Hà Nội: Tầm vóc mới, diện mạo mới

Nông dân xã Tiền Phong, huyện Mê Linh thu hoạch hành tây để cung cấp cho thị trường. Ảnh: Vũ Sinh - TTXVN

Cách đây 15 năm, ngày 1/8/2008, thủ đô Hà Nội mở rộng địa giới hành chính theo Nghị quyết số 15/2008/NQ-QH12 của Quốc hội khóa XII. Đây là dấu mốc quan trọng đưa Hà Nội trở thành một trong những thủ đô lớn trên thế giới, với diện mạo mới, ngày càng xanh, sạch, đẹp, khang trang, văn minh và hiện đại hơn.

* Mở rộng quy mô và nâng cao chất lượng đô thị

Khu đô thị Vinhomes Ocean Park (Hà Nội). Ảnh: BNEWS/TTXVN phát

Thực hiện Nghị quyết số 15/2008/NQ-QH12 của Quốc hội khóa XII, từ ngày 1/8/2008, tỉnh Hà Tây, huyện Mê Linh (tỉnh Vĩnh Phúc) và một số xã thuộc huyện miền núi Lương Sơn (tỉnh Hòa Bình) được sáp nhập về Thủ đô. Hà Nội trở thành địa phương có số đơn vị hành chính cấp xã lớn nhất của cả nước. Để cơ cấu lại không gian kinh tế-xã hội, thành phố Hà Nội đã huy động mọi nguồn lực thực hiện công tác quy hoạch, đầu tư, xây dựng kết cấu hạ tầng kỹ thuật, tạo ra một diện mạo mới cho thành phố.

Sau khi Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, thành phố đã nhanh chóng lập các quy hoạch chuyên ngành, quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết và các quy chế quản lý quy hoạch kiến trúc, làm cơ sở mở rộng không gian đô thị về nhiều hướng.

Các công trình hạ tầng giao thông được mở mang, xây dựng, nâng tỷ lệ diện tích đất dành cho giao thông. Cùng đó, Hà Nội cũng đầu tư xây dựng hệ thống lưới điện, đường giao thông, thủy lợi, trường học, bệnh viện, trạm y tế,…

Sau 15 năm mở rộng, cùng với quá trình đô thị hóa, Hà Nội đã có bước chuyển mình mạnh mẽ. Không gian đô thị ngày càng được mở rộng theo quy hoạch, với nhiều khu đô thị mới khang trang, hiện đại. Các khu đô thị mới được đầu tư xây dựng đồng bộ, văn minh, mở rộng ra 4 hướng của Thủ đô.

Phía Đông có khu đô thị: Việt Hưng, Vinhomes River side, Vin City Ocean Park... Phía Tây có khu đô thị: Đông Nam Trần Duy Hưng, Mỹ Đình, Bắc/Nam An Khánh, Vin City Sportia, Vinhomes Smart City... Phía Nam có khu đô thị: Linh Đàm, Garmuda... Phía Bắc có khu đô thị: Ciputra, Tây Hồ Tây, khu Ngoại giao đoàn...

Cùng với việc thực hiện xây dựng, cải tạo đô thị, nhiều trung tâm thương mại, khu vui chơi phục vụ nhu cầu mua sắm, vui chơi, giải trí của người dân cũng mọc lên, như: Trung tâm thương mại Vincom, Trung tâm thương mại Big C, Trung tâm mua sắm Aeon Mall, Thiên đường Bảo Sơn… Hiện thành thành phố cũng đang tập trung đầu tư, chuẩn bị các điều kiện để xây dựng các huyện: Đông Anh, Gia Lâm, Thanh Trì, Hoài Đức, Đan Phượng thành quận; tiếp tục đẩy mạnh phát triển vùng đô thị mở rộng lên phía Bắc với một số dự án, như: Thành phố thông minh Bắc Hà Nội, Trung tâm hội chợ triển lãm Quốc gia, Khu tổ hợp thương mại quy mô lớn Outlet, phát triển khu vực hai bên tuyến đường Nhật Tân - Nội Bài... và đầu tư cơ sở hạ tầng đồng bộ để dần xây dựng Thủ đô Hà Nội trở thành thành phố thông minh trong tương lai gần.

Theo Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch và phát triển đô thị Việt Nam Đào Ngọc Nghiêm, sự hiện diện của các khu đô thị mới ở Hà Nội không chỉ góp phần tích cực vào việc giải quyết căn bản nhu cầu nhà ở của người dân, mà còn thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, giải quyết việc làm, tạo nên những không gian sống tốt hơn, nhằm phục vụ nhu cầu hưởng thụ cuộc sống ngày càng cao của người dân.

