GRAMMY 2026: Trở về giá trị nguyên bản, tôn vinh cái đẹp thị giác trong âm nhạc

Từng bị xem là "phụ lục" trong bảng danh mục giải thưởng, yếu tố thị giác trong âm nhạc nay chính thức được trả lại vị thế trung tâm. Với mùa giải 2026, Viện Hàn lâm Thu âm Mỹ không chỉ trao lại danh hiệu "Bìa album đẹp nhất" như một hành động hồi cố, mà còn là bước đi chiến lược trong thời đại nơi mọi giá trị nghệ thuật đều được định hình bằng thị giác đầu tiên.

Hồi sinh một biểu tượng bị quên lãng

Giải "Best Album Cover" (Bìa album đẹp nhất) lần đầu được trao năm 1959 cho Frank Sinatra không vì giọng hát, mà vì vai trò giám đốc nghệ thuật, đánh dấu thời điểm bìa album được xem là một phần không thể thiếu của tác phẩm. Qua nhiều thập kỷ, giải thưởng này bị gộp, đổi tên, và mất dần tính biểu tượng trong bối cảnh số hóa âm nhạc khiến bìa album tưởng chừng không còn giá trị.

Thế nhưng, chính thời đại số lại khiến hình ảnh phục hồi sức mạnh mới. Trên mạng xã hội, nơi mọi thứ được chia sẻ bằng hình ảnh trước khi được nghe, một bìa album đẹp: gây sốc, gây tò mò, hoặc đơn giản là… đẹp ngất ngây có thể lan truyền mạnh mẽ hơn cả một ca khúc. Chính vì vậy, việc GRAMMY tách bạch và khôi phục giải này mang ý nghĩa chiến lược: công nhận nghệ thuật thị giác như một ngôn ngữ biểu đạt song hành cùng âm thanh.

Không phải ngẫu nhiên mà thông báo khôi phục giải "Bìa album đẹp nhất" được công bố ngay sau khi Sabrina Carpenter tung bìa album Man’s Best Friend - một khung hình đầy gợi mở: váy đen, đầu cúi thấp, tóc bị kéo bởi bàn tay vô hình. Người gọi đó là phản cảm, người cho là tuyên ngôn nữ quyền, nhưng quan trọng nhất: nó kích hoạt phản ứng. Một khung hình chưa đầy 5 giây xem nhưng có thể khiến khán giả tranh cãi suốt cả tuần và đó là quyền lực của hình ảnh.

Cũng như cách Brat của Charli XCX gây sốt chỉ với chữ neon xanh lá chói lóa, tưởng là đơn giản, nhưng lại trở thành biểu tượng của attitude và thời đại. Khi thị giác đã trở thành "cửa ngõ" cho khán giả tiếp cận âm nhạc, bìa album giờ đây không chỉ mang tính thẩm mỹ, mà là vũ khí truyền thông, công cụ tạo bản sắc, và đôi khi là cả tuyên ngôn chính trị.

Sự tái cấu trúc của GRAMMY 2026 cho thấy một tư duy mới: không để hình ảnh "vô danh" trong hệ thống giải thưởng. Việc hợp nhất hai hạng mục kỹ thuật "Gói thu âm hay nhất" và "Gói hộp đặc biệt hay nhất" không đơn thuần là rút gọn danh sách, mà là cách để tạo ra một sân chơi công bằng và uy tín hơn cho những sáng tạo về bao bì. Chỉ những thiết kế mới, nguyên bản và có giá trị thẩm mỹ độc lập mới được xét duyệt. Điều này loại bỏ hàng loạt bản phát hành "ăn theo" hoặc tái bản sơ sài.

Đáng chú ý hơn, hội đồng chấm giải bao bì nay được tổ chức thống nhất trên toàn quốc, thay vì chia ba khu vực như trước giúp thống nhất tiêu chí và tránh tình trạng "chấm cho có" ở một hạng mục vốn thường bị xem nhẹ.

Cú chuyển mình trước khi bị tụt lại

Trong nhiều năm, GRAMMY bị chỉ trích là "già cỗi", xa rời giới trẻ, chậm phản ứng với thời đại TikTok. Nhưng năm 2026 có thể là bước ngoặt thay đổi hình ảnh đó. Việc phân tách bìa album khỏi các giải kỹ thuật, đổi tên và cập nhật hạng mục country, cùng việc mở rộng định nghĩa "Nghệ sĩ mới" cho thấy Viện Hàn lâm đang muốn định hình xu hướng, thay vì chỉ chạy theo. Ở góc độ chiến lược, đây còn là cách để GRAMMY lấy lại quyền lực định hướng của mình trong hệ sinh thái âm nhạc đang bị phân mảnh bởi mạng xã hội, thuật toán và hàng loạt nền tảng phân phối phi truyền thống.

Nhìn sang châu Á, ta thấy xu hướng thị giác hóa âm nhạc vốn không hề mới. Kpop từ lâu đã biến thiết kế album thành nghệ thuật sưu tầm: photobook, postcard, concept art - mỗi album là một tác phẩm vật lý đáng sở hữu. Chính vì thế, nhiều fan quốc tế vẫn săn lùng album dù đã nghe nhạc hàng tháng trời trên Spotify.

Tại Việt Nam, sự bùng nổ của những cái tên như Hoàng Thùy Linh, Tùng Dương hay Phương Mỹ Chi cũng cho thấy rõ sự đầu tư ngày càng lớn vào hình ảnh: từ bìa album mang chất dân gian đương đại, đến các MV được thiết kế như phim điện ảnh. Nếu GRAMMY đang đi theo xu hướng này, thì đó là một tín hiệu cho thấy âm nhạc toàn cầu đang bước vào thời kỳ nghe bằng mắt.

Sự trở lại của hạng mục "Bìa album đẹp nhất" không đơn thuần là một giải thưởng mà còn là sự thừa nhận rằng nghệ thuật âm nhạc hiện đại không thể tách rời yếu tố thị giác. Trong thời đại mà một hình ảnh có thể viral trước cả một giai điệu, thì chính hình ảnh mới là thứ tạo bản sắc, định hình cảm xúc, và mở đường cho người nghe tiếp cận thế giới âm nhạc. Và GRAMMY, dù muộn màng cuối cùng đã lên tiếng.

Hoài Thương