Gỡ khó để về đích nông thôn mới

Cần giải “bài toán” cho cây điều

Gia đình anh Nguyễn Ngọc Tuấn ở thôn Đắk Côn có 3 ha đất trồng điều hơn 20 năm, nhưng 3 năm gần đây thất thu liên tục. Theo anh Tuấn, những năm trước bình quân 1 ha cho năng suất hơn 2 tấn nhưng 3 năm trở lại đây luôn mất mùa, năng suất chỉ từ 7-8 tạ/ha. Nguyên nhân là do biến đổi khí hậu, mưa trái mùa, sương muối khiến bông rụng. Đặc biệt, thời gian gần đây bọ xít muỗi tấn công nên những nhánh bông kết thành trái thì hạt đốm đen, chất lượng kém.

Bông điều khô rụng, hạt điều đốm đen do bọ xít muỗi tấn công khiến nông dân Bù Gia Mập lo lắng cho vụ điều năm 2025

Năng suất vụ điều năm 2025 tại xã Bù Gia Mập dự kiến giảm 2/3 so với năm 2022

Cách đó không xa, vườn điều 3 ha của bà Lương Thị Nhị cũng trong tình cảnh tương tự. Chung thủy với cây điều gần 20 năm qua, nhưng bà Nhị không biết lý do vì sao những năm gần đây điều lại nhiễm bệnh nặng và có nguy cơ vụ mùa thất thu lớn. “Trước đây vườn điều luôn được mùa, nhưng 3 năm liên tiếp trở lại đây đều trong tình trạng mất mùa do đen hạt, cháy bông không biết nguyên nhân từ đâu. Từ thực trạng đó, tôi hỏi cán bộ phụ trách khuyến nông xã nguyên nhân, ra đại lý mua thuốc về xịt. Tuy nhiên, chỉ cứu vãn được một ít, số còn lại tổn thất nặng nề. Mong cán bộ cấp trên cử kỹ thuật đến tập huấn cách chăm sóc để cứu vườn điều” - bà Nhị kiến nghị.

Đây là tình trạng chung của rất nhiều vườn điều trên địa bàn xã Bù Gia Mập. Ngoài biến đổi khí hậu, xuất hiện những cơn mưa trái mùa khiến bông khô rụng thì thời gian gần đây bọ xít muỗi tấn công vườn nhưng chưa tìm được giải pháp khắc phục nên người dân đang rất lo lắng cho vụ điều năm nay.

Với hàng chục năm kinh nghiệm chăm sóc vườn điều, Trưởng Ban công tác Mặt trận thôn Đắk Côn Đinh Văn Chương cho biết: Hiện nay, khí hậu biến đổi, xuất hiện những cơn mưa trái mùa ảnh hưởng đến quá trình điều ra bông, kết trái. Đặc biệt, mùa điều năm 2025, xuất hiện dịch bọ xít muỗi rất nguy hại nên chúng tôi vận động bà con tích cực xịt thuốc nhưng vẫn lây lan mạnh, không thể cứu vãn. “Đây là loại bọ xít rất nhạy cảm, chỉ cần nghe tiếng động của vòi xịt thuốc là bay khỏi vườn, sang khu vực khác trú ngụ, khi hết thuốc lại trở về. Vì thế, giải pháp tốt nhất là nên xịt đồng loạt cùng lúc và phải xịt trúng thân bọ xít mới diệt được. Tuy nhiên, điều này cũng khó thực hiện, bởi mạnh ai nấy làm, hôm nay nhà này xịt, cách 3-4 hôm sau nhà khác mới xịt thì bọ xít tiếp tục quay trở lại” - ông Chương cho hay.

Hơn 90% người dân Bù Gia Mập làm kinh tế nông nghiệp với diện tích 3.988 ha cây trồng các loại, trong đó có 2.373 ha cây điều, chiếm 60%. Điều được xem là cây trồng giảm nghèo lâu nay của địa phương, thế nhưng với giá cả bấp bênh, đặc biệt nhiều năm nay vụ điều liên tục mất mùa khiến việc nâng cao thu nhập của người dân ở xã vùng sâu, xa này đang là bài toán khó.

