Gỡ điểm nghẽn để cán đích kế hoạch vốn năm 2025

Phối cảnh cầu Ngọc Hồi.

Quyết tâm vượt khó, giữ vai trò đầu tàu

Tại Hội nghị toàn quốc thúc đẩy giải ngân đầu tư công năm 2025 diễn ra sáng 17/9, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh khẳng định: “Đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công không chỉ là động lực chủ yếu cho tăng trưởng mà còn là trách nhiệm chính trị của TP”. Năm 2025, Hà Nội được Thủ tướng Chính phủ giao kế hoạch vốn hơn 87.000 tỷ đồng, tăng 1,13 lần so với năm 2024. Đây là thách thức lớn, song cũng là cơ hội để TP khẳng định vai trò đầu tàu, tạo sức lan tỏa cho cả nước.

Ngay từ đầu năm, Hà Nội đã ban hành nhiều kế hoạch, chỉ thị cụ thể, xác định rõ lộ trình và trách nhiệm từng chủ đầu tư, dự án. Nhờ đó, tính đến hết ngày 31/8/2025, TP đã giải ngân được 36.000 tỷ đồng, đạt hơn 41% kế hoạch vốn. Ước hết tháng 9, con số này lên tới 39.300 tỷ đồng, tương đương 45,1%. Mặc dù tỷ lệ này còn thấp hơn mức bình quân chung cả nước (46,3%), nhưng về giá trị tuyệt đối, Hà Nội nằm trong nhóm 2 địa phương dẫn đầu. Trên phạm vi toàn quốc, 8 tháng năm 2025, tổng vốn giải ngân đạt 409.000 tỷ đồng, tăng gần 135.300 tỷ đồng so với cùng kỳ năm 2024.

Đặc biệt, trong dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Thủ đô đã đồng loạt khánh thành, khởi công nhiều công trình quan trọng: Nhà máy xử lý nước thải Yên Xá, cầu Vân Phúc, cầu Ngọc Hồi, cùng các dự án giải phóng mặt bằng cho đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng. Những công trình này không chỉ góp phần cải thiện hạ tầng mà còn tạo diện mạo mới, khẳng định sức bật phát triển mạnh mẽ của Thủ đô.

Từ nay đến cuối năm, hàng loạt dự án động lực khác tiếp tục được khởi công, trong đó có cầu Thượng Cát, tuyến đường sắt đô thị số 2 (Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo), tuyến số 5 (Văn Cao - Hòa Lạc), cơ sở 2 Bệnh viện Thận Hà Nội, hầm chui nút giao Cổ Linh và đặc biệt là cầu Trần Hưng Đạo – dự kiến khởi công đúng dịp 10/10, kỷ niệm 71 năm Giải phóng Thủ đô. Chủ tịch Trần Sỹ Thanh nhấn mạnh: “Với sự quyết tâm của cả hệ thống chính trị, từ nay đến cuối năm, TP sẽ hoàn thành 100% kế hoạch giải ngân vốn đầu tư công mà Chính phủ giao”.

Khơi thông nguồn lực

Cùng với những kết quả tích cực, Hà Nội thẳng thắn nhìn nhận tiến độ giải ngân vẫn chưa đạt kỳ vọng. Nhiều “điểm nghẽn” lớn cần tháo gỡ, đặc biệt là các dự án trọng điểm, dự án sử dụng vốn ngân sách Trung ương, vốn ODA và nguồn vốn kéo dài. Nguyên nhân chủ yếu nằm ở những yếu tố khách quan như biến động giá vật liệu xây dựng, nguồn cung khan hiếm, khiến việc lập dự toán và lựa chọn nhà thầu gặp khó. Công tác giải phóng mặt bằng tiếp tục là “nút thắt” lớn nhất, liên quan đến việc xác định nguồn gốc đất, giá đất và sự chênh lệch chính sách bồi thường qua các thời kỳ. Bên cạnh đó, năng lực của một bộ phận cán bộ, đặc biệt tại cấp xã, phường, sau khi tiếp nhận khối lượng lớn dự án (gần 27.000 dự án) còn hạn chế, ảnh hưởng đến tiến độ triển khai.

