Gỡ khó cho hoạt động xe buýt

Hành khách đi lại bằng xe buýt trên địa bàn tỉnh

Nhiều đơn vị vận tải gặp khó

Theo Quyết định số 2491/ QĐ-UBND của UBND tỉnh ban hành quy hoạch mạng lưới tuyến xe buýt trên địa bàn tỉnh Bình Dương đến năm 2025 và tầm nhìn sau năm 2025, số tuyến xe buýt mở mới phải đạt 38 tuyến, tuy nhiên đến thời điểm này mới đạt tỷ lệ 55% so với quy hoạch đã phê duyệt. Trong khi đó, mạng lưới vận tải hành khách công cộng trên địa bàn tỉnh hiện nay phát triển hướng tâm và tập trung trên các trục giao thông chính, do đó khả năng kết nối của toàn mạng lưới không cao. Các tuyến hoạt động chủ yếu theo hình thức tự cân đối nên yếu tố kinh doanh (chi phí, doanh thu, lợi nhuận) được đặt lên hàng đầu, vì vậy các tuyến chỉ đi qua những trục giao thông có nhu cầu lớn, còn lại các tuyến đường có lưu lượng khách đi lại ít không được chú trọng.

Trước năm 2013, các tuyến xe buýt trên địa bàn tỉnh hoạt động theo hình thức được trợ giá từ ngân sách Nhà nước, nên lượng hành khách sử dụng xe buýt để đi lại trong thời gian này cao, bình quân 35 khách/ chuyến. Từ năm 2013, các tuyến xe buýt trên địa bàn tỉnh hoạt động theo hình thức tự cân đối. Để bảo đảm thu chi và tiếp tục hoạt động, các doanh nghiệp thường xuyên điều chỉnh tăng giá vé xe buýt. Với việc các khoản chi phí cho hoạt động xe buýt trên thị trường thường xuyên biến động có chiều hướng tăng, như chi phí nhiên liệu, lương của lái xe và nhân viên phục vụ, vé cầu đường, phí bảo trì đường bộ, cước phí cho hoạt động thiết bị giám sát hành trình, camera… nên giá vé xe buýt trên địa bàn tỉnh khá cao, dẫn đến lượng hành khách ngày càng giảm, chỉ còn bình quân 6 khách/chuyến.

Theo thống kê của Sở Xây dựng, tần suất hoạt động bình quân của các tuyến xe buýt hiện nay còn thấp (564 chuyến/ ngày), trung bình từ 45-90 phút mới có 1 chuyến xe buýt đi qua. Với tần suất hoạt động thấp dẫn đến thời gian chờ của người sử dụng xe buýt quá lâu, nên khó thu hút hành khách tiếp tục sử dụng xe buýt để đi lại. Trong khi đó, với cơ chế tự chủ về hoạt động, các đơn vị xe buýt hiện không được trợ giá trực tiếp như trước đây khiến các tuyến buýt ít hành khách.

Tiếp tục hỗ trợ vận tải hành khách công cộng

Thời gian qua, UBND tỉnh đã ban hành các quyết định và đề án phát triển vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt, mục tiêu là phát triển loại hình xe buýt văn minh, thân thiện môi trường; trong đó có Đề án “Nâng cao chất lượng vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt trên địa bàn tỉnh Bình Dương giai đoạn 2018-2020” (được UBND tỉnh chấp thuận gia hạn đề án đến hết năm 2023). Đề án này được doanh nghiệp và người dân rất đồng tình vì đã kịp thời hỗ trợ một số đối tượng đi xe buýt, như: Miễn vé đối với trẻ em dưới 6 tuổi, thương binh, người khuyết tật, người cao tuổi; hỗ trợ cho các đối tượng chính sách, người có công với cách mạng, người cao tuổi, học sinh, sinh viên, cán bộ công chức, viên chức, nhân viên các cơ quan, đơn vị giảm 50% chi phí đi lại. Bên cạnh đó, doanh nghiệp vận tải xe buýt còn được vay ưu đãi để đổi mới phương tiện từ Diesel sang CNG, được hỗ trợ 100% lãi vay khi mua xe CNG, hỗ trợ 50% phí lưu đậu hàng tháng…

