Hà Nội siết biện pháp khẩn cấp trước đợt ô nhiễm không khí nghiêm trọng

Những ngày qua, bầu trời khu vực Hà Nội mờ đục do ô nhiễm không khí. Ảnh Internet

Không khí ngột ngạt, người dân lo lắng

Sáng 11-12, từ các phường nội đô đến các xã ven đô của thành phố Hà Nội phủ trong lớp sương mù xám đục. Nhiều tuyến đường lớn, như: Phạm Văn Đồng, Trường Chinh, Minh Khai, Lê Văn Lương… ghi nhận tình trạng giảm tầm nhìn, bụi mịn dày đặc. Trên các ứng dụng quan trắc, chỉ số AQI liên tục ở mức “xấu”, thậm chí “rất xấu”, chủ yếu do hiện tượng nghịch nhiệt kéo dài và lượng bụi tích tụ chưa kịp phát tán.

Số liệu do Trung tâm Quan trắc môi trường (Cục Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường) công bố trên trang CEM.GOV.VN lúc 16h cho thấy, chất lượng không khí tại 3 khu vực đặt trạm quan trắc không khí đều ở mức xấu và rất xấu. Cụ thể, khu vực ô nhiễm cao nhất là Đại học Bách khoa Hà Nội (phía đường Giải Phóng), chỉ số chất lượng không khí (AQI) ở ngưỡng 218 (rất xấu); khu vực số 556 Nguyễn Văn Cừ (phường Long Biên) ở ngưỡng là 189 (mức xấu) và khu vực Công viên Nhân Chính là 168 (mức xấu). Theo khuyến cáo, chất lượng không khí ở ngưỡng xấu và rất xấu ảnh hưởng đến sức khỏe người dân. Người dân khi ra đường được khuyến cáo đeo khẩu trang đạt chuẩn để chống bụi mịn xâm nhập vào cơ thể gây ra một số bệnh về hô hấp.

Chỉ số AQI chiều 11-12 một số khu vực ở Hà Nội ở ngưỡng xấu và rất xấu. Ảnh chụp màn hình

Anh Vũ Thế Năng ở phường Từ Liêm cho biết: “Tôi phải đeo khẩu trang cả khi đi đổ rác. Trẻ con trong nhà ho nhiều hơn. Mấy hôm nay, bác sĩ khuyên hạn chế cho các cháu ra ngoài, nhưng việc học hành không thể dừng được”.

Nhiều người dân phản ánh tần suất các hoạt động xây dựng và vận chuyển vật liệu tăng cao dịp cuối năm, khiến đường sá vốn đã bụi càng trở nên ô nhiễm. Tại các tuyến vành đai, xe chở vật liệu không che chắn kỹ vẫn xuất hiện, trong khi phế thải xây dựng rơi vãi gây bụi mù mỗi khi có phương tiện lớn lưu thông.

Các chuyên gia môi trường đánh giá, tình trạng ô nhiễm không khí đang trở thành vấn đề mang tính chu kỳ tại Hà Nội khi mùa đông đến, nhưng năm nay nặng nề hơn do cộng hưởng nhiều yếu tố: Thời tiết cực đoan, lượng phương tiện giao thông tăng, hoạt động xây dựng dày đặc và sự cố tại một số điểm xử lý chất thải.

Hiện nay, tại khu vực thôn Vân Côn, xã An Khánh xuất hiện một số cơ sở sản xuất công nghiệp đốt chất thải không qua xử lý, xả khói ra môi trường. Ảnh: Đức Duy

Tiến sĩ Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam phân tích, hiện tượng nghịch nhiệt khiến chất ô nhiễm bị nén lại ở tầng thấp, không thoát lên cao. Trong bối cảnh đó, bất kỳ nguồn thải nào - từ giao thông, đốt rác, xây dựng… đều làm không khí thêm ngột ngạt. Nếu không có biện pháp can thiệp mạnh, ô nhiễm tiếp tục kéo dài nhiều ngày.

Trẻ em, người già và người có bệnh nền được khuyến cáo hạn chế hoạt động ngoài trời. Nhiều trường học phải điều chỉnh tiết học thể dục và hoạt động ngoại khóa theo cảnh báo của cơ quan môi trường. Điều này gây ra không ít xáo trộn trong đời sống người dân Thủ đô.

UBND thành phố kích hoạt loạt biện pháp cấp bách

Trước tình hình ô nhiễm không khí ở mức nghiêm trọng, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội đã ban hành Chỉ thị số 19/CT-UBND (ngày 10-12) của Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội yêu cầu tăng cường các biện pháp cấp bách kiểm soát ô nhiễm không khí, tập trung thực hiện ngay trong tháng 12-2025.

