Hà Nội: Phá thế 'mùa vụ' của du lịch Hương Sơn

Hương Sơn mang vẻ đẹp lãng mạn vào các mùa khác nhau nhưng chưa được khám phá, khai thác.

Xã Hương Sơn có quần thể Danh thắng Hương Sơn (hay còn gọi là chùa Hương) là một trong những Di tích quốc gia đặc biệt của thành phố Hà Nội. Nét độc đáo của Hương Sơn là có hệ thống chùa chiền, với nhiều ngôi chùa cổ: Chùa Thiên Trù, chùa Tuyết Sơn… hài hòa trong một không gian cảnh quan rộng lớn, với núi rừng Hương Sơn, động Hương Tích, suối Yến…

Hương Sơn còn có nhiều sản vật địa phương quý như: Rừng mơ, rau sắng, củ mài… Đây đều là những đặc sản mà du khách từ các nơi rất ưa chuộng.

Hằng năm, lễ hội chùa Hương kéo dài từ đầu xuân đến hết tháng 3 âm lịch. Đây là một trong những lễ hội lớn nhất cả nước, thu hút đông đảo khách hành hương, góp phần tạo nên động lực phát triển kinh tế-xã hội trên địa bàn.

Tuy nhiên, theo thống kê của Ban Quản lý danh thắng Hương Sơn, năm 2024 Hương Sơn đón khoảng 931 nghìn lượt khách, giảm 17% so với năm 2023. Con số này cho thấy sức hút suy giảm rõ rệt, đặc biệt trong những tháng không diễn ra lễ hội.

Năm 2025, du lịch Hương Sơn có dấu hiệu phục hồi. Từ đầu năm đến hết tháng 7, danh thắng Hương Sơn đón 866 nghìn lượt khách, đạt 93% so với cả năm 2024. Đây là tín hiệu tích cực, phản ánh nỗ lực đổi mới bước đầu của địa phương.

Mặc dù vậy, thách thức đặt ra là rất lớn, nhất là khi nhiều tỉnh, thành phố trong cả nước cũng đang tập trung phát triển những khu du lịch văn hóa tâm linh tầm cỡ quốc gia và quốc tế.

Đại hội Đảng bộ xã Hương Sơn lần thứ nhất, nhiệm kỳ 2025-2030 đã đặt nhiệm vụ thúc đẩy du lịch, dịch vụ trên địa bàn, trong đó, trọng tâm là phát triển du lịch quần thể danh thắng Hương Sơn.

Tại Hội nghị khảo sát, xúc tiến kết nối du lịch chùa Hương do Sở Du lịch Hà Nội, Câu lạc bộ Lữ hành UNESCO Hà Nội (HUTC) phối hợp chính quyền địa phương tổ chức, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng nhân dân xã Hương Sơn Trần Đức Hải nhấn mạnh: “Thành phố xác định Hương Sơn là một trong những khu vực trọng điểm về du lịch, chúng tôi mong muốn xây dựng Hương Sơn trở thành điểm đến hấp dẫn, kéo dài trải nghiệm suốt bốn mùa trong năm”.

Tổng Giám đốc Travelogy Vũ Văn Tuyên cho rằng, Hương Sơn cần tái định vị thương hiệu, không chỉ gắn bó với hình ảnh du lịch tâm linh truyền thống. Theo ông, địa phương có thể khai thác thêm các chương trình biểu diễn văn hóa liên quan đến tín ngưỡng thờ Mẫu, phát huy giá trị cảnh quan hang động, thung lũng đá vôi, gắn với các làng nghề như gốm sứ, kết hợp du lịch nông nghiệp để tạo sản phẩm đặc sắc, vừa có chiều sâu văn hóa, vừa đáp ứng nhu cầu check-in, trải nghiệm của du khách trẻ.

Trong khi đó, đại diện S Travel, ông Nguyễn Hồng Thắng, đề xuất phát triển tour thuyền trên sông, thể thao dưới nước, kết hợp trải nghiệm làng nghề, sản phẩm thủ công địa phương. Đây là hướng đi giúp du khách hiểu sâu hơn về văn hóa và đời sống của người dân vùng đất Phật.

Phó Chủ tịch thường trực Câu lạc bộ Lữ hành UNESCO Hà Nội Nguyễn Tuấn Anh cho rằng, cần “kể lại câu chuyện Hương Sơn” bằng những gam màu mới, truyền tải sự đổi thay và sức sống mới mẻ của điểm đến.

Về phía cơ quan quản lý nhà nước về du lịch, Phó Giám đốc Sở Du lịch Trần Trung Hiếu nêu rõ: “Hương Sơn cần đa dạng hóa sản phẩm, hướng đến du lịch đêm, làng nghề truyền thống, các hoạt động trải nghiệm sinh thái, thay vì chỉ phụ thuộc vào suối Yến hay chùa Thiên Trù, để tránh rơi vào bấp bênh do tính mùa vụ”.

Chủ tịch Câu lạc bộ Lữ hành UNESCO Hà Nội Trương Quốc Hùng cũng cho rằng Hương Sơn đã có lợi thế về hạ tầng cơ bản như hệ thống cáp treo, cơ sở lưu trú. Điều quan trọng là phải tạo sự đồng thuận và phối hợp nhịp nhàng giữa chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng dân cư, từ đó hình thành chuỗi dịch vụ hoàn chỉnh, đồng bộ.

Đại diện chính quyền xã Hương Sơn thừa nhận du lịch địa phương vẫn còn tồn tại những bất cập, từ việc giao thông xuống cấp, bến thuyền hạn chế, dịch vụ lưu trú chưa đáp ứng chất lượng của khách… là những thách thức lớn cần giải quyết trong thời gian tới.

Hiện nay, Hà Nội đang triển khai Quy hoạch hệ thống du lịch thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045. Thành phố xác định ba khu vực được đưa vào Danh mục các địa điểm tiềm năng phát triển khu du lịch quốc gia đến năm 2030, gồm: Khu du lịch Ba Vì; khu du lịch khu vực hồ Hoàn Kiếm-phụ cận, khu phố cổ Hà Nội và Di tích quốc gia đặc biệt quần thể Hương Sơn.

Mới đây, thành phố đã triển khai dự án đầu tư đường tỉnh lộ 425 từ Quốc lộ 21B đi vào khu thắng cảnh di tích chùa Hương, tạo điều kiện phát triển du lịch khu vực.

Từ nền tảng đầu tư, hỗ trợ của thành phố, chính quyền địa phương đang từng bước triển khai các chính sách kích cầu mùa thấp điểm, liên kết tour tuyến tới các làng nghề, phối hợp các doanh nghiệp, tổ chức chương trình hoạt động gắn với sản vật địa phương, đẩy mạnh số hóa trong quảng bá, chuẩn hóa đội ngũ nhân lực, hỗ trợ thuyết minh viên…, Hương Sơn đang chuyển mình mạnh mẽ để trở thành trung tâm du lịch bốn mùa từ nòng cốt là du lịch văn hóa, sinh thái và tâm linh.

GIANG NAM