Quyết tâm vào cuộc

Bí thư Đảng ủy xã Bù Gia Mập Phạm Sỹ Hoàn cho biết, khó khăn nhất hiện nay là tiêu chí thu nhập, xã mới đạt 28,5 triệu đồng/người/năm, trong khi tiêu chí đặt ra phải đạt 48 triệu đồng/người/năm. Nguyên nhân do những năm gần đây tình hình giá cả từ sản xuất nông nghiệp không ổn định, khô hạn kéo dài, dịch bệnh thường xuyên dẫn đến mất mùa điều. Dù địa phương có vùng nguyên liệu dồi dào, tuy nhiên không có các khu công nghiệp, cơ sở sản xuất, kinh doanh để tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân, vì vậy khó đạt so với tiêu chí đề ra. Đây đang là vấn đề nan giải đối với xã đặc biệt khó khăn này. Để nâng cao thu nhập, địa phương đang tập trung chỉ đạo phát triển kinh tế - xã hội đến từng hộ, gắn với phát triển du lịch, dịch vụ để tăng thêm thu nhập cho người dân.

Hiện toàn xã còn 97 hộ nghèo, chiếm 5,5%, giảm 30 hộ so với đầu năm 2024, đạt tiêu chí đề ra. Năm 2025, xã tiếp tục huy động các nguồn lực phấn đấu giảm thêm 54 hộ nghèo. Qua rà soát, xã còn 61 căn nhà dột nát, nhà tạm thuộc các đối tượng hộ nghèo, cận nghèo, gia đình chính sách đang được đầu tư xây dựng, trong đó 52 căn xây mới, 9 căn sửa chữa. Đối với những hộ khó khăn về nhà ở khác đang được rà soát, đề nghị xây dựng, sửa chữa nhà thời gian tới.

Toàn xã Bù Gia Mập có hơn 100km đường giao thông các loại, trong đó 28km đường tỉnh, đường huyện đã được nhựa hóa 100% rộng rãi, khang trang, tạo điều kiện kết nối thuận lợi, thông suốt không chỉ với các xã trên địa bàn huyện mà trong toàn tỉnh. Ngoài ra, các tuyến đường trục chính xã và đường thôn, xóm đã được thảm nhựa, bê tông, cứng hóa đạt hơn 85%. Phó Chủ tịch UBND xã Bù Gia Mập Nguyễn Minh Phúc cho biết, dù được quan tâm từ nhiều nguồn lực đầu tư giao thông, tuy nhiên khó khăn hiện nay là một số tuyến đường sản xuất, ngõ, xóm do vướng đất lâm phần chưa giao về địa phương quản lý và chưa có bản đồ quy hoạch chung nên không thể đầu tư cứng hóa. Vì thế, để hoàn thành tiêu chí giao thông, rất cần được quan tâm, hỗ trợ về pháp lý.

Đường giao thông trên địa bàn xã Bù Gia Mập được trải nhựa khang trang, thông suốt

Một tiết học tiếng Anh ở trường tiểu học Bù Gia Mập - Ảnh: Văn Đoàn

Để nâng cao thu nhập, Đảng bộ, chính quyền xã Bù Gia Mập đang tìm các giải pháp khắc phục, nâng cao năng suất vườn điều, cải thiện cuộc sống người dân. Đồng thời tăng cường công tác đối thoại để nắm bắt tâm tư, nguyện vọng cũng như vận động nhân dân đóng góp công sức, tiền của thực hiện các tiêu chí NTM. Kỳ vọng với cơ sở hạ tầng đồng bộ, giao thông kết nối thuận lợi, thông suốt, chính quyền địa phương và người dân sẽ có hướng đi quyết liệt để giải bài toán thu nhập, đưa xã về đích NTM theo lộ trình đã đề ra.

Vũ Thuyên