Giúp người lao động giảm áp lực tài chính

Cá nhân sẽ được khấu trừ theo mức giảm trừ gia cảnh mới ngay từ tháng 1/2026

Mức giảm trừ gia cảnh mới sẽ áp dụng ngay từ năm 2026

Theo đó, điều chỉnh mức giảm trừ cho bản thân người nộp thuế từ 11 triệu đồng/tháng lên 15,5 triệu đồng/tháng, điều chỉnh mức giảm trừ cho mỗi người phụ thuộc từ 4,4 triệu đồng/tháng lên 6,2 triệu đồng/tháng và mức giảm trừ gia cảnh mới sẽ được thực hiện kể từ khi Nghị quyết có hiệu lực thi hành và áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2026, theo đó, cá nhân sẽ được khấu trừ theo mức giảm trừ gia cảnh mới ngay từ tháng 1/2026. Như vậy, cá nhân không có người phụ thuộc sẽ chỉ bắt đầu nộp thuế khi tổng thu nhập từ tiền lương, tiền công trên 15,5 triệu đồng/tháng - sau khi đã trừ: các khoản bảo hiểm bắt buộc, quỹ hưu trí tự nguyện, đóng góp từ thiện, nhân đạo, khuyến học; Các khoản thu nhập được miễn thuế; các khoản không tính thuế như tiền ăn trưa, phụ cấp, trợ cấp theo quy định.

Trình bày Tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, Dự thảo Luật Thuế TNCN (sửa đổi) gồm 4 chương, 29 điều, quy định về người nộp thuế, thu nhập chịu thuế, thu nhập được miễn thuế, giảm thuế và căn cứ tính thuế TNCN. Một số nội dung đáng chú ý như dự thảo Luật đã sửa đổi quy định về thuế TNCN đối với cá nhân kinh doanh. Cụ thể, về mức doanh thu không phải chịu thuế, sửa đổi quy định mức doanh thu không phải nộp thuế TNCN là 200 triệu đồng/năm để đảm bảo đồng bộ với quy định tại Luật Thuế giá trị gia tăng vừa được Quốc hội ban hành. Đồng thời, giao Chính phủ điều chỉnh mức để phù hợp với việc quản lý thuế đối với cá nhân kinh doanh.

Nhằm đẩy mạnh chủ trương phân cấp, phân quyền và đảm bảo linh hoạt, phù hợp với thực tế điều hành của Chính phủ, dự thảo Luật giao Chính phủ căn cứ biến động của giá cả, thu nhập để điều chỉnh mức giảm trừ này. Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cũng cho biết, dự thảo đã điều chỉnh Biểu thuế lũy tiến từng phần áp dụng đối với cá nhân cư trú có thu nhập từ tiền lương, tiền công theo hướng giảm số bậc thuế từ 7 bậc thành 5 bậc và nới rộng khoảng cách giữa các bậc. Việc điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh được thực hiện nhằm đảm bảo thực hiện kịp thời quy định tại khoản 4 Điều 1 Luật số 26/2012/QH13, đảm bảo thu nhập khả dụng sau khi nộp thuế của người dân phù hợp với biến động của giá cả từ năm 2020. Theo quy định hiện hành, nếu chỉ số giá tiêu dùng (CPI) biến động trên 20% so với thời điểm Luật có hiệu lực hoặc thời điểm điều chỉnh gần nhất, Chính phủ phải trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh.

Trước đó, theo Tờ trình của Chính phủ, dựa trên số liệu của Cục Thống kê, chỉ số CPI lũy kế dự kiến đến hết năm 2025 đã biến động khoảng 21,24% so với năm 2020 (thời điểm điều chỉnh gần nhất theo Nghị quyết 954/2020/UBTVQH14). Mức giảm trừ gia cảnh hiện hành là 11 triệu đồng/tháng cho người nộp thuế và 4,4 triệu đồng/tháng cho mỗi người phụ thuộc, áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2020. Phương án 1 (theo tốc độ tăng CPI): điều chỉnh mức giảm trừ tương ứng với mức tăng của chỉ số CPI (khoảng 21,24%). Theo đó, người nộp thuế sẽ tăng lên 13,3 triệu đồng/tháng và người phụ thuộc tăng lên 5,3 triệu đồng/tháng. Phương án này dự kiến làm giảm thu ngân sách Nhà nước (NSNN) khoảng 12.000 tỷ đồng/năm. Phương án 2 (theo tốc độ tăng thu nhập và GDP bình quân đầu người): căn cứ vào tốc độ tăng thu nhập bình quân đầu người và GDP bình quân đầu người từ 2020 đến nay (khoảng 40-42%). Theo đó, mức giảm trừ cho người nộp thuế sẽ tăng lên 15,5 triệu đồng/tháng (tăng khoảng 40,9%) và cho mỗi người phụ thuộc là 6,2 triệu đồng/tháng (tăng khoảng 40,9%). Phương án này dự kiến làm giảm thu NSNN khoảng 21.000 tỷ đồng/năm.

Phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội

Qua tổng hợp ý kiến đa số, Chính phủ đã quyết định trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh theo phương án 2. Việc áp dụng phương án 2 được cho là sẽ góp phần giảm nghĩa vụ thuế cho người nộp thuế ở mức cao hơn so với điều chỉnh theo chỉ số CPI, giúp người dân được hưởng thành quả phát triển kinh tế - xã hội. Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính nhất trí về sự cần thiết phải điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh để phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội và biến động giá cả. Đa số ý kiến trong Ủy ban Kinh tế và Tài chính cũng thống nhất với định hướng nâng mức giảm trừ gia cảnh theo tiêu chí tốc độ tăng thu nhập và GDP bình quân đầu người, cơ bản nhất trí với mức giảm trừ gia cảnh Chính phủ đề xuất. Tuy nhiên, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính bày tỏ sự băn khoăn về thời điểm ban hành Nghị quyết. Việc ban hành Nghị quyết riêng để điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh tại thời điểm này, đồng thời với việc Quốc hội xem xét dự thảo Luật Thuế TNCN (sửa đổi) không thật sự phù hợp và tạo ra sự phức tạp không cần thiết cho người nộp thuế.

Liên quan tới thẩm quyền, Phó Tổng Kiểm toán Nhà nước Trần Minh Khương khẳng định, việc Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết ở thời điểm hiện tại cho cả niên độ 2025 và 2026 là đúng quy định. Tuy nhiên, nếu Quốc hội thông qua Luật Thuế TNCN (sửa đổi) tại kỳ họp tới và có hiệu lực từ 1/1/2026 với các mức giảm trừ gia cảnh, mức chịu thuế thay đổi thì Ủy ban Thường vụ Quốc hội cần có nghị quyết điều chỉnh lại để phù hợp với Luật mới. Liên quan đến việc kê khai thuế TNCN, theo quy định, việc kê khai và quyết toán thường diễn ra sau khi kết thúc một năm, tức là quý 1/2026 mới kê khai cho niên độ 2025. Do đó, việc điều chỉnh chính sách không ảnh hưởng đến dự toán thu chi của năm 2025. Ngoài ra, Phó Tổng Kiểm toán Nhà nước Trần Minh Khương còn đề xuất khi sửa đổi Luật Thuế TNCN nên xem xét điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh và mức nộp thuế để không áp dụng chung cho tất cả các đối tượng và khu vực do hiện tại tiền lương tối thiểu cũng đang phân theo vùng.

Thái Phương