' những hạt mầm văn hóa đọc

Thầy giáo Nguyễn Xuân Nam luôn nỗ lực “gieo” những hạt mầm văn hóa đọc.

Thẩm thấu...

Văn hóa đọc, nói thì ngắn gọn nhưng đó là cả một hành trình không dễ dàng. Như vòng đời của một cái cây, bạn muốn có hoa thơm, trái ngọt thì trước nhất bạn phải biết cách gieo hạt, ươm mầm, tỉ mỉ quan sát, nhẫn nại dành thời gian chăm chút, nuôi dưỡng nó lớn dần lên. Văn hóa đọc cũng như vậy.

Với thầy giáo Nguyễn Xuân Nam, văn hóa đọc là một quá trình thẩm thấu. Một đứa trẻ sẽ không thể nào tự nhiên mà yêu sách, thích đọc sách. Nhưng khi chúng ta kiên nhẫn gieo vào lòng con, từng chút, từng chút một, thì dần dần “hạt mầm” ấy sẽ nảy nở. Ngày hôm nay con không đọc sách nhưng xung quanh con có sách, con sẽ tò mò hỏi: Sao nhà mình nhiều sách thế? Sách này để làm gì? Bạn dành thời gian nói chuyện, giảng giải cho con. Ngày mai, con bắt đầu tò mò lục tìm trong giá sách, có thể chúng sẽ xới tung hết lên, bạn cũng đừng cáu gắt, la mắng. Bạn khích lệ con tiếp tục công việc tìm kiếm ấy và dọn dẹp ngăn nắp trở lại. Ngày sau nữa, con hào hứng giơ một quyển sách lên và nói với mẹ: “Mẹ ơi, cuốn sách này có cái bìa đẹp quá hay những tranh vẽ trong cuốn truyện này đẹp quá”, vậy là mình đã bắt đầu có quyền hy vọng....

Ngay từ khi còn nhỏ, Nguyễn Xuân Nam đã thích đọc sách, có ý thức về việc lưu giữ sách và ấp ủ ước mơ sẽ xây dựng một thư viện cá nhân thật lớn. Thầy Nam kể: “Mỗi khi có ai đó cho, tặng sách, tôi vui lắm, đọc xong là cất giữ cẩn thận để sách không lem bẩn, quăn mép hay long gáy, hỏng bìa. Bố mẹ tôi thì luôn ủng hộ, khuyến khích và tạo mọi điều kiện cho tôi phát triển bản thân, theo đuổi sở thích của mình. Nhiều khi tôi giấu bố mẹ, nhịn ăn sáng để lấy tiền mua sách. Bố mẹ biết đấy nhưng cũng cho qua vì biết mình sẽ không sử dụng tiền ấy vào mục đích không tốt”.

Sau nhiều năm tháng tích lũy, thầy Nam đã xây dựng được tủ sách cá nhân với gần 1 vạn cuốn sách ở nhiều lĩnh vực khác nhau như: văn hóa, văn học, giáo dục, kỹ năng sống... Trong đó, tủ sách có gần 100 cuốn về văn hóa đọc. Thầy Nam cho biết: “Tiền thân của tủ sách Nguyễn Nam là thư gia Nguyễn Xuân đã được thành lập và phát triển trong hàng chục năm qua. Trên con đường mà tôi đã và đang đi, văn hóa đọc chính là hạt giống mà tôi dành nhiều tâm huyết gieo trồng, chăm sóc và tưới tắm”.

Là một giáo viên dạy Ngữ văn của một trường trung học cơ sở, thầy Nam luôn tâm huyết, trách nhiệm với từng bài giảng. Thầy Nam bộc bạch: “Khi các em có niềm yêu thích với văn học thì các em sẽ yêu thích việc đọc sách, đó là một lẽ rất tự nhiên. Vì vậy, mình rất đầu tư, chăm chút cho từng bài giảng trên lớp, cố gắng lồng ghép nhiều hoạt động trong tiết học để tạo hứng thú, mở ra cách tiếp cận đa chiều cho các em”. Trong quá trình dạy học, thầy Nam cũng thường xuyên giới thiệu cho học sinh những cuốn sách hay, phù hợp với lứa tuổi để các em đọc, tham khảo; tổ chức nói chuyện, trao đổi về sách; vẽ hình minh họa theo nội dung và các nhân vật trong bài học... Bài giảng của thầy Nam vì thế vừa sinh động, khuyến khích khả năng tư duy, sáng tạo, làm việc nhóm của học sinh vừa âm thầm gieo vào lòng các em sự quan tâm, yêu thích việc đọc sách.

Cùng với đó, thầy Nam cũng là người luôn khuyến khích, tích cực hướng dẫn học sinh hưởng ứng, tham gia Cuộc thi Đại sứ Văn hóa đọc, gặt hái nhiều thành tích đáng ghi nhận với 3 học sinh đạt giải quốc gia và nhiều giải tỉnh. Con gái của thầy Nam cũng nhiều lần tham gia Cuộc thi Đại sứ Văn hóa đọc và đạt các giải thưởng.

