Hà Nội 'ngột ngạt' trong ô nhiễm khí bụi đe dọa đến sức khỏe cộng đồng

Hà Nội đang đối diện với những thách thức “kép” do ô nhiễm không khí gia tăng kèm thời tiết thay đổi thất thường, đặc biệt là sự chênh lệch nhiệt độ lớn giữa ngày và đêm. Theo Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Tuấn Sơn, những yếu tố này đang gây ra hàng loạt tác động nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng, đặc biệt đối với nhóm sinh viên và người lao động thường xuyên di chuyển ngoài trời.

Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Tuấn Sơn là giảng viên tại trường Đại học Y Dược - Đại học Quốc gia Hà Nội, Bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng tại Phòng khám Nhật Việt.

Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Tuấn Sơn nhấn mạnh rằng sự chênh lệch nhiệt độ giữa ngày và đêm đang tác động trực tiếp đến sức khỏe của sinh viên. Sự thay đổi nhiệt độ đột ngột khiến cơ thể phải liên tục thích nghi, dẫn đến suy giảm hệ miễn dịch, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh như cảm cúm, viêm mũi xoang và viêm phế quản. Đặc biệt, việc thường xuyên thức khuya để học tập và làm việc khiến sinh viên đối mặt với nguy cơ suy giảm hệ miễn dịch. Không chỉ vậy, nhiệt độ lạnh vào ban đêm có thể gây co thắt mạch máu đột ngột, có thể dẫn đến tình trạng tăng huyết áp, làm tăng nguy cơ đột quỵ. Ngoài ra, nhiệt độ dao động cũng gây rối loạn giấc ngủ, ảnh hưởng đến tâm thần, lâu dài có thể làm gia tăng nguy cơ căng thẳng hoặc trầm cảm.

Bụi mịn (PM2.5) là các hạt bụi có đường kính nhỏ hơn hoặc bằng 2.5 micromet, đủ nhỏ để xâm nhập sâu vào hệ hô hấp và gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Khi xâm nhập vào phổi, bụi mịn không chỉ gây viêm nhiễm mà còn làm giảm khả năng trao đổi khí. Điều này đặc biệt nguy hiểm khi các hạt bụi mịn tiếp tục thâm nhập vào hệ tuần hoàn thông qua các mao mạch, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đột quỵ và huyết áp.

Tiến sĩ, Bác sĩ Tuấn Sơn còn chỉ ra rằng bụi mịn có thể xuyên qua màng bảo vệ của não, gây ra tình trạng viêm nhiễm não, làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh thần kinh như Alzheimer và Parkinson. Không dừng lại ở đó, bụi mịn còn tác động đến hệ miễn dịch, làm suy giảm khả năng chống lại các bệnh nhiễm trùng, khiến cơ thể dễ bị tổn thương bởi các tác nhân gây bệnh.

Nhóm bệnh tai mũi họng tại Hà Nội đang có xu hướng gia tăng đáng kể, với nguyên nhân chính là do ô nhiễm bụi mịn PM2.5 và sự thay đổi nhiệt độ thất thường giữa ngày và đêm. Hai yếu tố này tác động tiêu cực đến sức khỏe đường hô hấp, đặc biệt là các cơ quan như tai, mũi và họng. Ô nhiễm bụi mịn có thể kích thích các phản ứng dị ứng, dẫn đến viêm mũi xoang dị ứng với các triệu chứng phổ biến như hắt hơi, ngạt mũi, chảy nước mũi, ho và đau nhức vùng mặt. Trong khi đó, không khí lạnh làm phù nề niêm mạc đường hô hấp, tạo điều kiện cho các tác nhân nhiễm trùng phát triển, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh viêm họng, viêm amidan, viêm thanh quản cấp và các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp khác. Những yếu tố này đòi hỏi người dân, đặc biệt là sinh viên, cần thực hiện các biện pháp phòng tránh kịp thời để bảo vệ sức khỏe.

Thời gian sinh viên là giai đoạn cơ thể tương đối khỏe mạnh, ít bệnh mạn tính. Nhưng môi trường sống tập trung như ký túc xá hoặc các khu nhà trọ đông người tạo điều kiện thuận lợi cho việc lây lan vi khuẩn và virus đường hô hấp. Bên cạnh đó, thói quen thức khuya, ăn uống mất cân bằng dinh dưỡng và ít vận động khiến sức đề kháng của sinh viên bị suy giảm. Căng thẳng từ áp lực học tập có thể dẫn đến stress, làm suy yếu hệ miễn dịch và tăng nguy cơ mắc bệnh. Hơn nữa, việc chưa tuân thủ đầy đủ vệ sinh cá nhân, như không rửa tay thường xuyên hoặc không đeo khẩu trang, càng làm tăng rủi ro. Đặc biệt, xu hướng thường xuyên di chuyển và tiếp xúc với môi trường bên ngoài, nơi có nhiệt độ thay đổi thất thường và ô nhiễm không khí, là những yếu tố làm gia tăng nguy cơ nhiễm bệnh ở nhóm đối tượng này.

5 bí kíp phòng tránh bệnh liên quan tới tai mũi họng dành cho sinh viên.

Để tự phòng tránh bệnh lý tai mũi họng trong bối cảnh ô nhiễm môi trường và thay đổi nhiệt độ, sinh viên cần thực hiện đồng thời nhiều biện pháp chủ động và hiệu quả. Việc sử dụng khẩu trang khi ra ngoài, đặc biệt trong những ngày ô nhiễm không khí, và tránh tiếp xúc với khói thuốc lá hoặc chất ô nhiễm là rất quan trọng. Sinh viên nên giữ vệ sinh cá nhân bằng cách rửa tay thường xuyên, tránh chạm tay vào vùng mắt, mũi, miệng, và vệ sinh mũi họng hàng ngày bằng nước muối sinh lý.

Tăng cường sức đề kháng thông qua chế độ ăn uống cân bằng, giàu vitamin và khoáng chất, kết hợp uống đủ nước để giữ ẩm cơ thể, cũng là biện pháp không thể thiếu. Không gian sống và học tập cần được duy trì sạch sẽ, thoáng mát, và nếu có điều kiện, sử dụng máy lọc không khí để giảm tác động của bụi mịn.

Tập thể dục đều đặn để cải thiện chức năng hô hấp, nhưng cần lưu ý tránh tập ngoài trời vào những ngày ô nhiễm cao. Đặc biệt, sinh viên cần chú ý các dấu hiệu bất thường như ho, đau họng, hay nghẹt mũi để thăm khám kịp thời. Ngoài ra, việc thích nghi với thời tiết thay đổi bằng cách mặc trang phục phù hợp và giữ ấm vùng cổ, đầu trong những ngày lạnh cũng là yếu tố thiết yếu để bảo vệ sức khỏe.

Sự thay đổi thất thường của thời tiết và ô nhiễm không khí đang đặt ra nhiều thách thức nghiêm trọng đối với sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là nhóm sinh viên - những người dễ bị ảnh hưởng bởi môi trường sống và thói quen sinh hoạt. Qua những chia sẻ của Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Tuấn Sơn, rõ ràng rằng việc nâng cao nhận thức và áp dụng các biện pháp bảo vệ sức khỏe là vô cùng cần thiết. Chỉ khi sinh viên chủ động chăm sóc bản thân và thích nghi với điều kiện môi trường, họ mới có thể duy trì được sức khỏe tốt để học tập và phát triển bền vững trong tương lai.

Thiện Nhân