Giọng chèo chuyên vai phản diện được phong tặng Nghệ sĩ nhân dân là ai?

Từ nhỏ, NSƯT Thanh Loan đã bộc lộ năng khiếu trở thành cây văn nghệ ngay. Mẹ chị có giọng hát hay, vai diễn Thị Mầu của bà nức tiếng khắp làng chèo Quỳ Lăng (xã Lăng Thành, huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An). Thanh Loan được mẹ truyền cho tình yêu chèo từ tấm bé.

NSƯT Thanh Loan chuyên trị vai cá tính, phản diện trên sân khấu chèo.

16 tuổi, vừa tốt nghiệp cấp ba, Trường Đại học Sân khấu Điện ảnh về quê tuyển diễn viên, Thanh Loan trúng tuyển. Sau này, chị được các thầy cô kể lại, ngay khi đặt những bước chân đầu tiên lên sân khấu, hát những câu ca mộc mạc thì Ban giám khảo đã gật đầu chấm Thanh Loan.

Trúng tuyển, khăn gói quả mướp với 10kg gạo mẹ đi vay ra Hà Nội học, những người thầy - nghệ sĩ có ảnh hưởng lớn với NSƯT Thanh Loan mà chị luôn nhắc tới là NSND Dịu Hương, NSND Trọng Đang, nghệ sĩ Minh Tuyết, Bích Ngọc…

Thanh Loan được nhận danh hiệu NSƯT năm 2012.

Năm 1991 ra trường với tấm bằng loại ưu, Thanh Loan được Đoàn Chèo Tổng cục Hậu cần (Nhà hát Chèo Quân đội) đón nhận. Vai diễn đầu tiên gây được ấn tượng ở chiếu chèo Quân đội là Quan bà trong vở Tiếng hát người áo rách do NSND Doãn Hoàng Giang đạo diễn.

Năm 1994, chị chuyển về Nhà hát Chèo Hà Nội. Tại đây, chị được giao đóng những vai diễn giàu cá tính, phản diện như Sùng bà trong vở Quan âm Thị Kính, vai mụ Cám trong Tấm Cám, Quỷ cái trong vở Trương Viên...

Ngoài chèo truyền thống, NSƯT Thanh Loan còn tạo được dấu ấn đặc biệt với hài chèo. (Ảnh: NSƯT Thanh Loan bên NSND Thu Hiền).

Chị kể, có lần đi Trường Sa diễn cho các chiến sĩ, Thanh Loan đóng vai cô gái Huế ra Bắc đánh ghen trong vở chèo Tuần ty đào Huế. Diễn xong, bộ đội trên đảo vây quanh “ngắm lại cái mặt kinh khủng” và không ngớt lời phân bua: “Sao nghệ sĩ ngoài đời hiền thế mà nhập vai sắc sảo đến vậy?”.

Soạn giả Mai Văn Lạng cho hay, NSƯT Thanh Loan sở hữu nhiều tố chất đặc biệt hợp với vai cá tính bởi chất giọng vang, khỏe, đầy nội lực, cộng với dáng vóc đẫy đà, khỏe mạnh và con đường bền bỉ rèn luyện, theo đuổi các vai phù hợp với mình.

Ngoài chèo truyền thống, NSƯT Thanh Loan còn tạo được dấu ấn với hài chèo qua các tiết mục Bà già lên thành phố hay vai vợ ba Bá Kiến đóng đôi với NSND Quốc Anh… Đặc biệt, vai Loan béo trong tiết mục hài chèo Gia đình văn hóa đã giành Huy chương Vàng Liên hoan sân khấu hài toàn quốc.

Trong cuộc đời nghệ thuật của mình, NSƯT Thanh Loan chia sẻ nhớ nhất khi vào vai Đô đốc Bùi Thị Xuân, nữ tướng của Quang Trung trong vở Quang Trung Nguyễn Huệ. Để khắc họa được tính cách, phẩm chất của nữ tướng đã đi vào chính sử, hóa thân vào nhân vật, chị phải đọc lại sử sách, tìm hiểu tài liệu viết về giai đoạn lịch sử này của đất nước.

“Với một người nghệ sĩ, tôi luôn quan niệm rằng, dù diễn trước một khán giả hay cả nghìn khán giả thì vẫn phải đầy “lửa” sân khấu. Khi nhận bất cứ vai diễn nào, dài hơi hay chỉ đôi ba phút trên sân khấu, tôi luôn dành thời gian nghiên cứu kỹ, ngày đêm tập luyện để diễn tả đúng tính cách nhân vật ấy. Đã làm nghề dẫu thế nào người nghệ sĩ cũng không bao giờ được phép hời hợt”, NSƯT Thanh Loan trải lòng.

Sau 30 năm say đắm với nghệ thuật chèo, Thanh Loan đã giành nhiều Huy chương vàng trong Liên hoan nghệ thuật chèo chuyên nghiệp toàn quốc, Liên hoan sân khấu hài lần thứ nhất. NSƯT Thanh Loan cũng ra mắt nhiều CD âm nhạc, trong đó CD Tìm về chốn quê là “đứa con tinh thần” chị tâm huyết nhất. Theo nghệ sĩ, giọng hát lúc đó đang ở độ chín, truyền cảm gợi lên nhiều tâm tư, lay động người nghe.

Thanh Loan vinh dự được nhận danh hiệu NSƯT vào năm 2012.

NSƯT Thanh Loan - 'Đôi ta chung khúc tâm tình':

Tình Lê