Góp ý Văn kiện trình Đại hội XIV: Phát triển đối ngoại phải có tầm nhìn mới

Tại Hội nghị lấy ý kiến vào các dự thảo Văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng do Đảng ủy Đài Tiếng nói Việt Nam (VOV) tổ chức, ông Phạm Quang Vinh - nguyên Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, nguyên Đại sứ Việt Nam tại Hoa Kỳ có bài tham luận với chủ đề "Tư duy mới về đối ngoại và hội nhập quốc tế trong bối cảnh địa chính trị thế giới nhiều biến động: Góc nhìn từ thực tiễn".

Ông Phạm Quang Vinh nhấn mạnh, 40 năm Đổi mới tạo cho Việt Nam "thế, lực và cơ đồ mới" - nền tảng để nước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Nguyên Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Quang Vinh trình bày tham luận tại hội nghị. (Ảnh: Minh Đức)

Theo nguyên Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, khi bước vào kỷ nguyên mới thì có tầm nhìn mới cho đất nước Việt Nam, trong đó có đối ngoại và hội nhập quốc tế.

"Dự thảo thể hiện rất rõ '...phát triển đối ngoại trong kỷ nguyên mới, tương xứng với tầm vóc lịch sử, văn hóa và vị thế của đất nước'. Cá nhân tôi muốn bổ sung thêm, không chỉ tầm vóc lịch sử, văn hóa và vị thế Việt Nam, đối ngoại và hội nhập quốc tế còn cần cả 'tầm nhìn mới' nữa. Đối ngoại bắt buộc phải phục vụ tầm nhìn mới", vị chuyên gia nhấn mạnh.

Phân tích một số điểm mới trong dự thảo Văn kiện về đối ngoại và hội nhập quốc tế, ông Phạm Quang Vinh trước tiên cho biết, dự thảo nhận diện tình hình cả trong nước và ngoài nước.

Dự thảo Văn kiện chỉ rõ: Thế giới đang trải qua những thay đổi mang tính thời đại, tạo ra nhiều thời cơ, thuận lợi và khó khăn, thách thức lớn đan xen; trong nước đang triển khai những quyết sách chiến lược mang tính cách mạng, đặt ra nhiều vấn đề mới, yêu cầu mới cao hơn; đồng thời đây cũng là bước ngoặt mới, vận hội mới mang tính lịch sử đối với sự nghiệp xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

"Chưa bao giờ đối ngoại và hội nhập quốc tế lại gắn chặt với tầm nhìn mới, gắn chặt với các bộ, ngành, lĩnh vực khác như thời điểm hiện nay. Và nếu không gắn chặt với các bộ, ngành và lĩnh vực khác thì không thể làm được đối ngoại", ông Phạm Quang Vinh nhận định.

Nguyên Đại sứ Việt Nam tại Hoa Kỳ dẫn ví dụ, trước đây khi nhắc đến nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa thì sẽ gắn chặt với lĩnh vực quốc phòng - an ninh. Tuy nhiên, hiện nay không chỉ quốc phòng - an ninh bởi kinh tế cũng là an ninh, công nghệ cũng là an ninh.

"Sự phối hợp giữa các bộ ngành trong lĩnh vực kinh tế và những lĩnh vực khác cực kỳ quan trọng. Nếu chúng ta tham gia kinh tế mà không xử lý được câu chuyện thuế quan, để bị kẹt, bị trừng phạt, chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến nền kinh tế, từ đó ảnh hưởng đến cả đối ngoại", ông Phạm Quang Vinh nêu.

Về quan điểm chỉ đạo, ông Phạm Quang Vinh cho biết, dự thảo Văn kiện đã nâng tầm đối ngoại và hội nhập quốc tế lên. Cụ thể: "...tăng cường quốc phòng, an ninh và đẩy mạnh đối ngoại, hội nhập quốc tế là trọng yếu, thường xuyên".

Theo vị chuyên gia này, những nhiệm kỳ Đại hội trước của Đảng xem đối ngoại là tiên phong. Trong đó, tiên phong của đối ngoại là phải dự báo cho đúng tình hình, tham mưu cho trúng và phối hợp với quốc phòng - an ninh để có những biện pháp ứng xử với những diễn biến của thế giới để đất nước không bị "kẹt".

"Lần này, 'trọng yếu, thường xuyên' thể hiện ở hai phương diện. Lợi ích của chúng ta gắn chặt với thế giới, chúng ta đang phát triển cả kinh tế, khoa học - công nghệ, lẫn đảm bảo, gìn giữ hòa bình, an ninh; còn thế giới chưa bao giờ gắn chặt giữa kinh tế và an ninh như hiện nay.

Trước đây, tùy thuộc về mặt kinh tế thương mại là một lợi thế nhưng ngày nay bất cứ lúc nào cũng có thể trở thành bất lợi do vũ khí hóa về kinh tế, do các nước cạnh tranh với nhau. Những câu chuyện này rõ ràng sẽ đặt ra những tầm nhìn rất mới", nguyên Thứ trưởng Ngoại giao phân tích.

Dự thảo Văn kiện cũng đề cập đến thứ tự ưu tiên trong chính sách đối ngoại: Thúc đẩy quan hệ với các nước láng giềng, các nước lớn, các nước Đông Nam Á, các nước bạn bè truyền thống và các đối tác quan trọng, tiềm năng khác đi vào chiều sâu, thực chất, ổn định, tăng độ tin cậy và bền vững lâu dài.

Nguyên Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Quang Vinh cho rằng "các nước lớn" là chưa đủ.

"Lâu nay chúng ta nghĩ nước lớn là tam giác Mỹ - Nga - Trung Quốc, hoặc 5 nước Ủy viên Thường trực Hội đồng bảo an Liên hợp quốc. Trước đây, chúng ta quy định phát triển quan hệ đối ngoại theo thứ tự 'láng giềng khu vực, nước lớn, đối tác chủ chốt, đối tác truyền thống và các đối tác khác' nên mới có các nước rất quan trọng như Đức, Nhật, Hàn, Ấn Độ, Úc... Cho nên tôi mong muốn bổ sung cụm từ 'đối tác chủ chốt' vào dự thảo Văn kiện", ông Phạm Quang Vinh góp ý.

Anh Văn