Gỡ khó khăn, đẩy nhanh sự phát triển của vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn điều hành phiên họp. Ảnh: Hồ Long

Cần thiết báo cáo Quốc hội gỡ khó khăn trong thực hiện Chương trình

Trình bày Tờ trình về việc hoàn thiện hồ sơ Báo cáo đề xuất điều chỉnh chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh nêu rõ, Chương trình được phê duyệt chủ trương đầu tư theo Nghị quyết số 120/2020/QH14 ngày 19.6.2020 của Quốc hội. Đây là chủ trương, chính sách lớn của Đảng và Nhà nước dành cho đồng bào dân tộc thiểu số. Tuy nhiên, trong quá trình tổ chức triển khai thực hiện đã phát sinh một số khó khăn, vướng mắc, ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân và kết quả thực hiện Chương trình, cần thiết phải điều chỉnh một số nội dung tại chủ trương đầu tư Chương trình.

Quang cảnh phiên họp. Ảnh: Hồ Long

Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc cũng cho biết, trong thực tiễn triển khai một số đơn vị sự nghiệp công lập lĩnh vực dân tộc, cơ sở giáo dục, cơ sở giáo dục nghề nghiệp… có vai trò quan trọng và trực tiếp tác động đến các chỉ tiêu, mục tiêu của Chương trình. Tuy nhiên, một số cơ quan, đơn vị, tổ chức nêu trên chưa được quy định tại chủ trương đầu tư Chương trình được Quốc hội phê duyệt, dẫn đến một số khó khăn trong việc lập, thẩm định kế hoạch bố trí vốn, thanh quyết toán trong thực hiện nhiệm vụ được giao.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh trình bày Tờ trình về việc hoàn thiện hồ sơ Báo cáo đề xuất điều chỉnh chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030. Ảnh: Hồ Long

Vì vậy, cần thiết phải báo cáo Quốc hội điều chỉnh, bổ sung đối tượng nêu trên nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức triển khai thực hiện Chương trình.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc cho biết, có 2 đề xuất điều chỉnh chủ trương đầu tư gồm: điều chỉnh nguồn vốn thực hiện Chương trình và điều chỉnh đối tượng thuộc Chương trình. Theo đó, về điều chỉnh nguồn vốn, Chính phủ đề xuất điều chỉnh, bổ sung quy định về nguồn vốn sự nghiệp thực hiện Chương trình như sau: "Kinh phí sự nghiệp thực hiện Chương trình được bố trí trong dự toán ngân sách hàng năm theo quy định”.

Về điều chỉnh đối tượng thuộc Chương trình, đề xuất đồng ý về chủ trương và sự cần thiết đầu tư, hỗ trợ một số đối tượng gồm một số đơn vị sự nghiệp công lập hoạt động trong lĩnh vực công tác dân tộc; các di tích quốc gia đặc biệt, di tích quốc gia có giá trị tiêu biểu của các dân tộc thiểu số; một số Trung tâm y tế huyện, bệnh viện của huyện có xã thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Điều chỉnh vốn là không cần thiết

Trình bày Báo cáo thẩm tra Tờ trình, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Y Thanh Hà Niê Kđăm nêu rõ, việc Chính phủ đề xuất điều chỉnh chủ trương đầu tư đối với Chương trình để Quốc hội xem xét, quyết định là đúng pháp luật và thẩm quyền quy định tại khoản 1, Điều 34 của Luật Đầu tư công.

Về đề xuất điều chỉnh nguồn vốn, Thường trực Hội đồng Dân tộc thống nhất với nhiều ý kiến tham gia thẩm tra, thực tế không có vướng mắc trong quá trình thực hiện liên quan đến nội dung này và việc điều chỉnh trong bối cảnh thời gian còn rất ít như hiện nay là không cần thiết. Mặt khác, các Nghị quyết của Quốc hội về giao vốn (cả vốn đầu tư và vốn sự nghiệp) cho các Chương trình mục tiêu quốc gia đã bảo đảm cơ sở pháp lý để thực hiện.

Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Y Thanh Hà Niê Kđăm trình bày Báo cáo thẩm tra Tờ trình. Ảnh: Hồ Long

Về điều chỉnh đối tượng, Thường trực Hội đồng Dân tộc cho rằng, một số đối tượng không thuộc địa bàn quy định tại Nghị quyết số 120/2020/QH14 của Quốc hội là do liên quan đến việc Chính phủ xác định địa bàn vùng dân tộc thiểu số và miền núi tại các Quyết định số 33/2020/QĐ-TTg và Quyết định 861/QĐ-TTg về phân định vùng dân tộc thiểu số và miền núi theo trình độ phát triển; Quyết định 1719/QĐ-TTg về phê duyệt Chương trình dân tộc thiểu số và miền núi.

Tuy nhiên, qua rà soát danh mục đầu tư do Chính phủ đề nghị điều chỉnh thấy rằng, một số đối tượng đầu tư không thuộc vùng dân tộc thiểu số và miền núi, nhưng có vai trò quan trọng, liên quan, tác động đến mục tiêu đã được quy định tại Nghị quyết 120/2020/QH14, Nghị quyết 88/2019/QH14 và Kết luận 65-KL/TW của Ban Chấp hành Trung ương về phát triển nguồn nhân lực, chăm sóc sức khỏe, bảo tồn văn hóa của đồng bào các dân tộc thiểu số nằm trên địa bàn thành phố, thị trấn.

Mặt khác, Quốc hội đã quyết định, bố trí vốn cho các đối tượng nêu trên từ đầu nhiệm kỳ nên việc điều chỉnh sẽ không ảnh hướng đến tổng nguồn vốn và cơ cấu vốn đã phân bổ cho các dự án, tiểu dự án. Vì vậy, việc giao cho Chính phủ thẩm quyền rà soát, điều chỉnh danh mục, làm rõ đối tượng đầu tư để đẩy nhanh tiến độ, hoàn thành các mục tiêu của Chương trình là cần thiết.

Kết luận Phiên họp, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản nhất trí với sự cần thiết xem xét, quyết định một số nội dung của chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030 để tháo gỡ vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ giải ngân một số dự án, tiểu dự án trong Chương trình.

Nhấn mạnh đây là nội dung sẽ tác động lớn đến sự phát triển của vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội đề nghị, Chính phủ bổ sung báo cáo làm rõ sự cần thiết, tính cấp bách, rà soát danh mục đầu tư, báo cáo đánh giá tác động chính sách khi điều chỉnh chủ trương đầu tư và phụ lục vốn đầu tư. Bổ sung đánh giá làm rõ tính khả thi của việc đạt được các mục tiêu, chỉ tiêu Chương trình cũng như việc triển khai thực hiện một số dự án của Chương trình để giải quyết vấn đề cấp bách, bức xúc cho đồng bào dân tộc thiểu số.

Để đẩy nhanh tiến độ thực hiện Chương trình, đề nghị trình Quốc hội xem xét đưa vào nghị quyết chung của Kỳ họp nội dung giao Chính phủ chịu trách nhiệm rà soát, điều chỉnh danh mục đầu tư nằm ngoài địa bàn thực hiện quy định tại Nghị quyết 120/2020/QH14 bảo đảm các nguyên tắc, hiệu quả đầu tư, mục tiêu của Chương trình; khẩn trương sửa đổi, bổ sung các văn bản theo thẩm quyền đẩy nhanh tiến độ thực hiện Chương trình.

N. Thành