GS.VS Nguyễn Văn Hiệu-Nhà Vật lý hàng đầu Việt Nam qua đời

GS.VS Nguyễn Văn Hiệu sinh ngày 21/7/1938 tại Cầu Đơ nay thuộc phường Hà Cầu, Hà Đông, Hà Nội. Ông sinh ra trong một gia đình trí thức cách mạng, có 10 người con, trong đó 6 trai, 4 gái đều có trình độ tốt nghiệp đại học, 6 tiến sỹ, 2 phó giáo sư.

GS.VS Nguyễn Văn Hiệu đã qua đời tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Xô ngày 23/1 sau một thời gian lâm bệnh nặng.

Năm 1956, ông tốt nghiệp cử nhân Vật lý loại xuất sắc, và được điều về giảng dạy tại trường Đại học Tổng hợp (Nay là Đại học Quốc gia Hà Nội). Năm 1960, ông được cử sang làm việc tại Viện liên hiệp nghiên cứu hạt nhân Dubna thuộc Liên Xô Cũ. Tháng 4/1963, ông đã bảo vệ xong luận án Tiến sĩ khi chưa đầy 26 tuổi. Năm 1968, khi mới 30 tuổi ông đã được công nhận chức danh Giáo sư Vật lý lý thuyết và Vật lý toán của Viện Dubna và Đại học Lomonosov. Năm 1969, ông trở về Việt Nam và trở thành người có đóng góp to lớn trong việc thành lập Viện Vật lý - Viện Khoa học Việt Nam.

Trong hơn 60 năm hoạt động của mình, GS.VS. Nguyễn Văn Hiệu đã được Đảng, Nhà nước giao nhiều trọng trách chức vụ khác nhau. Ông nguyên là Ủy viên Ban chấp hành Trung ương Đảng, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Việt Nam, nguyên Giám đốc Trung tâm Khoa học Tự nhiên và Công nghệ Quốc gia, Hiệu trưởng sáng lập Trường Đại học Công nghệ (ĐH Quốc gia Hà Nội).

Ngoài những công trình nổi tiếng thế giới về Vật lý hạt cơ bản, Vật lý lý thuyết chất rắn và quang tử, GS.VS. Nguyễn Văn Hiệu còn là tác giả, đồng tác giả và nhà kiến tạo nhiều công trình nghiên cứu ứng dụng có tác động lớn đến sự phát triển của đất nước. Điển hình là công trình thoát lũ miền Tây tại đồng bằng sông Cửu Long, công trình chống sốt rét bằng nguyên liệu trong nước, là một trong những người đầu tiên đặt nền móng cho ngành khoa học và công nghệ vũ trụ Việt Nam thông qua chương trình intercosmos.

Với những đóng góp lớn cho khoa học, GS.VS Nguyễn Văn Hiệu đã được trao tặng nhiều giải thưởng về khoa học có uy tín nhất ở trong nước và quốc tế như Giải thưởng Lenin về Khoa học và Kỹ thuật năm 1986, Giải thưởng Hồ Chí Minh đợt 1 về khoa học và kỹ thuật năm 1996; được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương độc lập hạng nhất năm 2009; danh hiệu Nhà giáo Nhân dân năm 2010.