Đến nay, có 2 đơn vị thực hiện chính sách vay vốn đầu tư đổi mới phương tiện, gồm Chi nhánh Công ty TNHH Phúc Gia Khang vay vốn hỗ trợ 35,8 tỷ đồng đầu tư đổi mới 25 phương tiện sang sử dụng nhiên liệu thân thiện với môi trường (CNG, LNG) và đưa vào khai thác từ tháng 9-2019 trên tuyến buýt TP.Thủ Dầu Một - TP.Đồng Xoài (Bình Phước); Công ty Cổ phần Phương Trinh đầu tư đổi mới 12 phương tiện với số tiền vay hỗ trợ 13 tỷ đồng trên tuyến buýt TP.Thủ Dầu Một - Bến xe Miền Đông, đưa vào khai thác từ tháng 6-2021. Ông Đoàn Trọng Tuấn, Phó Giám đốc Công ty Cổ phần Phương Trinh, cho biết đối với xe buýt có trợ giá kiến nghị UBND tỉnh ban hành mức giá vé xe buýt cụ thể để thống nhất chung giá vé trên các tuyến xe buýt hoạt động trên địa bàn tỉnh và phù hợp với tình hình thu nhập của người dân hiện nay. Riêng đối với các tuyến xe buýt không có trợ giá, kiến nghị UBND tỉnh hỗ trợ phần chênh lệch giá vé cho tất cả người dân khi đi lại bằng xe buýt trên địa bàn tỉnh.

UBND tỉnh cũng đã ban hành Kế hoạch số 3800/KH-UBND về việc triển khai thực hiện Quyết định số 876/ QĐ-TTg ngày 22-7-2022 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chương trình hành động chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát khí thải, khí các bon, và khí mê-tan của ngành giao thông - vận tải trên địa bàn tỉnh. Theo quyết định này, phấn đấu đến năm 2025 có 100% xe buýt thay thế, đầu tư mới sử dụng năng lượng điện, năng lượng xanh, tỷ lệ đảm nhận của vận tải hành khách công cộng đạt 5%; đến năm 2050, 100% xe buýt sử dụng năng lượng điện, năng lượng xanh, tỷ lệ đảm nhận của vận tải hành khách công cộng đạt 10%.

Nhằm tiếp tục tháo gỡ khó khăn trong hoạt động vận tải hành khách công cộng, ngày 4-11-2024 HĐND tỉnh đã ban hành Quyết định số 23/QĐ- HĐND về hỗ trợ lãi suất vay vốn tín dụng đối với các dự án đầu tư phương tiện xe buýt, đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng phục vụ vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt, hỗ trợ kinh phí hoạt động vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt; hỗ trợ người sử dụng dịch vụ vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt thông qua chính sách miễn, giảm giá vé trên địa bàn tỉnh. Đây cũng là biện pháp để khuyến khích người dân lựa chọn phương tiện xe buýt trong di chuyển để giảm phương tiện cá nhân...

Theo Sở Xây dựng, hiện nay trên địa bàn tỉnh có 21 tuyến xe buýt, gồm 15 tuyến nội tỉnh và 6 tuyến liên tỉnh (trong đó có 4 tuyến kết nối với TP.Hồ Chí Minh, 1 tuyến kết nối với tỉnh Đồng Nai và 1 tuyến kết nối với tỉnh Bình Phước); tổng chiều dài mạng lưới các tuyến xe buýt là 694km. Có 7 đơn vị kinh doanh vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt đang hoạt động trên địa bàn tỉnh, trong đó có 4 đơn vị có trụ sở tại tỉnh Bình Dương, 1 đơn vị tại tỉnh Đồng Nai, 2 đơn vị tại TP.Hồ Chí Minh.

MINH DUY