'Nhấp nhổm' vì lãi vay mua nhà tăng trở lại

Chị Minh Anh (27 tuổi, TP.HCM) chốt mua một căn hộ tại dự án đang xây dựng ở Cát Lái hồi tháng 8, đã thanh toán trước cho chủ cũ 1,3 tỷ đồng. Phần còn lại, chị đang vay ngân hàng và giải ngân theo tiến độ.

Khi chốt mua, chị đã làm việc với ngân hàng, ký khế ước vay và được chốt lãi suất 7% cố định trong 2 năm cho đợt giải ngân đầu. Tuy nhiên, đến thời điểm ngân hàng hẹn giải ngân, tiền vẫn chưa được chuyển. Một ngày sau, ngân hàng thông báo lãi vay đã tăng lên 7,5% và yêu cầu ký lại khế ước.

"Nhân viên ngân hàng giải thích mức tăng 0,5% chỉ khiến khách trả thêm vài trăm nghìn mỗi năm, nhưng với khoản vay lớn và nhiều đợt giải ngân tiếp theo, con số này không hề nhỏ", chị Minh Anh chia sẻ.

Lãi vay mua nhà rục rịch tăng

Cuối tháng 10 vừa qua, chị Minh Anh cho biết ngân hàng tiếp tục điều chỉnh biểu lãi suất, theo đó, gói cố định 2 năm tăng lên 8,3%/năm, gói 1 năm là 7,8% và gói 3 năm 9,3%. Chỉ hơn một tuần sau, ngân hàng lại báo lãi vay gói 2 năm tăng lên 8,5%, còn gói 3 năm là 10,4%/năm.

"Nhân viên tư vấn nói lãi suất nhảy liên tục vì ngân hàng phải tăng lãi huy động. Với người mua nhà, việc lãi vay thay đổi từng ngày khiến tôi cảm thấy quá rủi ro", chị nói.

Tương tự, anh Khôi Nguyễn (30 tuổi, TP.HCM), người đang tìm mua nhà cho biết hồi tháng 10, các ngân hàng chỉ báo mức lãi khoảng 6,5-7%/năm cho gói cố định trong 2 năm đầu. Tuy nhiên, hiện phần lớn ngân hàng đã tăng lãi, mức 7%/năm chỉ còn áp dụng cho phương án cố định 1 năm, còn cố định 18 tháng đã tăng lên 7,3%/năm.

"Khi hỏi các ngân hàng nước ngoài, nhân viên tư vấn đều nói lãi suất đã tăng nhưng chưa gửi thông tin chi tiết vì ngân hàng đang cập nhật. Trước đây, do chưa đủ tiền đặt cọc, gia đình dự định để dành đến tháng 12 mới mua, nhưng nhìn lãi vay tăng liên tục, tôi đang cân nhắc dời kế hoạch nếu cuối năm lãi suất vẫn tiếp tục tăng", anh Khôi nói.

Nhiều ngân hàng đồng loạt tăng lãi vay mua nhà. Ảnh: Chí Hùng.

Theo ghi nhận của Tri Thức - Znews, lãi suất vay mua nhà hiện đã đồng loạt tăng ở nhiều ngân hàng.

Nhìn lại hồi quý II, nhiều ngân hàng tung gói vay dành cho khách dưới 35 tuổi với lãi suất thấp, khoảng 5-5,5%/năm cố định 3 năm đầu. Tuy nhiên, khoảng một tháng trở lại đây, các ngân hàng đã dừng hẳn chương trình này.

"Trước đây, các ngân hàng cạnh tranh và muốn hỗ trợ người trẻ mua nhà nên đưa ra mức lãi hấp dẫn. Khi thị trường bất động sản tích cực hơn, nhu cầu vay tăng và lãi suất huy động cuối năm thường có xu hướng tăng, nên lãi vay mua nhà cũng phải điều chỉnh cho phù hợp", một nhân viên ngân hàng chia sẻ.

Có nên vay mua nhà thời điểm này?

Chuyên gia tài chính và bất động sản độc lập Lê Quốc Kiên cho biết từ đầu năm đến nay, lãi suất vay mua nhà đã tăng khoảng 1,5-2%, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng trả nợ của người vay.

"Nếu tính trung bình lãi suất cho vay tăng khoảng 2% so với đầu năm, với khoản vay 2 tỷ đồng cố định trong 2 năm đầu, người vay trước đây trả khoảng 18-20 triệu đồng/tháng thì nay phải trả 21-24 triệu đồng, tức tăng thêm khoảng 3 triệu đồng mỗi tháng", ông nói.

Theo ông Kiên, gánh nặng tài chính tăng khiến nhiều người đang có nhu cầu mua nhà trở nên dè dặt hơn. Một số quyết định tạm hoãn, trong khi những người khác phải tìm các sản phẩm có mức giá hợp lý hơn, phù hợp với khả năng chi trả.

Tuy nhiên, ở chiều ngược lại, ông cho rằng không ít người lại lo ngại nếu chần chừ, giá nhà sẽ còn tiếp tục tăng, bởi giá chung cư tại TP.HCM đã tăng liên tục từ cuối năm ngoái đến nay. Tâm lý "sợ giá tăng" này khiến một bộ phận khách hàng có xu hướng "chốt sớm" để giữ giá, dù lãi suất đang đi lên.

Ở góc nhìn thị trường, anh Ngọc Sơn, môi giới bất động sản tại TP.HCM cũng xác nhận lãi vay đang có xu hướng tăng trở lại nhưng cho rằng đây không phải yếu tố duy nhất khiến khách hàng chần chừ.

