Gìn giữ nghề làm nón lá thủ công

Hình ảnh chiếc nón lá kết hợp với tà áo dài còn tô thắm thêm vẻ đẹp trong trang phục truyền thống của người phụ nữ Việt Nam. Ở một làng quê như khu Văn Phú 1, thị trấn Cẩm Khê, huyện Cẩm Khê, tỉnh Phú Thọ, từ bao đời nay, người dân vẫn luôn gìn giữ nghề làm nón lá thủ công, vừa để kiếm thêm thu nhập trong lúc nông nhàn, vừa nhằm bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống mà người xưa để lại.

Bà Phùng Thị Bình làm nón lá.

Khu Văn Phú 1 trước kia là xã Sai Nga, huyện Cẩm Khê, mới sáp nhập vào thị trấn Cẩm Khê. Vì thế mà cổng làng còn ghi là: “Làng nghề nón lá xã Sai Nga”. Người dân nơi đây chủ yếu làm ruộng nhưng vẫn luôn bận bịu với nghề làm nón. Bởi theo họ, đây là một nghề truyền thống có từ lâu đời, người già, thanh thiếu niên đều có thể làm được. Mặc dù thu nhập từ nghề này không cao, nhưng trong những lúc nông nhàn, họ tranh thủ kiếm thêm chút tiền nhằm cải thiện cuộc sống. Bà Phùng Thị Bình, 75 tuổi, ở khu Văn Phú 1, cho biết: “Tôi gắn bó với nghề làm nón lá từ khi còn nhỏ. Người dân quê tôi chủ yếu làm ruộng. Sau mỗi buổi làm ruộng, chúng tôi tranh thủ làm nón lá. Đây là một nghề không đòi hỏi kỹ thuật cao hay sức lao động nhiều, mà chỉ cần sự khéo léo, bền bỉ”. Qua tìm hiểu, chúng tôi được biết, nguyên liệu để làm ra những chiếc nón chủ yếu là từ lá cọ non. Đây là loại lá có sẵn ở địa phương, bền, đẹp, không thấm nước. Người dân nơi đây mỗi ngày làm được 2-3 chiếc nón, có giá từ 30.000 đồng đến 60.000 đồng/chiếc, cho thu nhập từ 1,5 triệu đồng đến 2 triệu đồng/người/tháng. Sản phẩm họ làm ra không đủ cung cấp cho đầu mối buôn đến tận nơi thu mua.

Hiện nay, nghề làm nón lá ở khu Văn Phú 1 đang dần mai một, không còn phát triển như trước. Nón lá không còn được nhiều người sử dụng, nhưng nghề làm nón mãi là niềm tự hào của người làm nón nơi đây. Những người như bà Phùng Thị Bình vẫn âm thầm gắn bó với nghề, thổi hồn vào văn hóa Việt qua từng vành nón, giữ lửa cho nghề truyền thống đến muôn đời sau.

Bài và ảnh: HÀ THIỆN HÙNG