Giúp học sinh vận dụng kiến thức vào thực tiễn

Cô giáo Lương Thị Thanh Loan hướng dẫn các em học sinh trong phòng thí nghiệm.

Đề tài Thiết bị cảm ứng sử dụng năng lượng mặt trời cảnh báo sạt lở đất và lũ quét trang bị cho hộ gia đình do em Lương Yến Nhi - Lớp 11 chuyên Sinh và Lê Phương Ngọc - Lớp 10 chuyên Hóa dưới sự hướng dẫn của cô giáo Lương Thị Thanh Loan đã giành giải Nhất Cuộc thi Sáng tạo Khoa học kỹ thuật (KHKT) dành cho học sinh trung học năm học 2024 - 2025.

Để nghiên cứu dự án này, các học sinh đã áp dụng kiến thức từ nhiều lĩnh vực như: thiên tai và trượt lở đất, về địa hình, địa chất, khí hậu...; về kỹ thuật điện tử, lập trình máy tính, năng lượng tái tạo, quản lý dự án… Việc vận dụng các kiến thức này giúp học sinh có thể phát triển một hệ thống cảnh báo sớm hiệu quả và có tính ứng dụng thực tiễn cao, góp phần bảo vệ tính mạng và tài sản của cộng đồng.

Cô giáo Lương Thị Thanh Loan chia sẻ: "Hai em học sinh đã thể hiện sự sáng tạo trong việc lựa chọn và thực hiện một đề tài có tính thực tiễn và ứng dụng cao, xuất phát từ những quan sát của các em khi chứng kiến nhiều người dân tại các tỉnh miền núi phải đối mặt với nguy cơ trượt lở đất, đe dọa tính mạng và tài sản. Hai em cũng thể hiện khả năng nghiên cứu và vận dụng kiến thức liên môn, biết khai thác thế mạnh của công nghệ, khả năng làm việc nhóm; phân tích, giải quyết vấn đề và thuyết trình rõ ràng thuyết phục”. Đến nay cô Loan đã hướng dẫn 5 đề tài cho học sinh dự thi sáng tạo KHKT cấp tỉnh đều xuất phát từ áp dụng các kiến thức đã học và có tính ứng dụng thực tiễn cao.

Những năm qua, thực hiện Nghị quyết Trung ương số 29 ngày 4/11/2013, ngành giáo dục và đào tạo (GD&ĐT) tỉnh đã tích cực triển khai thực hiện đổi mới dạy học; trong đó, phong trào nghiên cứu khoa học được các nhà trường và học sinh, sinh viên toàn tỉnh hưởng ứng mạnh mẽ. Tiêu biểu phải kể đến Cuộc thi Sáng tạo KHKT do Bộ GD&ĐT phát động từ năm 2013 và Sở GD&ĐT tỉnh tham gia liên tục suốt những năm qua.

Ngay từ đầu mỗi năm học, ngành GD&ĐT tỉnh đều có những chỉ đạo hướng dẫn triển khai hoạt động nghiên cứu khoa học và tổ chức cuộc thi tới các đơn vị giáo dục trong toàn tỉnh, đồng thời, tổ chức Cuộc thi KHKT dành cho học sinh trung học thường niên trên địa bàn tỉnh. Chỉ tính riêng cuộc thi KHKT dành cho học sinh trung học cấp tỉnh năm học 2024 - 2025 đã thu hút sự tham gia của 173 học sinh với tổng cộng 88 dự án. Trong số đó, 83 dự án đã được phê duyệt để tham gia trưng bày.

Theo đánh giá của Ban Giám khảo, nhiều dự án đã biết cách phát hiện vấn đề, đặt vấn đề từ thực tế, xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện như một hoạt động nghiên cứu khoa học và đã có những kết quả khả quan, có ứng dụng cụ thể. Tiêu biểu như các dự án: "Hệ thống hỗ trợ giao tiếp thông minh cho người khiếm thanh, khiếm thính” của Trường THPT Chuyên Nguyễn Tất Thành; "Vòng tay thông minh hỗ trợ người cao tuổi” của Trường THPT Nguyễn Huệ…

Bên cạnh đó, ở các trường, nhiều câu lạc bộ học thuật như: Khoa học, Văn học, Toán học đã được thành lập. Những câu lạc bộ này không chỉ là nơi để học sinh giao lưu, học hỏi mà còn là môi trường để các em áp dụng kiến thức vào thực tiễn thông qua các dự án nghiên cứu. Việc học sinh Yên Bái tích cực vận dụng kiến thức đã học vào thực tiễn mang lại nhiều lợi ích rõ rệt. Các hoạt động ngoại khóa và tình nguyện cũng giúp học sinh rèn luyện kỹ năng giao tiếp, làm việc nhóm và giải quyết vấn đề...

Mặc dù có nhiều hoạt động tích cực, nhưng việc vận dụng kiến thức vào thực tiễn vẫn gặp khó khăn. Nhiều trường vẫn chưa có đủ dụng cụ cần thiết để thực hiện các thí nghiệm hay dự án nghiên cứu. Một số giáo viên chưa thực sự chú trọng vào việc kết nối lý thuyết với thực tiễn, dẫn đến việc học sinh khó tiếp cận và vận dụng kiến thức hiệu quả. Để khắc phục những khó khăn này, các nhà trường cần có những biện pháp cụ thể như: cần đầu tư cải thiện cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học; tập huấn cho giáo viên về phương pháp giảng dạy tích cực, giúp các em kết nối kiến thức với thực tiễn…

Việc học sinh tích cực vận dụng kiến thức đã học vào thực tiễn không chỉ giúp các em phát triển toàn diện mà còn góp phần nâng cao chất lượng giáo dục tại địa phương. Những hoạt động ngoại khóa, cuộc thi, phương pháp giảng dạy đổi mới và sự kết nối với cộng đồng đều là những yếu tố quan trọng giúp học sinh có thể áp dụng kiến thức vào cuộc sống hàng ngày. Điều này không chỉ tạo ra những công dân có trách nhiệm mà còn góp phần xây dựng một xã hội phát triển bền vững.

Thanh Ba