Gỡ khó để kinh tế tư nhân phát triển

Kinh tế tư nhân lớn nhưng chưa mạnh

Tại hội thảo, nhiều các chuyên gia kinh tế khẳng định vai trò và tầm quan trọng của doanh nghiệp tư nhân trong phát triển kinh tế đất nước.

TS. Nguyễn Đức Kiên - nguyên Tổ trưởng Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng cho biết, theo số liệu thống kê, đến nay Việt Nam có khoảng gần 1 triệu doanh nghiệp tư nhân, 5 triệu hộ kinh doanh cá thể (không tính hộ nông dân), đóng góp khoảng hơn 50% GDP, tạo ra hơn 40 triệu việc làm (chiếm khoảng 82% tổng số lao động trong nền kinh tế). Thế nhưng, sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân vẫn không đạt được như kỳ vọng.

Theo vị này, đa số là doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ và hộ kinh doanh cá thể nên hiệu quả sản xuất kinh doanh và khả năng tham gia vào chuỗi giá trị sản phẩm là thấp. Chỉ có một số ít doanh nghiệp vươn lên quy mô toàn quốc và khu vực như VinGroup, Sun Group, Hòa Phát, Thaco Trường Hải, ….

“Nguyên nhân chính bởi các doanh nghiệp đều bắt nguồn từ quy mô gia đình, phương thức quản trị lạc hậu; khả năng huy động vốn hạn chế; không đủ kiến thức, nguồn nhân lực để nắm bắt, tiếp thu công nghệ mới”, ông Nguyễn Đức Kiên nói.

PGS.TS. Trần Đình Thiên - nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam nói về kinh tế tư nhân. Ảnh: HB

Đề cập đến vai trò của kinh tế tư nhân, PGS.TS. Trần Đình Thiên - nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam khẳng định: “Kinh tế thị trường với lực lượng quyết định là kinh tế tư nhân có sứ mệnh giải quyết vấn đề phát triển của nhân loại”.

PGS.TS. Trần Đình Thiên cho rằng, kinh tế tư nhân phải được Nhà nước hỗ trợ, tạo điều kiện, dẫn dắt để “tạo thành những xương sống, những ‘gương mặt’ cạnh tranh mạnh trên thế giới”. Ở đây, vai trò hỗ trợ và kiến tạo của Nhà nước là vô cùng quan trọng.

Phát biểu hội thảo, ông Thái Thanh Quý - Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Chính sách, chiến lược Trung ương nêu rõ, qua 40 năm đổi mới, quan điểm, chủ trương của Đảng về kinh tế tư nhân đã được nhận diện rõ và đúng đắn. Kinh tế tư nhân được xác định là một động lực quan trọng của nền kinh tế và được khuyến khích phát triển ở tất cả các ngành, lĩnh vực mà pháp luật không cấm.

Khu vực kinh tế tư nhân đã trở thành khu vực đông đảo nhất, đóng góp lớn nhất cho nền kinh tế Việt Nam. Cụ thể, khu vực này chiếm khoảng 98% tổng số doanh nghiệp, đóng góp 30% thu ngân sách, hơn 50% GDP, trên 56% tổng vốn đầu tư và tạo việc làm cho 85% lực lượng lao động. Tuy nhiên, khu vực kinh tế tư nhân vẫn còn nhiều rào cản, quy định, thủ tục hành chính từ phía cơ quan nhà nước gây khó khăn, tốn kém và giảm năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp.

Theo ông Quý, tư duy kinh doanh của nhiều doanh nghiệp tư nhân còn hạn chế, chưa chú trọng đến đổi mới sáng tạo, nâng cao chất lượng sản phẩm, thậm chí vẫn đang còn tình trạng doanh nghiệp “không muốn lớn, không chịu lớn”, đặc biệt là lực lượng hơn 5 triệu hộ kinh doanh cá thể bởi sự ràng buộc, lo ngại về quy định, thủ tục đặt ra...

Tháo các rào cản kìm kinh tế tư nhân phát triển

Hội thảo thu hút nhiều doanh nghiệp tham dự. Ảnh: HB

TS. Cấn Văn Lực - chuyên gia kinh tế, Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính-tiền tệ Quốc gia chỉ rõ các nguyên nhân khách quan và chủ quan kìm hãm kinh tế tư nhân phát triển.

3 nguyên nhân khách quan, bao gồm: Kinh tế thế giới và trong nước còn nhiều khó khăn; sức ép cạnh tranh ngày càng lớn từ các tập đoàn đa quốc gia, doanh nghiệp bên ngoài; các quy định, tiêu chuẩn khắt khe hơn về xanh hóa, bảo vệ môi trường, nguồn gốc xuất xứ...

Cùng với đó là 7 nguyên nhân chủ quan, bao gồm: Tư duy, nhận thức và quan điểm của cơ quan quản lý còn chưa đúng, chưa chuẩn; Môi trường đầu tư-kinh doanh vẫn còn nhiều hạn chế, chưa thực sự bình đẳng;...

Mong muốn kinh tế tư nhân phát triển nhanh ông Cấn Văn Lực cho rằng, Nhà nước cần đẩy nhanh hoàn thiện thể chế, tạo môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi, lành mạnh, bình đẳng giữa các thành phần kinh tế.

Hộ kinh doanh cần thúc đẩy quá trình chuyển đổi thành doanh nghiệp siêu nhỏ. Theo đó, bản thân doanh nghiệp tư nhân, hộ kinh doanh cần đổi mới tư duy quản trị, bài bản, minh bạch, có tầm nhìn, chiến lược nhiều hơn; đặc biệt luôn nhận thức, hành động gắn với đạo đức kinh doanh, trách nhiệm xã hội và thượng tôn pháp luật.

Ông Thái Thanh Quý - Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Chính sách, chiến lược Trung ương phát biểu chỉ đạo tại hội thảo. Ảnh: HB

Về giải pháp phát triển kinh tế tư nhân, ông Thái Thanh Quý cho rằng, phải tháo gỡ được các điểm nghẽn và phát huy được tiềm năng, sức mạnh của khu vực kinh tế tư nhân thời gian tới. Trong đó, cần tạo tinh thần đổi mới, khí thế mới và sự hứng khởi trong toàn xã hội về việc vươn lên của nền kinh tế, coi đây là cơ hội lịch sử không thể chậm trễ hơn để thực hiện điều này.

Cần xác định đẩy mạnh cải cách, hoàn thiện thể chế là yếu tố cốt lõi, đóng vai trò dẫn dắt, xuyên suốt để tạo nên đột phá trong phát triển của vực kinh tế tư nhân thời gian tới. Trong đó cần thực hiện cuộc cách mạng về cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh. Tạo điều kiện tiếp cận thuận lợi và bình đẳng của kinh tế tư nhân với các thành phần kinh tế khác về các nguồn lực, đặc biệt là vốn, tài nguyên và nguồn lực dữ liệu…

Song song song đó, cộng đồng doanh nghiệp, doanh nhân và các hiệp hội đại diện cho cộng đồng doanh nghiệp, doanh nhân phải phát huy hơn nữa sự năng động, sức sáng tạo và chủ động tham gia tích cực vào quá trình xây dựng các chủ trương, đường lối của Đảng, cơ chế, chính sách, pháp luật của Nhà nước để cùng với Đảng, Nhà nước xây dựng một môi trường đầu tư kinh doanh hiện đại, lành mạnh, giúp cho cả nước và cộng đồng doanh nghiệp vươn lên phát triển.

Thanh Giang