Gỡ khó từ gốc khi triển khai mô hình chính quyền hai cấp

Cán bộ phường Cửa Nam, kỹ thuật viên công nghệ thông tin – viễn thông và thanh niên tình nguyện hướng dẫn người dân làm dịch vụ công tại điểm phục vụ hành chính công phường Cửa Nam (Hà Nội). Ảnh: Hoàng Hiếu - TTXVN

Việc triển khai mô hình chính quyền hai cấp là một chủ trương lớn nhằm đổi mới tổ chức bộ máy hành chính, bảo đảm sự tinh gọn, hiệu lực và hiệu quả trong quản lý nhà nước. Tuy nhiên, khi đưa vào thực tiễn, nhất là lĩnh vực công thương, nhiều địa phương đã gặp phải những lúng túng không nhỏ, từ phân công nhiệm vụ, bố trí nhân sự đến cách thức phối hợp giữa các đơn vị. Trước bối cảnh đó, Bộ Công Thương đã thể hiện vai trò tiên phong, đồng hành cùng địa phương gỡ khó, giúp mô hình mới dần đi vào nền nếp và phát huy hiệu quả.

Nhận định từ các chuyên gia, ngay từ khi bắt đầu thực hiện chính quyền hai cấp, nhiều tỉnh, thành phố phản ánh tình trạng chồng chéo thẩm quyền giữa các cấp, nhất là những lĩnh vực đặc thù như quản lý thị trường, cấp phép hoạt động năng lượng hay xúc tiến thương mại. Có nơi, cùng một thủ tục hành chính lại phải xin ý kiến từ hai cấp, kéo dài thời gian xử lý hay thiếu nhân sự am hiểu chuyên môn nên hồ sơ tồn đọng nhiều tháng chưa được giải quyết. Sự chậm trễ này ảnh hưởng trực tiếp đến doanh nghiệp, nhà đầu tư và người dân, khiến môi trường kinh doanh chưa thật sự thông thoáng.

Trước tình hình đó, Bộ Công Thương đã đưa ra quyết định “chưa từng có tiền lệ” là cử 34 cán bộ dày dạn kinh nghiệm trực tiếp về địa phương, làm việc ngay trong Sở Công Thương, phối hợp cùng chính quyền hai cấp để tháo gỡ khó khăn. Đây không chỉ là sự hỗ trợ kỹ thuật đơn thuần, mà còn là hình thức “cầm tay chỉ việc”, đào tạo nhân lực tại chỗ, giúp địa phương nhanh chóng thích nghi với cơ chế mới.

Nhiều địa phương cho biết, chỉ trong vài tháng có sự hiện diện của cán bộ tăng cường, hàng loạt vướng mắc tồn đọng đã được giải quyết. Tại một số tỉnh miền núi phía Bắc, các dự án năng lượng tái tạo vốn chậm trễ do quy trình phức tạp đã được tháo gỡ, tạo điều kiện cho nhà đầu tư triển khai.

Ở khu vực miền Trung, quản lý thị trường vốn khó khăn bởi địa bàn trải rộng, lực lượng mỏng trở nên hiệu quả hơn nhờ sự hướng dẫn trực tiếp từ Bộ.

Nhiều cán bộ Sở Công Thương địa phương cảm thấy yên tâm khi xử lý công việc vì luôn có sự hỗ trợ kịp thời từ Trung ương, vừa đúng quy định, vừa không làm chậm tiến độ. Không chỉ xử lý công việc cụ thể, sự đồng hành của Bộ Công Thương còn góp phần thay đổi tư duy quản lý tại địa phương. Thay vì trông chờ chỉ đạo từ cấp trên, các Sở Công Thương đã mạnh dạn trong việc chủ động đề xuất giải pháp, phối hợp liên ngành, phát huy tính linh hoạt của chính quyền hai cấp.

Tuy nhiên, quá trình triển khai vẫn còn không ít khó khăn. Một số địa phương phản ánh do nguồn nhân lực tăng cường còn hạn chế về số lượng nên chưa thể bao phủ hết các lĩnh vực. Bên cạnh đó, việc duy trì cơ chế phối hợp thường xuyên giữa cán bộ Bộ và cán bộ địa phương cần hoàn thiện hơn để tránh chồng chéo. Thế nhưng, nhìn tổng thể, mô hình này đã chứng minh tính khả thi và hiệu quả rõ rệt, mở ra hướng đi mới cho việc nâng cao chất lượng quản lý nhà nước trong bối cảnh đổi mới chính quyền hai cấp.

