Gió đảo chiều ngành xi măng

Bức tranh ngành xi măng dần lấy lại sắc màu tươi sáng sau chuỗi khó khăn kéo dài. Ảnh: Hoàng Anh

Công ty CP Xi măng Vicem Hà Tiên kết thúc quý III/2025 với kết quả kinh doanh hết sức tích cực, doanh thu tăng 14% so với cùng kỳ 2024 lên mức hơn 1.866 tỷ đồng còn lợi nhuận sau thuế tăng gần 3 lần lên 86 tỷ đồng.

Song song với sản lượng tiêu thụ gia tăng, việc giá nguyên liệu đầu vào giảm và các giải pháp cắt giảm chi phí sản xuất giúp Vicem Hà Tiên giảm giá vốn, cải thiện biên lợi nhuận, thu về lãi lớn.

Lũy kế 9 tháng đầu năm, Vicem Hà Tiên ghi nhận doanh thu 5.384 tỷ đồng, tăng 7%, lợi nhuận sau thuế gần 190 tỷ đồng, tăng hơn 330% so với cùng kỳ năm ngoái. Như vậy, công ty đã hoàn thành 75% kế hoạch doanh thu và 103% kế hoạch lợi nhuận của năm 2025.

Quý III/2025 là quý thứ hai liên tiếp Công ty CP Xi măng Vicem Bút Sơn báo lãi sau 10 quý lỗ liên tiếp. Cũng nhờ vào việc cải thiện giá vốn hàng bán, bên cạnh doanh thu từ xử lý chất thải, Vicem Bút Sơn ghi nhận lợi nhuận sau thuế hơn 10 tỷ đồng dù doanh thu giảm 18% so với cùng kỳ về gần 522 tỷ đồng, trong khi cùng kỳ năm ngoái lỗ hơn 26 tỷ đồng.

Lũy kế 9 tháng đầu năm, Vicem Bút Sơn giảm nhẹ 2% doanh thu về hơn 1.807 tỷ đồng, lỗ 6 tỷ đồng, mức lỗ thấp hơn đáng kể so với con số âm 122 tỷ đồng 9 tháng đầu năm 2024.

Công ty CP Xi măng Vicem Hoàng Mai cũng ghi nhận doanh thu từ xử lý chất thải, cộng với việc sử dụng nhiên liệu tái chế thay cho than cám trong lò nung để cắt giảm chi phí sản xuất, qua đó đạt lợi nhụan sau thuế đạt hơn 8 tỷ đồng, cao nhất trong 13 quý trở lại đây, trong khi cùng kỳ lỗ hơn 11 tỷ đồng.

Một yếu tố khác hỗ trợ lợi nhuận cho Vicem Hoàng Mai là giá clinker được cải thiện so với cùng kỳ, nhờ vào nhu cầu bắt đầu có dấu hiệu phục hồi.

Loạt tín hiệu tích cực cho thấy ngành xi măng đã bắt đầu xuất hiện những tia sáng, sau giai đoạn 2022 – 2024 đầy khó khăn bởi tình trạng dư cung.Theo Tổng công ty Xi măng Việt Nam (Vicem), nhiều đơn vị chủ lực đã có lãi trở lại kể từ quý II/2025 và sẽ tiếp tục tích cực trong cuối 2025 nhờ việc giải ngân vốn đầu tư công cho các công trình hạ tầng được đẩy mạnh và thị trường bất động sản kỳ vọng phục hồi.

Giai đoạn cuối năm thường là cao điểm giải ngân đầu tư công, riêng năm nay tình hình còn lạc quan hơn nhờ vào nhiều giải pháp rút ngắn thủ tục, đẩy nhanh tiến độ triển khai dự án, đặc biệt khi các dự án sửa đổi Luật đầu tư công, dự án một luật sửa bốn luật ngành đầu tư được thông qua cuối năm 2024.

Không chỉ doanh nghiệp trong nước mà cả nhà đầu tư nước ngoài cũng hưởng lợi nhờ xu thế này. Điển hình, Tập đoàn SCG (Thái Lan) cho biết, nhu cầu thị trường xi măng Việt Nam tăng khoảng 10% là điểm tựa quan trọng đảm bảo doanh thu của doanh nghiệp này.

Ngoài ra, xuất khẩu xi măng và clinker cũng chứng kiến mức tăng trưởng tích cực, thu về khoảng hơn 870 triệu USD trong 8 tháng đầu năm, nhờ vào việc mở rộng ra nhiều thị trường mới, đặc biệt là khu vực Trung, Nam Mỹ và châu Phi. Thực tế, một số doanh nghiệp họ Vicem báo tăng doanh thu và lợi nhuận nhờ hoạt động xuất khẩu khởi sắc.

Ngành xi măng chưa thoát khó

Những tín hiệu tích cực trở lại giúp doanh nghiệp xi măng đảo chiều lợi nhuận nhưng chưa đủ để nhiều doanh nghiệp thực sự phục hồi sau giai đoạn 2022 – 2024 ảm đạm.

Điển hình, Vicem Bút Sơn ghi nhận khoản lỗ lũy kế gần 300 tỷ đồng, nợ vay gần 2.200 tỷ đồng, cao gấp đôi vốn chủ sở hữu và chủ yếu là nợ ngắn hạn. Trong khi đó, Vicem Hoàng Mai còn khoản lỗ lũy kế gần 80 tỷ đồng, nợ vay phải trả tăng hơn 50% so với đầu năm, lên 574 tỷ đồng.

Một số doanh nghiệp khác chưa đón sóng phục hồi, tiếp tục chìm trong thua lỗ, điển hình như Công ty CP Vicem Hải Vân lỗ ròng gần 9 tỷ trong quý III/2025, nâng lỗ lũy kế lên 128 tỷ đồng sau 10 quý liên tục báo lỗ.

Hay Công ty CP Xi măng Phú Thọ trải qua quý thứ 18 lỗ liên tiếp, ghi nhận lỗ lũy kế hơn 478 tỷ đồng và âm gần 350 tỷ đồng vốn chủ sở hữu. Trong khi đó, chuỗi thua lỗ ở Công ty CP Tấm lợp vật liệu xây dựng Đồng Nai đã kéo dài tới quý thứ 14, một phần do áp lực lãi vay quá hạn, khiến lỗ lũy kế gần 920 tỷ đồng, âm gần 550 tỷ đồng vốn chủ sở hữu.

Theo báo cáo của Trung tâm Thông tin và dữ liệu xi măng (CIDC), ngành xi măng vẫn đối diện với nhiều thách thức khi chi phí sản xuất tăng do giá điện, nguyên nhiên liệu vẫn duy trì giá cao. Trong nước, tình trạng dư cung chưa được giải quyết, dẫn đến áp lực cạnh tranh khốc liệt dù nhu cầu được cải thiện.

Ở thị trường quốc tế, chi phí logistics, vận tải biển gia tăng là yếu tố bào mòn biên lợi nhuận của doanh nghiệp xi măng dù xuất khẩu tăng trưởng tích cực.

Với thách thức lớn, những tín hiệu ấm dần lên của thị trường xi măng chưa đủ để doanh nghiệp thoát khó hoàn toàn. Theo CIDC, doanh nghiệp cần nỗ lực hơn nữa trong củng cố kênh phân phối, liên kết sản xuất, tiêu thụ, đầu tư vào công nghệ xanh và áp dụng giải pháp đồng xử lý chất thải để thực sự bứt khỏi giai đoạn đầy thách thức.

Phạm Sơn