Gỗ và dược phẩm có khả năng sẽ bị Mỹ áp thuế trong thời gian tới

Ngày 26/3, Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố kế hoạch áp thuế nhập khẩu 25% “với toàn bộ xe hơi không sản xuất tại Mỹ”. Quyết định này sẽ tác động không lớn đối với Việt Nam, vì Mỹ chủ yếu nhập ô tô từ Hàn Quốc, Nhật Bản, Canada, Mexico và một số nước khác, còn Việt Nam xuất khẩu ô tô vào Mỹ khá ít.

Dù vậy, ông Lực đã chỉ ra ba yếu tố khác cần chú ý bởi có thể sẽ ảnh hưởng đến Việt Nam. Thứ nhất là thuế đối với nhôm, trước đây là 10% và nay đã tăng lên 25%. Dù Việt Nam xuất khẩu nhôm sang Mỹ không nhiều (khoảng gần 500 triệu đô la), các doanh nghiệp trong ngành này sẽ phải thích ứng bằng cách đa dạng hóa và tìm kiếm thị trường khác.

Thứ hai là vấn đề liên quan đến gỗ và ván ép, ông Trump đang yêu cầu điều tra xem liệu các mặt hàng này có bị áp thuế hay không. “Tôi nghi ngờ rằng sau khi áp thuế ô tô, Donald Trump có thể sẽ tiếp tục đánh thuế đối với gỗ và dược phẩm, và đây là những lĩnh vực doanh nghiệp cần phải theo dõi và chuẩn bị phòng tránh”, ông Lực nói.

Thứ ba là vấn đề thuế đối ứng. Theo tính toán, chênh lệch thuế quan giữa hai nước hiện tại khoảng 3% và Mỹ có thể sẽ áp thuế theo đúng mức chênh lệch này, tức là 3%, hoặc nếu Mỹ thấy Việt Nam đang áp thuế 5% đối với hàng hóa của họ, họ cũng có thể áp luôn mức thuế 5%.

Tuy nhiên, Mỹ cần phải tính toán tầm quan trọng của các mặt hàng đối với nền kinh tế và người tiêu dùng Mỹ. Ví dụ, dệt may, da giày, gỗ, điện tử, điện máy – đây đều là những mặt hàng rất quan trọng đối với kinh tế Mỹ. Khi áp thuế, Mỹ sẽ phải cân nhắc kỹ lưỡng về ảnh hưởng đối với người tiêu dùng của họ và phải xem xét khả năng thay thế hàng hóa.

TS. Cấn Văn Lực tại hội thảo

Ông Trump gọi ngày 2/4 tới đây là "Ngày giải phóng" của nước Mỹ, nghĩa là giải phóng khỏi những bất công liên quan đến thuế quan trong thời gian qua. Ông Trump cũng cho biết, những quốc gia có thuế không công bằng sẽ phải đối mặt với mức thuế 15%.

Về vấn đề liệu Việt Nam có nằm trong danh sách này hay không, ông Lực khẳng định, đây là một kịch bản cần phải tính đến và đã kiến nghị với Chính phủ chuẩn bị phương án đối phó với khả năng bị áp thuế đối ứng.

“Việt Nam không thể đứng ngoài cuộc, doanh nghiệp không nên hoang mang và cần chủ động thích ứng. Nếu có cơ hội, chúng ta phải tranh thủ”, ông Lực nhấn mạnh và chỉ ra ba cơ hội trong bối cảnh hiện nay.

Thứ nhất, khi Mỹ áp thuế đối với một số quốc gia, đây chính là cơ hội cho Việt Nam, đặc biệt là đối với hàng tiêu dùng. Mỹ sẽ cần nhập khẩu nhiều hàng tiêu dùng từ các quốc gia, trong đó có Việt Nam. Chính phủ luôn khẳng định, Việt Nam và Mỹ là hai bên bổ sung cho nhau, chứ không phải cạnh tranh trực tiếp. Đây là một cơ hội lớn.

Thứ hai, khả năng dịch chuyển chuỗi đầu tư và chuỗi cung ứng sẽ có nhưng không nhiều như trước. Mặc dù một số doanh nghiệp lớn của Mỹ như Apple đã quyết định quay về Mỹ vì thuế tại Mỹ hiện nay là 0%, nhưng việc dịch chuyển chuỗi cung ứng sẽ không lớn như giai đoạn trước.

Thứ ba, ông Trump cũng đã nới lỏng một số yêu cầu về môi trường xanh, thậm chí rút khỏi thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu. Điều này tạo cơ hội cho Mỹ xuất khẩu khí hóa lỏng trở lại, và Việt Nam là một trong những quốc gia rất cần nhập khẩu khí hóa lỏng tự nhiên từ Mỹ. Mới đây, Việt Nam đã ký hợp đồng để nhập khẩu khí hóa lỏng từ Mỹ trong thời gian tới.

Trước những biến động có thể gặp phải, bà Nguyễn Nam Trân, Giám đốc điều hành hoạt động chứng nhận, đào tạo, đánh giá SGS Việt Nam khuyến nghị, trong bối cảnh này, doanh nghiệp cần hoạch định chiến lược và có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về đội ngũ nhân lực; đầu tư vào công nghệ, phát triển sản phẩm mới; xây dựng chuỗi cung ứng bền vững.

"Đặc biệt, doanh nghiệp cần tính toán phát thải khí nhà kính và vết chân carbon sản phẩm để đưa ra các phương pháp giảm phát thải và lộ trình cụ thể", bà Trân cho biết.

Hồng Ân