Giữa 'ồn ào' tăng phí cao tốc, VEC làm ăn ra sao?

Từ 1/1/2023, mức phí các tuyến cao tốc do VEC quản lý, khai thác cao hơn thời điểm chưa giảm thuế VAT. Ảnh minh họa.

"Ồn ào" tăng phí cao tốc

Thời gian gần đây, nhiều tài xế đi trên tuyến cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ, Cầu Giẽ - Ninh Bình và TP HCM - Long Thành - Dầu Giây do Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) quản lý khai thác, bất ngờ vì phải trả phí cao hơn khi đã tính thuế VAT 10%.

Trước đó, để hỗ trợ doanh nghiệp, người dân giảm bớt khó khăn do ảnh hưởng của dịch Covid-19, từ ngày 1/2 đến 31/12/2022, Chính phủ giảm thuế VAT từ 10% xuống 8% cho các phương tiện qua trạm thu phí giao thông.

Từ ngày 1/1/2023, thuế VAT trở về 10% như trước. Tuy nhiên, từ thời điểm này, mức phí các tuyến cao tốc do VEC quản lý, khai thác lại cao hơn thời điểm chưa giảm thuế từ 10% xuống 8%.

Cụ thể, xe con lưu thông toàn tuyến đường cao tốc Pháp Vân - Ninh Bình trước khi giảm thuế VAT là 105.000 đồng/lượt, sau khi giảm thuế còn 103.000 đồng/lượt, từ ngày 1/1 tăng lên 110.000 đồng/lượt.

Đối với đoạn Long Phước - Dầu Giây trong tuyến cao tốc TP HCM - Long Thành - Dầu Giây, phí xe con là 100.000 đồng/lượt, sau khi giảm thuế VAT là 98.000 đồng/lượt, từ ngày 1/1 là 102.000 đồng/lượt.

Việc điều chỉnh cước phí như trên khiến không ít chủ phương tiện cho rằng, VEC nhầm lẫn trong điều chỉnh cước trở lại sau khi hết giảm thuế.

Lý giải về điều này, phía VEC cho hay, phương thức thu phí hệ thống đường cao tốc do VEC làm chủ đầu tư là phương thức thu phí kín.

Khi chưa áp dụng thu phí không dừng chủ phương tiện trả phí bằng tiền mặt. Do đó, để phù hợp với các mệnh giá tiền lẻ, VEC đã tính toán giá vé đường cao tốc trên nguyên tắc làm tròn các mệnh giá cước phí.

Ví dụ, dự án Cầu Giẽ - Ninh Bình thu phí xe loại 2 chặng Đại Xuyên - Liêm Tuyền tính toán là 62.100 đồng nhưng giá niêm yết là 60.000 đồng. Chặng Đại Xuyên - Cao Bồ xe loại 1 theo tính toán là 75.045 đồng nhưng giá niêm yết là 70.000 đồng, xe loại 2 là 112.568 đồng nhưng giá niêm yết là 100.000 đồng.

Phần lớn việc làm tròn đều giảm so với giá trị thực, được tính toán theo hướng có lợi cho người tham gia giao thông.

Tuy nhiên, từ ngày 1/8/2022, hệ thống thu phí không dừng đã đưa vào sử dụng toàn bộ trên các tuyến đường cao tốc, các giao dịch được trừ tự động trên tài khoản khách hàng tham gia giao thông, không phụ thuộc vào các mệnh giá như khi thu tiền mặt trước đây. Vì vậy, việc thay đổi về nguyên tắc tính dẫn đến có một số thay đổi nhỏ giữa giá niêm yết trước đây và giá hiện tại.

VEC thu hơn 12 tỷ đồng tiền phí mỗi ngày

Về tình hình kinh doanh của VEC, doanh nghiệp này chưa công bố lợi nhuận trong năm 2022. Tuy nhiên, tại Hội nghị Tổng kết công tác năm 2022, ông Nguyễn Ngọc Cảnh, Phó Chủ tịch VEC cho biết, tổng lưu lượng xe lưu thông trên 4 tuyến cao tốc gồm Nội Bài – Lào Cai, Cầu Giẽ – Ninh Bình, Đà Nẵng – Quảng Ngãi, TP HCM – Long Thành – Dầu Giây ước đạt khoảng hơn 53 triệu lượt, tăng 41% so với năm 2021.

Tổng doanh thu thu phí đường bộ cao tốc ước đạt hơn 4.442 tỷ đồng, tăng 36% so với năm 2021 (đã bao gồm thuế VAT), tương đương 12,1 tỷ đồng/ngày. Doanh thu tổng công ty ước đạt 5.361 tỷ đồng; trong đó công ty mẹ đạt 5.015 tỷ đồng.

Năm 2022, Công ty mẹ VEC được Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp phê duyệt chỉ tiêu kế hoạch kinh doanh với 4.056 tỷ đồng doanh thu và 418 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế; nộp ngân sách Nhà nước 385 tỷ đồng.

Như vậy, với kết quả dự tính ở trên, công ty mẹ của VEC đã vượt 24% chỉ tiêu doanh thu năm 2022.

Hiện, VEC đang hoàn thiện để trình lại Đề án chủ trương về phương án tái cơ cấu theo hướng xây dựng VEC là doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước, hoạt động trong lĩnh vực đầu tư xây dựng và khai thác đường bộ cao tốc quốc gia.

Cũng trong năm này, VEC đã trình Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, Bộ GTVT chấp thuận chủ trương đầu tư bổ sung hạng mục mở rộng cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình (đoạn Đại Xuyên - Liêm Tuyền); phương án đầu tư mở rộng cao tốc TP HCM - Long Thành - Dầu Giây, cao tốc Nội Bài - Lào Cai (đoạn Yên Bái - Lào Cai).

Về phương hướng năm 2023, VEC đặt mục tiêu hoàn thành đưa đoạn tuyến Km0+000-Km21+000 dự án đường cao tốc Bến Lức - Long Thành vào khai thác và vận hành toàn tuyến vào năm 2025.

Bên cạnh đó, Tổng công ty được giao trách nhiệm hoàn thành các hạng mục còn lại, xử lý dứt điểm tồn tại, tranh chấp tại dự án đường cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi; nghiên cứu mở rộng các tuyến cao tốc TP HCM - Long Thành - Dầu Giây, đoạn Yên Bái - Lào Cai tuyến cao tốc Nội Bài - Lào Cai.

Quang Thành