Hỗ trợ người dân khai làm thủ tục hành chính tại Trung tâm phục vụ hành chính công xã biên giới Quảng Trực (Lâm Đồng). Ảnh: Kha Phạm - TTXVN

Theo ông Trần Việt Thế - Phó Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Tuyên Quang, sau khi hợp nhất Hà Giang và Tuyên Quang, bộ máy tổ chức tại địa phương phải điều chỉnh để đáp ứng yêu cầu mới. Sự hỗ trợ của Bộ giúp tỉnh vượt qua lúng túng ban đầu, tạo kênh kết nối trực tiếp giữa Trung ương và cơ sở, giải quyết vướng mắc tại chỗ, không phải chờ văn bản hành chính kéo dài.

Đơn cử, việc cấp Giấy chứng nhận tự xuất xứ (C/O) đòi hỏi sự hiểu biết sâu về hiệp định thương mại và quy định pháp luật nhưng cán bộ cơ sở còn hạn chế. Với sự hỗ trợ từ cán bộ Bộ Công Thương, việc cắt giảm nhiều cấp trung gian bằng việc giải quyết vướng mắc ngay tại chỗ. Cùng đó, củng cố niềm tin của người dân vào chủ trương đúng đắn của Đảng, Nhà nước.

Ông Nguyễn Văn Giáp, Phó Giám đốc Trung tâm Phục vụ hành chính công phường Võ Cường (thành phố Bắc Ninh) chia sẻ: Trên địa bàn hiện có nhiều cơ sở kinh doanh rượu, bia, thuốc lá cùng các cụm công nghiệp... nhưng cán bộ phường, xã không có chức năng thanh kiểm tra tại cụm công nghiệp, hay một số lĩnh vực chuyên ngành cũng chưa nắm hết để tham mưu chính xác. Vì thế, sự có mặt của công chức lãnh đạo Bộ Công Thương tại cơ sở để hỗ trợ rất cần thiết.

“Một số câu hỏi như quản lý cơ sở kinh doanh rượu, bia, thuốc lá hay việc theo dõi hoạt động trong cụm công nghiệp đã được công chức lãnh đạo Bộ Công Thương tiếp nhận, tổng hợp và trao đổi lại với bộ phận chuyên môn. Ngay sau đó, Trung tâm đã nhận được giải thích rõ ràng giúp tháo gỡ kịp thời”, ông Nguyễn Văn Giáp bày tỏ.

Đại diện cho đoàn công tác làm việc tại Tây Ninh, ông Nguyễn Thành Nam, Phó Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương) cho biết: Đơn vị đã triển khai cơ chế trao đổi thông tin hai chiều với các xã, giúp kịp thời nắm bắt và giải quyết vấn đề phát sinh. Phản ánh từ lĩnh vực điện lực, hóa chất đến quản lý chợ, quản lý thị trường đều được xử lý ngay trong ngày nhờ sự phối hợp chặt chẽ với đơn vị thuộc Bộ Công Thương, sự hỗ trợ của cục chuyên môn và sở, ngành liên quan.

Người dân làm thủ tục hành chính tại Trung tâm phục vụ hành chính công xã Hỏa Lựu, thành phố Cần Thơ. Ảnh: Duy Khương - TTXVN

Từ kinh nghiệm thực tế, ông Nguyễn Thành Nam đề xuất xây dựng "cẩm nang" phân định rõ trách nhiệm giữa Bộ, Sở Công Thương và chính quyền cấp xã, kèm hướng dẫn cụ thể việc được làm và không được làm. Đây là tài liệu đào tạo cho công chức tại cơ sở có sơ đồ minh họa dễ theo dõi, giúp rút ngắn thời gian xử lý, thống nhất cách làm và nâng cao hiệu quả quản lý tại địa phương.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân đề nghị các đơn vị khẩn trương xây dựng cơ sở dữ liệu chung, tập hợp toàn bộ câu hỏi và hướng dẫn từ trước tới nay để đăng tải trên Cổng thông tin điện tử Bộ Công Thương. Cùng đó, thường xuyên cập nhật để hệ thống ngày càng đầy đủ. Việc phối hợp giải quyết thủ tục hành chính phải có chuẩn chung, đặc biệt ở cấp xã, nơi vốn ít kinh nghiệm xử lý khối lượng thủ tục lớn.

Có thể nói, bước đi tiên phong hỗ trợ địa phương tháo gỡ khó khăn trong triển khai chính quyền hai cấp không chỉ giải quyết vướng mắc tức thời mà còn đặt nền móng cho sự phát triển bền vững. Trong bối cảnh cả nước đang đẩy mạnh cải cách thể chế và hội nhập sâu rộng, mô hình này cần được nhân rộng, bảo đảm chính quyền hai cấp không chỉ trên văn bản mà là động lực thực sự của sự phát triển.

Uyên Hương/Bnews/vnanet.vn