Bên cạnh đó, Hà Nội cũng chú trọng đầu tư cho các chương trình chỉnh trang, hiện đại hóa đô thị theo hướng ngày càng xanh, sạch, đẹp, khang trang, văn minh và hiện đại. Để giữ vững danh hiệu là một trong những thủ đô có nhiều cây xanh, hồ nước trên thế giới, Hà Nội đã tập trung phát triển đồng bộ hạ tầng kỹ thuật cây xanh, mặt nước, hướng tới xây dựng Thủ đô thành một đô thị “Xanh, văn hiến, văn minh, hiện đại”.

Cùng với chương trình trồng mới 1 triệu cây xanh đô thị giai đoạn 2016-2020; 500.000 cây xanh đô thị giai đoạn 2021-2025, Hà Nội đã thực hiện rà soát trồng mới, cải tạo, chỉnh trang, trồng bổ sung thay thế cây xanh, tạo không gian, cảnh quan xanh trên địa bàn thành phố. Hệ thống cây xanh của thủ đô không chỉ làm đẹp cảnh quan mà còn góp phần hạn chế ô nhiễm không khí, tiếng ồn, điều hòa không khí.

Thành phố còn khởi công nhiều dự án xây dựng công viên, hồ nước lớn, như: công viên văn hóa du lịch vui chơi giải trí Kim Quy (huyện Đông Anh); công viên - hồ điều hòa CV1 Khu đô thị mới Cầu Giấy, công viên hồ điều hòa Nhân Chính; công viên và hồ điều hòa khu phía Bắc và phần mở rộng phía Nam nghĩa trang Mai Dịch... tạo khoảng đệm, không gian xanh mát và là “máy điều hòa không khí” tự nhiên cho khu vực, góp phần cải thiện không gian sống, chất lượng sống cho người dân thủ đô.

Nhằm mang đến những không gian vui chơi, sinh hoạt văn hóa, giải trí cho người dân ngày cuối tuần, Hà Nội đã từng bước đưa vào hoạt động nhiều không gian, tuyến phố đi bộ, như: hồ Hoàn Kiếm và phụ cận, Trần Nhân Tông kết nối với hồ Thiền Quang, công viên Thống Nhất; phố Trịnh Công Sơn, thành cổ Sơn Tây... Việc đưa vào hoạt động các không gian, tuyến phố đi bộ được các chuyên gia quy hoạch đô thị đánh giá cao. Bên cạnh đó, thành phố còn phối hợp với các đơn vị viễn thông, điện lực thực hiện hạ ngầm đường dây điện, cáp viễn thông đi nổi. Hàng loạt “mạng nhện” gây mất mỹ quan đô thị trên nhiều tuyến phố dần được xóa bỏ. Các tuyến phố sau khi được “xóa rác trời”, chỉnh trang hè phố, kết hợp trồng thêm cây xanh... đã mang đến bộ mặt đô thị ngày càng sáng, xanh, sạch, đẹp và văn minh hơn, góp phần nâng cao chất lượng, môi trường sống của người dân; hướng tới xây dựng thủ đô văn minh, hiện đại, phát triển bền vững.

* Hệ thống giao thông ngày càng hoàn chỉnh

Lối xuống ở khu vực Ngã Tư Vọng, các xe chỉ được phép chạy với vận tốc dưới 60 km/h. Ảnh: Thành Đạt - TTXVN

Sau 15 năm mở rộng địa giới hành chính, hệ thống hạ tầng giao thông của Hà Nội ngày càng phát triển, tăng cường kết nối giao thông giữa thủ đô với các tỉnh, thành phố khác, góp phần thúc đẩy kinh tế-xã hội phát triển mạnh mẽ. Hàng loạt dự án giao thông lớn được triển khai, nhằm kết nối trung tâm với các vùng ngoại vi, như các tuyến cao tốc: Hà Nội - Lào Cai, Hà Nội - Hải Phòng, Pháp Vân - Cầu Giẽ; Đại lộ Thăng Long, cầu Nhật Tân, đường Võ Nguyên Giáp, dự án đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông...

Cùng với đó, nhiều tuyến đường, nút giao thông quan trọng trong khu vực nội đô Hà Nội được xây dựng và đưa vào sử dụng, như: tuyến đường Vành đai 2, tuyến đường Vành đai 3, cầu Vĩnh Tuy, trục phía Nam Hà Tây, Quốc lộ 1A (đoạn Văn Điển - Ngọc Hồi), một số đoạn tuyến của đường Vành đai 2,5 và 3,5; các công trình cầu vượt tại một số nút giao thông quan trọng, như: Nguyễn Văn Huyên - Hoàng Quốc Việt; An Dương - Thanh niên, đường nối từ đường Vành đai 3 đến cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, đường Tản Lĩnh - Ba Vì...