Để khắc phục, Hà Nội đã chủ động quyết toán chi ngân sách toàn TP đến ngày 30/6 trước khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Sau sắp xếp, TP phân cấp, ủy quyền 90% dự án đầu tư công cho 126 xã/phường; chỉ giữ lại khoảng 10% dự án. Từ ngày 1/7 đến nay, tốc độ giải ngân vẫn ổn định, cho thấy mô hình phân cấp phát huy hiệu quả. Chủ tịch UBND TP Hà Nội kiến nghị Chính phủ sớm ban hành Nghị định hướng dẫn thi hành Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư sửa đổi, đặc biệt liên quan đến hợp đồng BT (xây dựng - chuyển giao) thanh toán bằng quỹ đất. Theo Chủ tịch UBND TP Hà, đây là cơ chế quan trọng để tạo dư địa phát triển trong các năm tiếp theo, đồng thời thúc đẩy tăng trưởng kinh tế đạt mức hai con số.

Một khó khăn khác là chênh lệch lớn giữa giá vật liệu theo công bố và giá thực tế thị trường. Nếu không có cơ chế linh hoạt, tình trạng này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc lập dự toán, lựa chọn nhà thầu. Vì vậy, Hà Nội mong muốn Chính phủ ban hành quy định thống nhất cho các tỉnh, TP, giúp phù hợp thực tiễn và thuận lợi hơn trong triển khai dự án. Đối với công tác giải phóng mặt bằng, dù Chính phủ và các bộ, ngành đã tích cực tháo gỡ, song thực tế vẫn còn tình trạng chính sách thiếu đồng nhất giữa các dự án. TP buộc phải lựa chọn giải pháp tối ưu, cân bằng nhiều yếu tố, nên khó tránh khỏi việc tiến độ bị ảnh hưởng.

Từ nay đến cuối năm, Hà Nội đặt mục tiêu giải ngân 100% kế hoạch vốn 2025 và phần vốn kéo dài. Để đạt mục tiêu này, TP sẽ triển khai đồng bộ nhiều giải pháp. Trước hết, siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong thực hiện nhiệm vụ, coi kết quả giải ngân là tiêu chí hàng đầu để đánh giá, xếp loại cán bộ. Những trường hợp chậm trễ, thiếu trách nhiệm sẽ bị xử lý nghiêm minh, kể cả người đứng đầu.

Bên cạnh đó, Hà Nội thành lập các Tổ công tác đặc biệt để tập trung giải quyết dứt điểm các vướng mắc tại dự án trọng điểm, phức tạp. TP cũng điều hành kế hoạch vốn linh hoạt, kiên quyết điều chuyển vốn từ dự án chậm sang dự án có tiến độ tốt, đồng thời đề xuất Trung ương xem xét cơ chế điều chỉnh nguồn vốn ngân sách Trung ương và vốn ODA.

Những dự án trọng điểm được khởi công, khánh thành trong năm 2025 sẽ mở ra một diện mạo hạ tầng hiện đại, đồng bộ cho Thủ đô. Đặc biệt, sự xuất hiện của các cây cầu mới, tuyến đường sắt đô thị, khu công nghệ cao sinh học hay TP thông minh sẽ góp phần gia tăng năng lực cạnh tranh, thu hút đầu tư và cải thiện chất lượng sống cho người dân. Giải ngân vốn đầu tư công không chỉ là những con số về tiền bạc, mà còn là lời khẳng định về tinh thần hành động, dám nghĩ, dám làm. Với quyết tâm đã được khẳng định, Hà Nội đang từng bước khơi thông nguồn lực, tháo gỡ điểm nghẽn để cán đích 100% kế hoạch vốn năm 2025, tạo nền tảng vững chắc cho giai đoạn phát triển mới.

Với tinh thần trách nhiệm và quyết tâm chính trị cao nhất, Hà Nội cam kết sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các Bộ, ngành, địa phương, vượt qua mọi khó khăn để hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ giải ngân vốn đầu tư công, góp phần vào sự phát triển chung của cả nước.

Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh

Nguyễn Đăng