Hà Nội làm mới di sản

Lần đầu tiên được tổ chức, Festival Thăng Long - Hà Nội 2025 đã mang đến cho công chúng một không gian văn hóa rực rỡ, nơi di sản, nghệ thuật và thời đại giao hòa trong những trải nghiệm “có một không hai”.

Hội tụ di sản trong mùa lễ hội

Trong 16 ngày lễ hội, dòng chảy văn hóa Hà Nội lan tỏa qua hàng loạt hoạt động và sự kiện đặc sắc tại những địa danh biểu tượng của Thủ đô: Hoàng thành Thăng Long, Văn Miếu - Quốc Tử Giám, đền Ngọc Sơn, Quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục… Mỗi điểm đến là một “nốt nhạc” trong bản giao hưởng di sản, đưa người xem ngược dòng thời gian để cảm nhận tinh hoa nghìn năm Thăng Long.

Đặc biệt, đêm diễn thời trang nghệ thuật “Áo dài trên con đường di sản” trở thành tâm điểm ấn tượng. Hơn mười bộ sưu tập áo dài được trình diễn, lấy cảm hứng từ những di sản văn hóa của Hà Nội, Huế, Ninh Bình và Tây Nguyên, đã đưa khán giả đi qua hành trình thăng hoa của sắc màu, chất liệu và cảm xúc. Từ bộ sưu tập “Trúc Lâm Đại Sỹ xuất sơn chi đồ” đến bộ sưu tập Áo dài cảnh quan Ninh Bình, Áo dài tranh Hàng Trống, tranh Đông Hồ, hay Áo dài Dệt Zèng… - mỗi tà áo là một câu chuyện kể về đất và người Việt, vừa truyền thống, vừa hiện đại.

Dưới bàn tay tài hoa của các nhà thiết kế Diệp Anh, Trịnh Bích Thủy, Trần Thiện Khánh, Viết Bảo, Công Huân, Nguyễn Thúy và Minh Hạnh, những tà áo dài đã được “thổi hồn”, trở thành biểu tượng của sự giao thoa giữa quá khứ và hiện tại, giữa bản sắc dân tộc và hơi thở thời đại.

Trong không gian ngập tràn sắc màu văn hóa, “Hội tụ di sản” trở thành điểm hẹn của những tinh hoa truyền thống từ khắp mọi miền đất nước. Chương trình không chỉ kết nối ba kinh đô – cố đô Hoa Lư, Thăng Long, Huế, mà còn tôn vinh giá trị văn hóa của hàng trăm làng nghề, nghệ nhân – những người gìn giữ hồn Việt qua thời gian. “Hội tụ di sản” là nơi quá khứ và hiện tại giao thoa, nơi sáng tạo được khơi dậy, để tình yêu di sản lan tỏa trong thế hệ trẻ và đưa văn hóa Việt Nam vươn tầm thế giới.

20h ngày 7/11/2025, tại Hoàng thành Thăng Long, Hà Nội sẽ bừng sáng trong Lễ khai mạc Festival Thăng Long - Hà Nội 2025. Đây không chỉ là lễ hội, mà còn là khoảnh khắc Thủ đô khẳng định mình – một Thành phố Sáng tạo UNESCO, nơi cội rễ nghìn năm được thắp lên bằng ánh sáng của công nghệ và khát vọng thời đại.

Hành trình giữ gìn và làm mới

Giữa không gian rực rỡ sắc màu của Festival Thăng Long – Hà Nội, gian hàng dệt cói đến từ làng nghề Kim Sơn (Ninh Bình) thu hút đông đảo du khách. Những người nghệ nhân với bàn tay khéo léo, thoăn thoắt dệt cói, mùi cói phơi khô thơm nồng, mỗi mối nối đều chứa đựng sự kiên nhẫn và niềm tự hào.

Du khách dừng lại tham quan, chăm chú nhìn từng động tác, có người xin thử, có người mua một chiếc túi nhỏ để “mang chút hồn quê về nhà”. Gian hàng bỗng trở thành một lớp học nhỏ - nơi nghệ nhân vừa dệt, vừa kể chuyện làng nghề.

Ông Đỗ Văn Tấn, Làng nghề dệt cói Kim Sơn, Ninh Bình, chia sẻ: “Việc nghệ nhân trực tiếp làm ở đây giúp mọi người nhìn thấy được sự vất vả của người lao động. Chẳng hạn, tuy nhìn đơn sơ nhưng quá trình làm ra những chiếc nón thủ công lại rất cầu kỳ".

Những tháng ngày qua, bão lũ và thiên tai liên tiếp gây ảnh hưởng nặng nề đến đời sống người dân từ miền Bắc đến miền Trung, đặc biệt là tại Huế. Dẫu đối mặt với muôn vàn khó khăn, các nghệ nhân vẫn không ngừng nỗ lực, mang theo tình yêu nghề và niềm tự hào dân tộc để giới thiệu những tinh hoa làng nghề nón lá truyền thống tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám.