Anh hiện kinh doanh dòng căn hộ tầm trung khoảng 3 tỷ đồng/căn và cho biết khách có tài chính vẫn sẵn sàng xuống tiền nếu giá hợp lý và khu vực có tiềm năng tăng giá. Trong khi đó, nhóm người mua ở thực, đặc biệt là những người phải vay nhiều, lại cân nhắc kỹ hơn.

"Các sản phẩm giá 2-3 tỷ đồng, ở vị trí cách trung tâm TP.HCM khoảng 10-15 km, có đầy đủ tiện ích như trường học, chợ vẫn đang bán khá tốt do nguồn cung không nhiều", anh nói.

Ông Lê Quốc Kiên nhận định từ nay đến cuối năm, lãi suất khó có khả năng giảm và thậm chí có thể tăng thêm. Tuy nhiên, sau khi đã tăng 1,5-2% từ đầu năm, thị trường gần như không thể chịu thêm áp lực lớn. Nếu có điều chỉnh, mức tăng cũng chỉ quanh 0,2-0,3% hoặc sẽ giữ ổn định ở mặt bằng hiện tại.

Do đó, nếu người mua tìm được căn hộ có pháp lý tốt, giá phù hợp và khả năng thu hút cư dân về ở thì vẫn có thể cân nhắc mua trong thời điểm hiện nay.

Theo ông, ở khu vực nội đô TP.HCM cũ, mức giá được xem là hợp lý hiện trên dưới 60 triệu đồng/m2, còn vùng ven khoảng 45 triệu đồng/m2.

"Những khu vực đáp ứng được tiêu chí giá phù hợp và có khả năng kéo dân về thường sẽ có tiềm năng tăng giá trong tương lai. Vì vậy, những người có đủ tài chính, sử dụng đòn bẩy thấp vẫn có thể mua ở thời điểm này", ông bổ sung.

Những người có đủ tài chính, sử dụng đòn bẩy thấp vẫn có thể mua ở thời điểm này. Ảnh: Quỳnh Danh.

Dù vậy, ông Kiên khuyến nghị người vay cần tính toán kỹ khả năng trả nợ cả trong và sau giai đoạn ưu đãi lãi suất. Theo ông, lãi suất thả nổi thường được hình thành từ lãi suất huy động cộng thêm chi phí quản lý và biên độ, nên người vay khó xác định chính xác do mỗi ngân hàng áp dụng mức khác nhau.

"Nếu hiện nay lãi suất ưu đãi là 10%/năm trong hai năm đầu, thì lãi suất thả nổi sau đó có thể dao động 12-13%/năm. Đây mới là mức người vay phải gánh về lâu dài", ông Kiên nói.

Rủi ro khi lãi suất tăng quá cao

Với thị trường hiện tại, các chuyên gia tại Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS) cho rằng mức lãi suất vẫn còn ở mức chấp nhận được. Tuy nhiên, nếu trong tương lai lãi vay tiếp tục tăng quá mạnh, thị trường bất động sản sẽ đối mặt với khó khăn rõ rệt.

Không chỉ người mua nhà chịu áp lực, các doanh nghiệp phát triển dự án cũng phải đối mặt với rủi ro kép. Một mặt, họ phải gánh chi phí tài chính cao hơn cho các khoản vay triển khai dự án. Mặt khác, sức mua trên thị trường giảm khi người dân khó tiếp cận vốn vay.

Trong khi đó, VARS cho rằng kênh huy động trái phiếu doanh nghiệp vẫn chưa phục hồi hoàn toàn. Việc phát hành mới còn dè dặt, trong khi lượng trái phiếu đáo hạn vẫn ở mức cao. Nhiều doanh nghiệp phải xoay xở dòng tiền bằng cách bán bớt quỹ đất, giãn tiến độ thi công hoặc thương lượng với nhà thầu, ngân hàng để kéo dài thời gian thanh toán.

Mặt bằng lãi suất cao kéo dài còn làm suy yếu khả năng mở rộng quỹ đất và khởi công dự án mới. Thực tế, ngân hàng thường tăng lãi suất khi thị trường trầm lắng do rủi ro cao, khiến nhiều doanh nghiệp chọn "án binh bất động" thay vì mở rộng đầu tư, nhằm hạn chế thua lỗ, đặc biệt trong bối cảnh chi phí đất đai và xây dựng leo thang. Hệ quả là nguồn cung nhà ở có nguy cơ sụt giảm rõ rệt trong trung hạn.

Ngoài ra, việc lãi suất tăng còn tác động gián tiếp đến chi phí đầu tư công và hạ tầng. Giá nguyên vật liệu, chi phí nhân công và giải phóng mặt bằng tăng cao khiến tiến độ nhiều dự án giao thông trọng điểm chậm lại, ảnh hưởng trực tiếp đến kỳ vọng tăng giá của các khu vực từng được dự báo "hưởng lợi từ hạ tầng" và khiến nhiều nhà đầu tư thứ cấp rơi vào thế khó.

Dù đối mặt nhiều thách thức, VARS nhìn nhận triển vọng dài hạn của thị trường bất động sản Việt Nam hiện vẫn tích cực, nhờ nền tảng nhu cầu nhà ở thực lớn và quá trình đô thị hóa. Khi nền kinh tế phát triển, các phân khúc như nhà ở, bất động sản công nghiệp, văn phòng cho thuê và bán lẻ vẫn giữ được sức cầu ổn định.

Liên Phạm