Giới chuyên gia phân tích về chiếc vali hạt nhân của Tổng thống Nga Putin

Vali hạt nhân ở Bắc Kinh?

Ngày 16/5, trong lễ đón tại Bắc Kinh, Tổng thống Nga Vladimir Putin và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình dạo bước trước "rừng" ống kính; người xem nhận thấy theo sau họ là hai quan chức mang theo các cặp da đen bí ẩn.

Những chiếc cặp này trông rất giống với cái gọi là vali hạt nhân ở Mỹ hoặc Cheget ở Nga. Đó là chiếc cặp da đen nổi tiếng mang mã lệnh cho một cuộc tấn công hạt nhân. Loại cặp này luôn đi cùng với tổng thống Mỹ và tổng thống Nga nhưng hiếm khi được quay phim.

Tuy nhiên, các đoạn clip lan truyền trên mạng dịp Tổng thống Putin thăm Trung Quốc tháng trước cho thấy lãnh đạo hai nước đều có người đi sau mang theo cặp đen giống vali hạt nhân của quốc gia họ.

Đây đơn giản là một vấn đề về quy tắc? Hay là một cách để thể hiện sức mạnh và sự đoàn kết?

Tổng thống Nga Vladimir Putin thăm Trung Quốc ngày 16/5/2024. Người đứng sau ông cầm theo vali da màu đen. Người đứng sau Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cũng xách vali đen. Ảnh: RT.

Tổng thống Putin gần đây nhiều lần nhắc đến sức mạnh hạt nhân của Nga để răn đe phương Tây. Trong khi đó, Trung Quốc đang cố gắng phát triển kho vũ khí hạt nhân của mình, The Huffington Post đưa tin.

Dù vậy, nhà phân tích quân sự của Sky News, giáo sư Michael Clarke, cho rằng “không có khả năng” đây thực sự là các vali hạt nhân vì các quan chức mang theo chúng sẽ “thường cố gắng không quá nổi bật”.

“Chúng ta chắc chắn không thể loại trừ ý tưởng rằng đó có thể là một phần của việc làm vụng về nào đó, nhưng có những lời giải thích khác hợp lý hơn”, giáo sư Clarke nói, gợi ý rằng chúng có thể là tài liệu dịch thuật.

Tuy nhiên, Tổng thống Putin cũng đã được chụp ảnh, quay phim mang theo vali hạt nhân ở Bắc Kinh trong chuyến thăm Trung Quốc lần trước đó vào năm 2023.

Phóng viên Điện Kremlin của hãng tin Nga RIA Novosti viết một bài đăng trên Telegram dưới đoạn clip vào thời điểm đó rằng “không chuyến đi nào của ông Putin hoàn thành mà không có chiếc vali đó”.

Ông Vladimir Putin nhận vali hạt nhân ngày 31/12 /1999. Ảnh: Điện Kremlin (Kremlin.ru).

“Lực lượng chiến lược sẵn sàng chiến đấu”

Ngày 9/5/2024, trên Quảng trường Đỏ ở Mátxcơva, Nga kỷ niệm ngày Chiến thắng phát xít với bài phát biểu của Tổng thống Putin. “Người Nga sẽ làm mọi thứ để ngăn chặn một cuộc xung đột toàn cầu”, Tổng thống Putin phát biểu, sau khi Bộ trưởng Quốc phòng Nga lúc đó là ông Sergei Shoigu duyệt binh trong một cơn bão tuyết hiếm hoi vào tháng Năm.

“Đồng thời, chúng ta sẽ không cho phép ai đe dọa chúng ta. Lực lượng chiến lược của chúng ta luôn ở trạng thái sẵn sàng chiến đấu”, ông Putin phát biểu, trong khi trợ lý mặc thường phục mang theo cái gọi là “Cheget” (vali hạt nhân được đặt tên theo núi Cheget).

Bộ trưởng quốc phòng và tổng tham mưu trưởng của Nga cũng được cho là có những chiếc vali như vậy, The Metro đưa tin.

Tổng thống Nga Vladimir Putin phát biểu trên Quảng trường Đỏ dịp kỷ niệm Chiến thắng phát xít 9/5/2024 và trợ lý cầm vali đen được cho là Cheget. Ảnh: Reuters.

Không nhiều người biết về chiếc vali này nhưng được hiểu rằng nó không có nút bấm hạt nhân. Thay vào đó, nó là mối liên kết giữa nhà lãnh đạo và mạng lưới chỉ huy và kiểm soát của lực lượng hạt nhân chiến lược Nga, truyền lệnh phóng.

Theo một tài liệu năm 2020 mang tên “Nguyên tắc cơ bản của chính sách nhà nước của Liên bang Nga về răn đe hạt nhân”, tổng thống Nga là người quyết định sử dụng vũ khí hạt nhân.

Các đơn vị hệ thống tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Yars và xe bộ binh cơ động Tigr-M của Nga di chuyển dọc Quảng trường Đỏ dịp kỷ niệm Chiến thắng phát xít 9/5/2024. Ảnh: Reuters.

Theo Moscow Times, cuộc diễu hành Ngày Chiến thắng diễn ra chỉ vài ngày sau khi Điện Kremlin công bố kế hoạch diễn tập triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật sau “các tuyên bố khiêu khích và đe dọa của một số quan chức phương Tây chống lại Liên bang Nga”, bao gồm Pháp, Anh và Mỹ, Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố. Cả Nga và Belarus tham gia tập trận sau khi chuyển một số vũ khí hạt nhân chiến thuật qua biên giới.

“Không có gì bất thường ở đây, đây là công việc theo kế hoạch. Đây là huấn luyện”, Tổng thống Putin phát biểu.

Ngày 18/6, Tổng thống Nga Vladimir Putin bắt đầu thăm Triều Tiên lần đầu tiên sau 24 năm. Trong ảnh: Tổng thống Vladimir Putin và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un gặp nhau lần vào tháng 9/2023 tại thành phố Vladivostok của Nga. Ảnh: Reuters.

Cheget từng được kích hoạt

Cheget là một vali hạt nhân (được đặt tên theo núi Cheget ở Kabardino-Balkaria), là một phần của hệ thống tự động để chỉ huy và kiểm soát Lực lượng Hạt nhân Chiến lược Nga (SNF) có tên là Kazbek (được đặt tên theo núi Kazbek trên biên giới Gruzia-Nga).

Cheget được phát triển trong thời kỳ chính quyền Yuri Andropov vào đầu những năm 1980. Chiếc vali được đưa vào sử dụng khi ông Mikhail Gorbachev nhậm chức Tổng bí thư Liên Xô vào tháng 3/1985, The Washington Post đưa tin.

Cheget được kết nối với hệ thống thông tin liên lạc đặc biệt có tên mã là Kavkaz (tên tiếng Nga cho vùng Caucasus) hỗ trợ liên lạc giữa các quan chức chính phủ cao cấp khi họ đưa ra quyết định sử dụng vũ khí hạt nhân và nó cũng được kết nối vào Kazbek, hệ thống này bao trùm tất cả các cá nhân, cơ quan liên quan đến chỉ huy và kiểm soát Lực lượng Hạt nhân Chiến lược.

Thái An