Hà Nội quyết tâm 'xóa sổ' các điểm ngập úng
Biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan, lượng mưa vượt xa các kỷ lục cũ, yêu cầu đặt ra cho Hà Nội không chỉ là khắc phục mà còn phải thay đổi tư duy quy hoạch, đầu tư đồng bộ, chủ động ứng phó.
Trong bối cảnh đó, kế hoạch mới ban hành của UBND thành phố Hà Nội cho thấy quyết tâm mạnh mẽ trong công tác “chống ngập” bằng một chiến lược tổng thể, dài hơi, có trọng tâm, trọng điểm.
Trước hết, với những khu vực đã được đầu tư hệ thống thoát nước tương đối hoàn chỉnh như lưu vực Tô Lịch, thành phố tập trung khai thác tối đa hiệu quả công trình sẵn có.
Việc đưa nước nhanh nhất về các trạm bơm đầu mối và các nguồn tiêu, bảo đảm tiêu thoát kịp thời với những trận mưa có cường độ lên tới 310mm/2 ngày và 70mm/giờ, là bước đi vừa cấp bách vừa chính xác. Nó không chỉ giảm áp lực cho hạ tầng mà còn khẳng định quan điểm đầu tư phải đi đôi với vận hành hiệu quả, tránh lãng phí và chắp vá.
Nhiều giải pháp đồng bộ, dài hạn được Hà Nội ban hành để giải quyết bài toán ngập úng.
Về thách thức lớn nhất nằm ở các địa bàn chưa được đầu tư đồng bộ, lưu vực tả Nhuệ, hữu Nhuệ và nhiều khu vực ven đô có tốc độ đô thị hóa nhanh. Tại đây, thành phố sẽ triển khai các dự án thoát nước bằng vốn ngân sách theo đúng Luật Đầu tư công, thể hiện quyết tâm đi tới cùng trong xử lý điểm nghẽn.
Đối với các khu đô thị mới, nơi tình trạng hệ thống thoát nước thiếu đồng bộ và chưa bàn giao diễn ra phổ biến, Hà Nội yêu cầu tăng cường kiểm soát, vận hành tạm thời nhưng hiệu quả, đồng thời siết chặt quản lý việc đổ trộm vật liệu, phế thải gây tắc nghẽn cống rãnh. Đó là những biện pháp tưởng nhỏ nhưng thiết thực, bởi không một hệ thống nào có thể chịu nổi khi bị “bức tử” bởi rác thải và vật liệu xây dựng.
Điểm nổi bật trong kế hoạch chống ngập lần này là hàng loạt công trình trọng điểm mang tính “khẩn cấp” sẽ được thực hiện trước mùa mưa năm 2026.
Thành phố sẽ cải tạo, nâng công suất nhiều trạm bơm hiện có và lắp đặt trạm bơm dã chiến; xây dựng mới, cải tạo các tuyến cống và rãnh để xử lý tình trạng ngập dọc Đại lộ Thăng Long – một trong những “điểm nóng” kéo dài nhiều năm.
Việc cải tạo hạ lưu Kim Ngưu nối sông Tô Lịch với Trạm bơm Yên Sở cũng là giải pháp then chốt, giúp bổ trợ cho hệ thống thoát nước trung tâm thành phố.
Không dừng ở đó, nhiều khu đô thị lớn như Resco, Ecohome, Tây Hồ Tây, Đoàn Ngoại giao, Ciputra… sẽ được xử lý các điểm ngập bằng việc nâng cấp hạ tầng, xây dựng các công trình tiêu thoát nước mới. Những khu vực quan trọng khác như Võ Chí Công, Long Biên, Đông Anh, Gia Lâm cũng được đưa vào danh mục ưu tiên.
Thành phố đồng thời cải tạo tuyến kênh Thụy Phương để bổ cập nước cho sông Tô Lịch và tăng khả năng thoát nước cho khu vực lân cận, nạo vét trục chính sông Nhuệ từ Liên Mạc đến Vành đai 4 nhằm khơi thông dòng chảy.
Một mũi nhọn khác trong chiến lược lần này là đầu tư hệ thống hồ điều hòa, giải pháp bền vững giúp giảm tải cho cống và trạm bơm. Hàng loạt hồ quy mô lớn như Chèm (9ha), Cổ Nhuế 1 (10ha), Cổ Nhuế 2.1 (9,8ha), Thụy Phương 2 (14,5ha), Liên Mạc 1 (13ha), Phú Đô (31,5ha) sẽ được xây dựng. Đây không chỉ là “túi chứa nước” trong các trận mưa cực đoan mà còn góp phần tạo cảnh quan, cải thiện vi khí hậu đô thị.
Song song các dự án khẩn cấp, các dự án trong giai đoạn 2021-2025 tiếp tục được đẩy mạnh, đặc biệt là các hồ điều hòa và trạm bơm trọng điểm như Vĩnh Thanh, Phương Trạch, Yên Nghĩa.
Bên cạnh đó là các dự án đang chuẩn bị đầu tư như xây dựng hệ thống thoát nước mưa lưu vực tả sông Nhuệ; hệ thống thoát nước Hà Đông – Dương Nội – An Khánh – Từ Liêm; trạm bơm Gia Thượng và hồ điều hòa Thượng Thanh. Điều này cho thấy Hà Nội không chỉ chạy theo sự cố mà đang tái thiết đồng bộ hạ tầng thoát nước ở nhiều cấp độ.
Quan trọng hơn, thành phố đang thực hiện rà soát, điều chỉnh quy hoạch thoát nước đến năm 2045, tầm nhìn 2065, bước đi mang tính căn cơ nhất trong chiến lược chống ngập. Nhất là khi lượng mưa đang thay đổi nhanh chóng do biến đổi khí hậu, quy hoạch thoát nước cũ không còn phù hợp. Hà Nội cũng hoàn thiện Đề án xử lý úng ngập giai đoạn 2026-2030 và xây dựng kế hoạch phát triển hạ tầng thoát nước, xử lý nước thải cho cùng giai đoạn, nhằm đồng bộ hóa từ thiết kế đến triển khai.
Có thể nói, Hà Nội đang bước vào giai đoạn mới trong bài toán chống ngập, và nếu từng hạng mục, từng dự án được triển khai đúng tiến độ, đồng bộ và minh bạch, người dân hoàn toàn có quyền kỳ vọng một Hà Nội “không còn ngập”.