Giữa lễ hội rực rỡ sắc màu, các nghệ nhân đến từ các làng nghề tiêu biểu tại Hà Nội, Huế, Ninh Bình và Tây Nguyên lặng lẽ, bền bỉ chế tác, giới thiệu các sản phẩm thủ công đã trở thành điểm nhấn xúc động. Ở đó không chỉ là quảng bá sản phẩm, mà còn là hành trình gìn giữ di sản nghề truyền thống, nhắc nhớ mọi người về giá trị của lao động thủ công và bản sắc Việt.

Ông Lê Xuân Kiêu, Giám đốc Trung tâm hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu, cho biết: “Với những hoạt động như vậy, chúng tôi mong muốn rằng có một sự kết nối về di sản giữa các vùng miền trên khắp cả nước. Sự kết nối đó là cơ hội để quảng bá giá trị di sản của chúng ta với bạn bè quốc tế".

Festival Thăng Long – Hà Nội năm nay không chỉ là nơi hội tụ hàng trăm làng nghề, nghệ nhân và sản phẩm đặc trưng ba cố đô Hoa Lư (Ninh Bình) - Thăng Long (Hà Nội) và Phú Xuân (Huế), mà còn là nơi gặp gỡ của các vùng văn hóa trên khắp mọi miền Tổ quốc. Từ những sợi cói Kim Sơn, nón lá sen xứ Huế cho đến khung dệt Tây Nguyên, tất cả hòa quyện tạo nên bản hòa âm của văn hóa dân tộc – nơi quá khứ gặp gỡ hiện tại, truyền thống gặp gỡ sáng tạo, gợi nhớ về giá trị lao động chân chất và vẻ đẹp bền bỉ của nghề truyền thống Việt.

Khi di sản trở thành hơi thở của thành phố

Di sản của Hà Nội không chỉ nằm sau cánh cửa bảo tàng, mà hiện hữu trong nhịp sống thường ngày - trong bước chân người đi dạo quanh Hồ Gươm buổi sớm, trong âm vang ca trù, xẩm, đàn bầu vang giữa phố phường, trong tà áo dài của người trẻ đi làm, hay trong một lễ cưới mang phong vị truyền thống giữa lòng thành phố hiện đại. Di sản còn sống trong những quán cà phê nép mình nơi mái ngói cũ, trong nụ cười của những con người yêu thành phố này đến say mê.

Với “Hội tụ di sản”, Hà Nội không chỉ tôn vinh quá khứ mà còn thắp sáng di sản bằng sức sáng tạo của thời đại mới – nơi truyền thống và hiện đại hòa làm một, để mỗi giá trị văn hóa không chỉ được lưu giữ, mà được sống, được lan tỏa, được yêu thêm mỗi ngày. Tất cả hòa quyện tạo nên một Hà Nội vừa cổ kính vừa hiện đại, nơi di sản không ngủ yên trong quá khứ, mà đang sống, đang thở và đang lan tỏa từng ngày – giữa lòng thành phố sáng tạo của thế giới.

Giữa dòng chảy phát triển không ngừng của Thủ đô, công tác gìn giữ và phát huy giá trị di sản văn hóa đang trở thành ưu tiên hàng đầu của nhiều xã, phường trên địa bàn Hà Nội. Không chỉ dừng lại ở việc bảo tồn di tích, các địa phương đang chủ động thổi sức sống mới vào di sản, biến những giá trị truyền thống thành nguồn lực tinh thần, góp phần nâng cao đời sống văn hóa, gắn kết cộng đồng và bồi đắp bản sắc Thăng Long – Hà Nội ngàn năm văn hiến. Di sản, nhờ vậy, không chỉ là ký ức được lưu giữ, mà là mạch nguồn chảy mãi trong đời sống hôm nay, nuôi dưỡng niềm tự hào và tình yêu với mảnh đất kinh kỳ.

Với chủ đề “Di sản - Kết nối - Thời đại”, Festival Thăng Long - Hà Nội mang ý nghĩa đặc biệt khi tôn vinh giá trị di sản văn hóa ngàn năm Thăng Long - Hà Nội, đồng thời khẳng định vị thế Thủ đô trong Mạng lưới các Thành phố Sáng tạo UNESCO. Ban tổ chức dự kiến sẽ tổ chức định kỳ vào mùa thu, từ tháng 10 đến tháng 11, hướng tới xây dựng một lễ hội mang thương hiệu Hà Nội, đồng thời khai thác tiềm năng di sản để thúc đẩy công nghiệp văn hóa, kết nối cộng đồng và lan tỏa giá trị văn hóa Thủ đô ra khu vực và thế giới.

Mai Phương