Một số cơ sở hấp, nhuộm vải hoạt động không phép ở thôn Vân Côn, xã An Khánh thường đốt chất thải buổi tối, gây ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng đến sức khỏe người dân. Ảnh: Đức Duy

Chỉ thị nêu rõ, thời gian qua, đô thị hóa nhanh, hoạt động giao thông, sản xuất, xây dựng và thời tiết cực đoan là nguyên nhân chính khiến AQI của thành phố thường xuyên ở mức “xấu” và “rất xấu”, ảnh hưởng đến sức khỏe người dân và hoạt động kinh tế - xã hội.

UBND thành phố giao Sở Xây dựng giám sát chặt chẽ tất cả các công trường, yêu cầu 100% dự án phải có các biện pháp chống bụi, như: Che chắn, rửa xe tại cổng ra vào, phun sương giảm bụi, bao kín phế thải xây dựng. Đặc biệt, 100% công trình có quy mô từ 1ha trở lên phải lắp hệ thống giám sát bụi bằng cảm biến và camera trong tháng 12-2025.

Tiến sĩ Hoàng Dương Tùng nhận định: “Thành phố Hà Nội có hàng trăm công trình lớn nhỏ hoạt động cùng lúc. Nếu không kiểm soát bụi từ đây, mọi nỗ lực khác đều khó đạt hiệu quả. Việc yêu cầu giám sát công nghệ sẽ giúp minh bạch và nâng cao trách nhiệm của chủ đầu tư”.

Đối với các phương tiện vận chuyển vật liệu, Công an thành phố được yêu cầu mở đợt cao điểm xử lý vi phạm, công khai các trường hợp chở vật liệu không che chắn, rơi vãi ra đường và hành vi đốt rác trái phép tại khu dân cư, làng nghề.

Tình trạng đốt chất thải không kiểm soát ở các làng nghề cũng là nguyên nhân gây ô nhiễm không khí. Ảnh: Đức Duy

Trong lĩnh vực xử lý rác, thành phố yêu cầu Sở Nông nghiệp và Môi trường phải kiểm tra tất cả khu xử lý chất thải rắn, bảo đảm không phát tán mùi và bụi; các đơn vị vệ sinh môi trường được lệnh tăng cường phun sương dập bụi, tưới nước rửa đường, nhất là tại các trục chính và cửa ngõ đô thị.

Đối với chính quyền xã, phường, thành phố yêu cầu rà soát toàn bộ cơ sở sản xuất có công đoạn đốt, đặc biệt là các cơ sở tái chế tại làng nghề, phải hoàn thành kiểm tra trước ngày 15-12. Các cơ sở phát sinh bụi, khí thải lưu lượng lớn phải điều chỉnh giảm công suất hoặc lùi thời điểm vận hành sang khi điều kiện thời tiết thuận lợi hơn.

Trong bối cảnh ô nhiễm không khí ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống, UBND thành phố đặc biệt nhấn mạnh vai trò của Sở Y tế và Sở Giáo dục và Đào tạo. Trong đó, Sở Y tế được giao phối hợp các cơ quan báo chí để đưa ra khuyến cáo hằng ngày cho nhóm người dễ tổn thương, đồng thời chuẩn bị trang thiết bị, phương tiện sẵn sàng ứng phó, nếu số ca bệnh về hô hấp tăng mạnh. Sở Giáo dục và Đào tạo phải thông báo kịp thời cho các trường về lịch học, hạn chế hoạt động ngoài trời khi chỉ số AQI ở mức “xấu” trở lên; đồng thời linh hoạt điều chỉnh thời gian học tập, nếu nhận cảnh báo ô nhiễm nghiêm trọng từ cơ quan môi trường...

Theo Chỉ thị của UBND thành phố, các giải pháp cấp bách trên phải được triển khai ngay và hoàn thành trong tháng 12-2025, coi đây là nhiệm vụ ưu tiên, nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực của ô nhiễm không khí tới sức khỏe cộng đồng. Sở Nông nghiệp và Môi trường được giao tổng hợp báo cáo hằng tuần để trình UBND thành phố.

Xe máy cũ xả khói không bảo đảm tiểu chuẩn ra môi trường. Ảnh internet

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Minh Tấn cho biết, ô nhiễm không khí là vấn đề mang tính liên vùng, liên ngành, không thể xử lý trong một sớm một chiều. Thành phố Hà Nội sẽ chủ động phối hợp các tỉnh lân cận, siết chặt quản lý nguồn thải, đồng thời ưu tiên truyền thông và nâng cao ý thức cộng đồng, từ mỗi công trường, nhà máy đến từng hộ dân.

Các chuyên gia môi trường đề xuất, về dài hạn, thành phố Hà Nội cần sớm đầu tư hệ thống quan trắc tự động, mở rộng mảng xanh đô thị, cải thiện hạ tầng giao thông, giảm phương tiện cá nhân và xây dựng lộ trình kiểm soát khí thải phương tiện cũ. Triển khai các biện pháp quyết liệt này sẽ sớm phát huy hiệu quả, giúp trả lại bầu trời xanh, điều vốn là giá trị đặc trưng của Thủ đô nghìn năm tuổi.

Hoàng Sơn