Hà Nội muốn tăng giá thu gom rác thải: Cào bằng người lớn, trẻ em?

Tăng phí tối đa 43.000 đồng/người/tháng

TP Hà Nội đang lấy ý kiến nhân dân và các tổ chức liên quan về dự thảo quy định giá dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải sinh hoạt.

Thành phố dự kiến tăng giá thu gom rác như sau: Năm 2025 tại các phường, dự kiến tăng từ 6.000 đồng/người/tháng (tương đương 24.000 đồng/hộ/tháng) lên 21.000 đồng/người/tháng, và lên 43.000 đồng/người/tháng vào năm 2026.

Tương tự, năm 2025 tại các xã dự kiến tăng từ 3.000 đồng/người/tháng (tương đương 12.000 đồng/hộ/tháng) lên 10.000 đồng/người/tháng, và lên 23.000 đồng/người/tháng vào năm 2026.

Hà Nội muốn tăng giá thu gom rác sinh hoạt. Ảnh: N. Huyền

Lý giải cho việc tăng giá, thành phố cho rằng mức giá hiện nay chưa tính đúng, tính đủ các chi phí cho công tác thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt theo quy trình, định mức thực hiện.

Thống kê của Sở Tài chính cho thấy tổng số thu phí của năm 2024 đạt gần 568 tỷ đồng, trong khi tổng kinh phí chi trả cho công tác thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn thành phố gần 2.300 tỷ đồng (gấp 4 lần). Những năm qua, ngân sách phải bỏ ra cho công tác này rất lớn.

Ngoài ra, mức thu của Hà Nội đang thấp hơn so với các tỉnh, thành phố có điều kiện kinh tế - xã hội tương đương. Cụ thể: tại TP.HCM, giá thu gom rác thải rắn sinh hoạt tính theo hộ gia đình mỗi tháng là 84.000 đồng; Hải Phòng 40.000 đồng; Hưng Yên 60.000 đồng với phường và 40.000 đồng với xã; Đà Nẵng 30.000 đồng; Quảng Nam 30.000 đồng.

Hà Nội dẫn quy định tại Khoản 6 Điều 79 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, hộ gia đình, cá nhân phải chi trả cho công tác thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt dựa trên khối lượng hoặc thể tích chất thải đã được phân loại.

Từ những lý giải trên, thành phố cho rằng việc điều chỉnh tăng dần giá thu gom rác là cần thiết nhằm giảm gánh nặng ngân sách, đồng thời giúp người dân giảm thiểu phát sinh chất thải rắn sinh hoạt, nâng cao ý thức, trách nhiệm cộng đồng khi tiến tới thu giá đúng, đủ theo khối lượng phát thải.

Không nên cào bằng tất cả các nhóm đối tượng

PGS.TS Bùi Thị An, nguyên ĐBQH đoàn TP Hà Nội, cho rằng Hà Nội đề xuất tăng phí thu gom rác thải là hợp lý vì mức thu như hiện nay sẽ không đủ chi cho công tác thu gom, xử lý rác.

Tuy nhiên, bà An lưu ý, trong quá trình tăng mức phí, chính quyền Hà Nội cần quan tâm tới nhóm người yếu thế, gia đình khó khăn hoặc gia đình có công với cách mạng.

“Trước mắt chưa thể chi tiết tới từng đối tượng, cho nên việc quy định mức thu phí phân theo vùng (phường, xã) mà Hà Nội đề xuất, tôi cho rằng hợp lý.

Trong tương lai, Hà Nội cần tính đến việc thu theo khối lượng rác thải xả ra của mỗi hộ gia đình, làm sao để người dân có ý thức bớt xả thải nhằm bảo vệ môi trường”, bà An nói.

Theo đó, bà An đề xuất Hà Nội nên có chính sách khuyến khích người dân phân loại rác. Những nơi, vùng, xã, phường nào phân loại rác triệt để thì nên ưu tiên thưởng từ tiền thu phí rác thải.

Một lần nữa, PGS.TS Bùi Thị An nhấn mạnh, tăng phí là cần thiết, thậm chí hơn 21.000 đồng/người/tháng “cũng được”, miễn sao “đủ bù đắp cho việc thu gom, xử lý rác”; nhưng cần lưu ý tới các nhóm yếu thế trong quá trình triển khai.

Trái ngược ý kiến của PGS.TS Bùi Thị An, bà Đỗ Thị Vân (phường Cầu Giấy, Hà Nội) lo ngại trong bối cảnh kinh tế khó khăn, giá cả leo thang từ tiền điện, nước giờ lại thêm tiền rác cũng tăng, thì với cán bộ chỉ sống bằng lương hưu như vợ chồng bà sẽ thêm phần chật vật.

Bà Vân cho biết, trước đây Hà Nội thu theo hộ, nhưng theo dự thảo đang lấy ý kiến, Hà Nội sẽ thu phí rác sinh hoạt theo đầu người. Nhà bà Vân có 7 người sinh sống, trong đó có 2 người già, 3 trẻ em và 2 người lớn.

Bà nhẩm tính, nếu tính theo đầu người, mỗi tháng gia đình bà chi trả tới gần 150.000 đồng/tháng vào năm 2025 và hơn 300.000 đồng/tháng vào năm 2026. Như vậy, mỗi năm tiền rác ước khoảng 2-3,5 triệu đồng.

“Số tiền này so với tiền điện không quá nhiều nhưng cũng là khoản chi, trong khi trẻ con bậc tiểu học, người già như chúng tôi thì đâu có xả thải nhiều rác. Do đó, tôi cho rằng thành phố nên tính cách thu tiền rác như thu tiền điện – theo số kg rác thải ra sẽ công bằng hơn”, bà Vân nhấn mạnh.

Tương tự, sinh viên Nguyễn Hải Minh thuê trọ tại ngõ 68 đường Cầu Giấy cũng băn khoăn với quy định cào bằng cho tất cả đối tượng. “Sinh viên sinh hoạt ăn uống rất đơn giản, trưa đi làm thêm ăn luôn tại quán, tối về cũng tranh thủ, không có thời gian nấu nướng, bày vẽ. Mỗi ngày cả phòng em có 3 người bỏ rác không đầy loại túi 2kg. Nếu thu cào bằng sinh viên thuê trọ với các hộ dân sinh sống tại Hà Nội thì chưa hợp lý”, Hải Minh nói.

N. Huyền