Gỡ khó cho ngư dân trong khai thác hải sản

Ngư dân phường Phú Đông (TP Tuy Hòa) chuyển cá ngừ đại dương lên bờ. Ảnh: ANH NGỌC

Bộ NN-PTNT vừa phối hợp với UBND tỉnh tổ chức hội nghị bàn giải pháp nâng cao hiệu quả khai thác, chế biến, tiêu thụ hải sản năm 2020. Tại hội nghị này, các đại biểu đã phân tích, đánh giá và đưa ra một số giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn trong hoạt động khai thác hải sản.

Ngư dân gặp khó khăn

Từ đầu năm đến nay, việc tiêu thụ hải sản ở nhiều thị trường bị gián đoạn, giá bán hải sản khai thác giảm sâu đã ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả sản xuất. Ngư dân Phan Ngọc Châu, chủ tàu cá PY 96491TS ở phường Phú Đông (TP Tuy Hòa) cho biết: Do ảnh hưởng dịch bệnh COVID-19, giá các loại hải sản khai thác giảm mạnh bởi không xuất khẩu được mà chỉ tiêu thụ nội địa nên nhiều tàu cá hoạt động không hiệu quả. Giá cá ngừ đại dương loại 1 có thời điểm xuống còn 75.000 đồng/kg, giảm hơn 35.000 đồng/kg so với năm trước. Mặc dù giá dầu giảm khoảng 5.000 đồng/lít (bình quân chi phí một chuyến biển giảm khoảng 15 triệu đồng) nhưng việc giá cá giảm mạnh (1 tấn cá giảm khoảng 35 triệu đồng) và sản lượng khai thác đạt thấp nên nhiều chuyến biển bị lỗ.

Ông Nguyễn Tri Phương, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT, cho biết: Tổng sản lượng khai thác cá vụ Bắc năm 2019-2020 trên địa bàn tỉnh khoảng 16.565 tấn (bằng 103,2% so với cùng kỳ), trong đó khai thác biển khoảng 16.305 tấn và khai thác nội địa khoảng 260 tấn. Tuy nhiên, do diễn biến phức tạp của dịch bệnh COVID-19, nên sản phẩm thủy hải sản không xuất khẩu được, các doanh nghiệp trong lĩnh vực này chỉ hoạt động cầm chừng, mua hải sản với số lượng ít và giá thấp để đáp ứng tiêu thụ nội địa. Hiện các doanh nghiệp chế biến cá ngừ đại dương trên địa bàn tỉnh còn tồn kho hàng nghìn tấn chưa xuất khẩu được, trong khi đó chi phí mỗi ngày lưu kho khoảng 15.000 đồng/tấn nên tăng thêm gánh nặng cho các doanh nghiệp.

Theo ông Nguyễn Văn Trung, Vụ trưởng Vụ Khai thác thủy sản (Tổng cục Thủy sản), những năm gần đây, nguồn lợi thủy sản tiếp tục có dấu hiệu suy giảm cả về trữ lượng, chất lượng, nhất là nhóm các loài hải sản tầng đáy. Tuy nhiên, vụ cá Bắc năm 2019-2020, các đối tượng cá nổi nhỏ xuất hiện nhiều tại ngư trường thuộc các tỉnh miền Trung và Đông Nam Bộ. Tổng sản lượng khai thác thủy sản vụ cá Bắc năm 2019-2020 ở nước ta đạt hơn 1,63 triệu tấn (tăng 3,4% so với vụ trước cùng kỳ); tính riêng 4 tháng đầu năm 2020, sản lượng khoảng 1,18 triệu tấn (tăng 0,8% so với cùng kỳ).

“Hiện nay, ngư dân cả nước đang gặp khó khăn bởi ảnh hưởng dịch bệnh COVID-19. Thị trường tiêu thụ hải sản bị gián đoạn do chưa xuất khẩu được, kéo theo giá hải sản khai thác bị giảm sâu đã ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả sản xuất của ngư dân. Ngoài ra, tình hình an ninh trật tự trên biển tiếp tục diễn biến phức tạp, cường lực khai thác đã vượt quá khả năng cho phép khai thác của nguồn lợi thủy sản đã ảnh hưởng đến hoạt động bám biển của ngư dân”, ông Trung nói.