Lan tỏa...

Biết rằng, trên hành trình gieo mầm và lan tỏa văn hóa đọc, những nỗ lực cá nhân là không đủ, thầy Nam mở rộng hoạt động, kết nối với nhiều cá nhân, tổ chức để triển khai các dự án khuyến đọc, vì cộng đồng như: tặng sách cho nhiều trường học trên địa bàn tỉnh; tặng sách cho nhiều cá nhân học sinh và giáo viên cùng những người yêu sách; tặng sách cho một số quán cà phê có nhu cầu tạo lập không gian sách nhỏ phục vụ khách hàng... Kiên trì và bền bỉ, nhiều năm qua, Dự án Nguyễn Nam và những người bạn đã trao tặng sách cho khoảng 30 trường học ở các bậc học trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa. Mỗi cuốn sách được trao đi không chỉ gói trọn tấm lòng của người tặng sách mà cũng là lúc một hạt mầm văn hóa đọc tiếp tục được gieo trồng, lan tỏa.

Các bạn nhỏ đến phòng đọc sách cộng đồng trong Công viên Hội An (phường Hạc Thành) vào dịp cuối tuần.

Đặc biệt, sau những nỗ lực kết nối, lan tỏa văn hóa đọc, thầy Nam và một số người bạn cùng đam mê, lý tưởng đã thành lập phòng đọc sách cộng đồng nằm trong phiên bản dãy phố cổ, Công viên Hội An (phường Hạc Thành). Trong không gian yên tĩnh, xanh mướt cây lá và ngập tràn sắc nắng, phòng đọc sách cộng đồng như một mảnh ghép văn hóa đầy ý nghĩa.

Chị Trịnh Thị Huệ Tâm (34 tuổi, phường Nam Ngạn) chia sẻ: “Tôi có nghe nhiều bạn bè giới thiệu nhưng đây là lần đầu tôi đến phòng đọc sách cộng đồng. Nhìn vào không gian này, tôi nghĩ mỗi người đến đây đều cảm nhận được sự thoải mái, an yên, học mà chơi, chơi mà học. Các đầu sách đa dạng, phục vụ nhiều đối tượng bạn đọc khác nhau. Khi gấp những trang sách lại, mọi người có thể giao lưu, trao đổi với nhau về sở thích đọc sách và nhiều vấn đề trong cuộc sống. Tôi thực sự rất vui vì Thanh Hóa đã có những không gian văn hóa, khuyến đọc dành cho cộng đồng như thế này”.

Nhằm đa dạng các hoạt động, thu hút đông đảo bạn đọc, phòng đọc sách thường tổ chức các buổi workshop, trò chuyện với chuyên gia xoay quanh các chủ đề: đọc sách cùng con, cha mẹ tỉnh thức... Từ những hoạt động ấy, dù mới đi vào hoạt động chưa lâu, phòng đọc sách cộng đồng đã trở thành địa chỉ văn hóa được yêu thích, tìm đến, nhất là vào dịp cuối tuần.

Em Phạm Bảo Trâm (lớp 4A6, Trường Tiểu học Minh Khai 1) cho biết: “Bố thường xuyên đưa hai chị em em đến Công viên Hội An chơi, trong đó em thích nhất là phòng đọc sách cộng đồng. Ở đây con có thể tìm được nhiều cuốn sách về khoa học, truyện thiếu nhi, các cuốn sách phát triển tư duy. Con và em hay chơi trò đố các câu hỏi trong sách với nhau rất vui”.

Khi những đứa trẻ ngày càng bị lôi cuốn vào màn hình ti vi, máy tính, điện thoại thông minh còn các bậc phụ huynh thì lo lắng tìm giải pháp thì các không gian văn hóa, khuyến đọc như phòng đọc sách cộng đồng do thầy Nguyễn Xuân Nam cùng các đồng sự sáng lập là một nỗ lực đáng quý. Chẳng dư dả thời gian, cũng không quá đủ đầy về vật chất nhưng những con người ấy vẫn cháy hết mình với niềm đam mê, tràn đầy tinh thần, nhiệt huyết vì cộng đồng. Thầy Nam chân thành bộc bạch: “Những việc làm nhỏ bé của chúng tôi đã nhận được sự đồng hành và nâng đỡ bởi rất nhiều cá nhân, thư viện và tổ chức. Đó là nguồn động viên to lớn mà chúng tôi vô cùng trân trọng và biết ơn. Mong rằng, thời gian tới, chúng tôi tiếp tục nhận được sự quan tâm, đồng hành lớn hơn nữa để cùng nhau thúc đẩy, lan tỏa văn hóa đọc trên khắp mảnh đất Thanh Hóa này”.

Bài và ảnh: Thảo Linh