Hà Giang bảo tồn nguồn gen dược liệu quý hiếm

Xác định ưu tiên phát triển kinh tế bằng cây dược liệu

Hà Giang có diện tích đất lâm nghiệp lớn, với trên 380.000ha đất có rừng, đây là lợi thế rất lớn để phát triển cây lâm sản ngoài gỗ, thảo dược dưới tán rừng. Bên cạnh đó, Hà Giang còn là địa bàn cư trú của đồng bào 19 dân tộc, mỗi dân tộc lại có vốn tri thức bản địa về kỹ thuật trồng, chăm sóc, nhân giống, chế biến và sử dụng dược liệu địa phương.

Với thế mạnh về điều kiện tự nhiên, đất đai và khí hậu, Hà Giang có một nguồn tài nguyên cây thuốc phong phú. Toàn tỉnh hiện có trên 1.560 loài dược liệu, thuộc 824 chi, 202 họ; chiếm hơn 39% số loại dược liệu của cả nước; 51 loài cây thuốc quý, hiếm nằm trong sách đỏ Việt Nam; 97 loài nằm trong diện bảo tồn cấp Quốc gia.

Địa hình, thổ nhưỡng Hà Giang có nhiều lợi thế phát triển kinh tế dược liệu. Ảnh: Minh Ngọc

Với lợi thế về thổ nhưỡng, khí hậu và chính sách đẩy mạnh phát triển vùng trồng dược liệu Hà Giang trở thành trung tâm dược liệu quốc gia, tỉnh Hà Giang đã thực hiện quản lý 8 đề tài, dự án về dược liệu cấp tỉnh và đặt hàng 04 dự án thuộc chương trình nông thôn miền núi về dược liệu. Bên cạnh đó, tỉnh còn phối hợp với các cơ sở nghiên cứu khoa học, các doanh nghiệp trên địa bàn tổ chức nghiên cứu trồng, chế biến một số cây thuốc quý nhằm tạo nguồn dược liệu có giá kinh tế và ứng dụng cao trong sản xuất thực phẩm bảo vệ sức khỏe con người.

Theo khảo sát và đánh giá của cơ quan chuyên môn, các loài cây được liệu trên địa bàn Hà Giang khá phong phú và đa dạng, thuộc 1.101 loài thực vật, trong đó có khoảng 51 loài nằm trong danh sách đỏ có nguy cơ tuyệt chủng của Việt Nam.

Bên cạnh đó Hà Giang là một tỉnh miền núi biên giới phía Bắc có 6/11 huyện, thành phố thuộc diện huyện nghèo được thụ hưởng các chính sách theo Nghị quyết 30a của Chính phủ, với nhiều đồng bào dân tộc thiểu số cùng sinh sống, chủ yếu là các dân tộc Mông, La Chí, Pu Péo, Giấy, Nùng, Lô Lô… Vì vậy, để triển khai công tác xóa đói, giảm nghèo cho đồng bào các dân tộc thiểu số, tỉnh Hà Giang đã triển khai Dự án phát triển cây dược liệu tại 6 huyện 30a.

Dự án phát triển cây dược liệu của tỉnh Hà Giang đã được Chính phủ phê duyệt và đã được các bộ, ngành chức năng của Trung ương thẩm định với quy mô 12.581 ha, trong đó diện tích trồng mới là 5.180 ha. Theo báo cáo của ngành chức năng, tổng số vốn thực hiện Dự án phát triển cây dược liệu là 2.932 triệu đồng, trong đó vốn Nhà nước 1.409 triệu đồng (chiếm 48,05 %), vốn các doanh nghiệp là 708 triệu đồng (chiếm 24,14%), vốn của các tổ chức kinh tế là 576 triệu đồng (chiếm 19,64%) và vốn của các hộ nông dân là 237 triệu đồng (chiếm 8,08%).

Bảo tồn nguồn gen dược liệu quý hiếm

Trong số 51 loài dược liệu có tên trong Sách đỏ Việt Nam, Hà Giang đã ban hành danh mục phát triển 20 loài cây dược liệu của tỉnh. Tuy nhiên đến nay, nguồn giống của hầu hết 20 loài cây dược liệu chưa đảm bảo về số lượng, chất lượng; vẫn chưa có nhiều đơn vị thực hiện việc nghiên cứu sản xuất giống và phát triển các loài dược liệu trên, trong khi nhu cầu về giống dược liệu là rất lớn.

Về sản xuất dược liệu của người dân đa phần là nhỏ lẻ, chưa áp dụng kỹ thuật từ khâu chọn giống, chăm sóc, bảo quản, kiểm soát và chưa xây dựng được mối liên kết giữa các chuỗi giá trị trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm; hiệu quả sản xuất dược liệu ở Hà Giang chưa tương sứng với tiềm năng địa phương.

Bảo tồn nguồn gen dược liệu là nhiệm vụ cấp bách hiện nay. Ảnh: Minh Ngọc

Nhằm phát triển bền vững các loài cây dược liệu và đạt được mục tiêu đã đề ra, tỉnh Hà Giang đề ra chủ trương xây dựng Trung tâm Bảo tồn và phát triển cây dược liệu của tỉnh tại huyện Quản Bạ; đẩy mạnh nghiên cứu nhằm sản xuất các loại thuốc tân dược từ nguồn dược liệu khai thác và gieo trồng của tỉnh; ban hành danh mục các chủng, loài dược liệu quý hiếm trên địa bàn nhằm xúc tiến công tác bảo tồn; bổ sung các chính sách đặc thù về giống, vốn và công nghệ trong quá trình phát triển cây dược liệu; xúc tiến quá trình giao đất cho các dự án phát triển trồng cây dược liệu...

Để phát triển dược liệu theo hướng bền vững, tỉnh Hà Giang đã giao cho Sở Y tế là cơ quan chủ trì tham mưu cho UBND tỉnh về Chương trình phát triển cây dược liệu để Sở chủ động làm việc với các ban ngành, các doanh nghiệp nhằm xây dựng kế hoạch triển khai phát triển cây dược liệu, đảm bảo lộ trình và thời gian thực hiện cụ thể. Sở Khoa học và Công nghệ xây dựng Đề án bổ sung nhiệm vụ nghiên cứu, bảo tồn và phát triển các loài cây dược liệu của tỉnh. Sở Công thương sẽ xây dựng và triển khai kế hoạch phát triển các chợ kinh doanh cây dược liệu....

PV