Sớm triển khai các giải pháp

Theo ông Nguyễn Tri Phương, tỉnh đang khuyến khích và phát huy tối đa lực lượng tàu thuyền khai thác xa bờ, nhất là đội tàu câu cá ngừ đại dương. Phấn đấu vụ cá Nam năm 2020, Phú Yên đạt sản lượng khai thác khoảng 30.000 tấn, trong đó khai thác biển khoảng 29.600 tấn, khai thác nội địa khoảng 400 tấn. Tỉnh tiếp tục củng cố 5 nghiệp đoàn nghề cá và các tổ đội sản xuất trên biển để tổ chức khai thác an toàn, hiệu quả; củng cố, hỗ trợ các chuỗi khai thác, thu mua, chế biến, tiêu thụ sản phẩm thủy sản; tập trung thực hiện Luật Thủy sản 2017, trọng tâm là khắc phục các tồn tại về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định. Phú Yên kiến nghị các lực lượng chấp pháp có giải pháp hỗ trợ ngư dân bám biển an toàn trong tình hình mới. Tỉnh cũng kiến nghị Chính phủ và các bộ, ngành trung ương có chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp chế biến thủy sản xuất khẩu giải phóng hàng tồn kho để giảm dư nợ vốn vay, khôi phục sản xuất, qua đó thúc đẩy các tàu bám biển khai thác cá vụ Nam. Trung ương cần xem xét hỗ trợ địa phương đầu tư nâng cấp hoàn thiện hạ tầng cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão, tạo điều kiện nâng cao giá trị sản phẩm khai thác, sớm tháo gỡ cảnh báo thẻ vàng của Ủy ban Châu Âu.

Ông Nguyễn Quang Hùng, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản, cho biết: Dịch bệnh COVID-19 đã ảnh hưởng đến ngành Thủy sản, tuy nhiên trong hoạt động khai thác hải sản vẫn đạt kế hoạch, sản lượng trong 4 tháng đầu năm 2020 gần 1,2 triệu tấn, tăng 0,8% so với cùng kỳ. Hoạt động xuất khẩu thủy sản thời gian qua gặp một số khó khăn do ảnh hưởng dịch bệnh COVID-19, tuy nhiên tổng giá trị kim ngạch xuất khẩu thủy sản từ đầu năm đến nay vẫn đạt khoảng 2,2 tỉ USD. Thời gian tới, tiềm năng khai thác thủy sản của Việt Nam là khá cao. Để mang lại hiệu quả, các địa phương cần đẩy mạnh hoạt động khai thác ứng dụng công nghệ, kỹ thuật tiên tiến và bảo quản sản phẩm sau khai thác đạt chất lượng. Các doanh nghiệp chế biến thủy sản cần đẩy mạnh chế biến sâu, chế biến đồ hộp… và nên chuẩn bị kho lạnh mua dự trữ nguyên liệu để sau dịch bệnh COVID-19 có thể xuất khẩu sang thị trường các nước trên thế giới. Ngoài ra, các địa phương cần tăng cường quản lý tàu cá, đảm bảo an toàn cho người và tàu cá trên biển; tăng cường đầu tư và quản lý cơ sở hạ tầng, dịch vụ hậu cần nghề cá; tổng kết hoạt động của chuỗi liên kết khai thác, thu mua, chế biến thủy sản…

“Kế hoạch khai thác cá vụ Nam năm 2020 ở nước ta khoảng 3,9 triệu tấn, trong đó khoảng 3,68 triệu tấn khai thác biển và khoảng 220.000 tấn khai thác nội địa. Giá trị sản xuất năm 2020 khoảng 250.000 tỉ đồng, kim ngạch xuất khẩu thủy sản khoảng 10 tỉ USD”, ông Nguyễn Quang Hùng cho biết thêm.

Các địa phương cần tạo mọi điều kiện thuận lợi, tiếp tục triển khai các chính sách phát triển thủy sản, hỗ trợ ngư dân yên tâm bám biển khai thác hải sản và thực hiện tốt nhiệm vụ, giải pháp cấp bách để khắc phục cảnh báo thẻ vàng của Ủy ban Châu Âu. Các vụ, viện có liên quan cần tăng cường nghiên cứu, điều tra nguồn lợi thủy sản, dự báo ngư trường khai thác để các địa phương nắm tình hình, triển khai đến ngư dân.

Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Phùng Đức Tiến

ANH NGỌC