GS.TS Võ Xuân Vinh: TP Hồ Chí Minh có nhiều lợi thế để xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế

GS. TS Võ Xuân Vinh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh doanh (ĐH Kinh tế TP HCM). (Ảnh: Hà Phương Thảo)

TP HCM có nhiều yếu tố thuận lợi

Trao đổi với PLVN, GS.TS Võ Xuân Vinh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh doanh (ĐH Kinh tế TP HCM) cho biết: Xây dựng TTTCQT tại TP HCM như thế nào, chính quyền TP nên bắt đầu từ đâu là vấn đề đang có nhiều băn khoăn.

TP HCM có nhiều yếu tố thuận lợi, trong đó có vị trí địa lý. Các TTTCQT thường có vị trí địa điểm là một khu tập trung và các vùng vệ tinh phục vụ các hoạt động phụ trợ cho khu trung tâm. Tuy nhiên, trung tâm kiểu mới phải có sự khác biệt, là ở đó, phải có sự tồn tại của không gian mạng, không gian số, phải tiến tới định hình nên các DN Việt Nam đăng ký địa chỉ ở Việt Nam nhưng hoạt động trên không gian mạng, nói khác đi là không gian toàn cầu.

Hiện nay có hai xu hướng TTTCQT: Một là, phát triển TP HCM thành một TTTCQT trên địa bàn TP HCM, hai là biến TP HCM trở thành một TTTCQT phát triển thương mại và dịch vụ công nghệ cao. Có hai bước hình thành nên 1 trung tâm, bước một là có hạ tầng, bước hai là thay đổi cơ cấu kinh tế để đưa TP HCM trở thành TTTC kinh tế - công nghệ cao.

Để xây dựng một TTTCQT, về mặt ngắn hạn, phải hỗ trợ thủ tục hành chính được dễ dàng, có sự hỗ trợ cho các chuyên gia đến làm việc, tạo nền tảng hệ thống (platform) để không cần đến TP HCM thì các công dân đều có thể làm việc kết nối tại trung tâm này.

Tiếp theo, phát triển TTTCQT phải trên mối quan hệ thúc đẩy phát triển kinh tế, đặc biệt là hoạt động đổi mới sáng tạo (ĐMST), các mô hình kinh doanh mới, chứ không chỉ là các hoạt động tài chính. Nói khác đi là trung tâm này phải thúc đẩy sự hoạt động sản xuất kinh doanh của DN, thu hút nhà đầu tư, thu hút du lịch, tạo ra sự lan tỏa và phát triển kinh tế TP HCM và của Việt Nam

Mô hình vận hành phải tạo ra sự khác biệt

Để xây dựng TTTCQT, phải có DN, có “đại bàng”, có các tổ chức tài chính lớn, các Cty công nghệ tài chính (fintech), logistic... Để thu hút được thì mô hình vận hành phải tạo ra sự khác biệt so với các trung tâm truyền thống khác như Thượng Hải, Hong Kong (Trung Quốc), Bangkok, Singapore… Sự khác biệt đó phải dựa trên nền tảng công nghệ 4.0. công nghệ kinh tế số, hạ tầng số và nền tảng của hệ thống pháp luật theo đuổi kịp với sự phát triển của hoạt động khoa học công nghệ (KHCN) và ĐMST. Tức là bản chất các hoạt động KHCN, ĐMST và các sản phẩm dịch vụ gắn liền với kinh tế số và ĐMST.

Tuy nhiên các hoạt động này, đến nay, đều chưa có tiền lệ, do đó tư duy trong làm luật phải vừa làm, vừa kiểm soát, vừa thúc đẩy vận hành, vừa quản trị được rủi ro. Và do hoạt động ở TTTCQT còn mới, chưa có tiền lệ nên có nhiều câu hỏi sẽ được đặt ra. Ví dụ nhiều việc có rủi ro cao, không được kiểm soát chặt chẽ, thì cũng không nên ra quy định theo kiểu “cái nào không quản được là cấm”.

Mặt khác, cần nhanh chóng có các quy định pháp luật về phương tiện số, phương thức số, DN số. Nghiên cứu để điều chỉnh về các loại hình tài sản và dịch vụ tài chính mới như tài sản số. Các loại tiền số (coin) cần nghiên cứu, cái nào chấp nhận được, cái nào chưa, cái nào phải ngăn ngừa. Muốn xây dựng được thì cơ quan làm luật phải hiểu được nó.

Một góc TP HCM.

Để xây dựng và vận hành TTTCQT hiệu quả, TP HCM có thể học tập mô hình của Singapore. Tuy nhiên, chúng ta học hỏi nhưng phải dựa trên lợi thế cạnh tranh của Việt Nam mà Singapore chưa có như dân số đông hơn, nguồn nhân lực lớn hơn, diện tích lớn hơn. Học hỏi nhưng phải có sự khác biệt mới có khách hàng tiềm năng.

Về tư tưởng mở cửa, có thể nhận thấy Singapore mở cho người nước ngoài đến dễ dàng, nhanh chóng, thuận lợi, tạo cho nhà đầu tư sự an tâm, các thủ tục nhanh gọn, chi phí thấp, đồng thời khuyến khích ĐMST. Đấy là nơi mà các DN có thể được thành lập, vận hành, sử dụng các sản phẩm tài chính mới được thực thi thí điểm và kiểm soát khởi nghiệp (startup) trong lĩnh vực tài chính được vận hành tốt.

Singapore tuy là đất nước có diện tích nhỏ nhưng cung cấp đủ các loại hạ tầng kỹ thuật cần thiết để tạo tiền đề cho các sản phẩm lớn như Cty tài chính lớn, sàn giao dịch chứng khoán lớn, các tập đoàn tài chính lớn đều có mặt. Cạnh đó, các trung tâm ĐMST, DN liên quan được khuyến khích và tạo điều kiện hoạt động, thậm chí là các dịch vụ cho con người như hệ thống y tế và dịch vụ rất tốt, khu nghỉ dưỡng, đáp ứng được cho sự phát triển của TTTCQT.

Vậy chúng ta cần phải học hỏi gì? Chúng ta cần nhanh chóng học hỏi cách vận hành để thu hút nhà đầu tư, thu hút các DN, các tập đoàn tài chính lớn. Thứ hai là hoàn thiện hệ thống luật theo cơ chế sandbox (dám nghĩ, dám làm, dám đột phá thí điểm các ý tưởng, các giải pháp và cách làm mới), tạo ra hạ tầng đủ mạnh. Ngoài ra, để đột phá cho phát triển kinh tế, TP HCM phải cung cấp dịch vụ, kết nối cho các DN thu hút các nhà đầu tư đến, khuyến khích các DN trong nước tiếp cận và đưa sản phẩm ra thị trường quốc tế; mới trở thành động lực để phát triển kinh tế.

Hà Phương Thảo (lược ghi)