Hà Nội cũng vừa mới (ngày 25/6/2023) khởi công dự án đường vành đai 4 vùng thủ đô. Đây là dự án có tính chất liên vùng đầu tiên triển khai thực hiện nghị quyết số 15 ngày 5/5/2022 của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển thủ đô Hà Nội và nghị quyết số 30 ngày 23/11/2022 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế-xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Đồng bằng sông Hồng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Sáng 25/6/2023, UBND thành phố Hà Nội tổ chức khởi công Dự án đầu tư xây dựng đường Vành đai 4 - Vùng Thủ đô Hà Nội. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tới dự và phát lệnh khởi công. Ảnh: Tuấn Anh - TTXVN

Hiện nay, thành phố Hà Nội đã có 7 tuyến đường hướng tâm (gồm tổng cộng 111,32 km chạy qua địa bàn), 8 tuyến quốc lộ hướng tâm (244,58 km) được hình thành và đưa vào khai thác; hoàn thành 132,26/285,46 km của 7 tuyến đường vành đai.

Cùng với đó là 4 tuyến đường hướng tâm kết nối khu vực đô thị trung tâm với các đô thị vệ tinh (Hồ Tây - Ba Vì, Tây Thăng Long, Ngọc Hồi - Phú Xuyên, Hà Đông - Xuân Mai) cũng đang được khẩn trương đầu tư. Trong hệ thống 18 cầu vượt sông Hồng, đến nay đã có 9 cầu hoàn thiện, gồm các cầu: Long Biên, Thăng Long, Chương Dương, Vĩnh Tuy, Thanh Trì, Nhật Tân, Vĩnh Thịnh, Văn Lang, Trung Hà. 6/18 cầu gồm: Tứ Liên, Hồng Hà, Mễ Sở, Vân Phúc, Thượng Cát, Trần Hưng Đạo đang hoàn thiện thủ tục để khởi công.

Riêng đường Vành đai 4, thành phố phấn đấu hoàn thành trước năm 2027 và chuẩn bị đầu tư, xây dựng đường Vành đai 5 trước năm 2030. Những trục giao thông mới này đã, đang và sẽ góp phần cải thiện hạ tầng giao thông, diện mạo đô thị, đồng thời tạo thêm lực phát triển cho thủ đô nghìn năm văn hiến.

Không chỉ mở rộng hệ thống đường giao thông, Hà Nội còn đầu tư đồng bộ lĩnh vực vận tải hành khách công cộng, với mạng lưới xe buýt được điều chỉnh hợp lý để phục vụ tốt hơn nhu cầu đi lại của người dân. Trước khi mở rộng, Hà Nội chỉ có 60 tuyến buýt và 2 tuyến buýt kế cận kết nối các tỉnh lân cận, với tổng cộng 940 xe.

Ngay sau khi điều chỉnh địa giới hành chính, thành phố Hà Nội đã điều chỉnh, hợp lý hóa luồng, tuyến, nhằm mở rộng vùng phục vụ. Hàng loạt tuyến buýt được mở mới hoặc kéo dài đến các khu vực thuộc các huyện Mê Linh, Ứng Hòa, Mỹ Đức, Ba Vì và thị xã Sơn Tây... Không chỉ đáp ứng tốt nhu cầu đi lại của người dân, các tuyến xe buýt ngoại thành còn góp phần quan trọng hạn chế áp lực cho giao thông nội đô. Bên cạnh đó, Hà Nội còn đầu tư mở thêm tuyến đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông; 1 tuyến buýt nhanh BRT Kim Mã - Yên Nghĩa; 9 tuyến xe buýt điện, 10 tuyến buýt sử dụng năng lượng khí hóa lỏng CNG.

Tính đến tháng 7/2023, mạng lưới vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt trên địa bàn Hà Nội có 154 tuyến (trong đó có 132 tuyến buýt trợ giá, 8 tuyến buýt không trợ giá, 12 tuyến buýt kế cận và 2 tuyến City tour). Số lượng phương tiện hiện lên tới 2.279 xe, 351 nhà chờ, 4.405 điểm dừng đỗ, 5 điểm trung chuyển và 127 điểm đầu cuối. Năm 2022, lượng vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt đạt 340 triệu lượt hành khách, trong đó buýt trợ giá đạt 334 triệu lượt.

Theo Phó Giám đốc Trung tâm Quản lý giao thông công cộng thành phố Hà Nội Thái Hồ Phương, hiện mạng lưới xe buýt đã tiếp cận đến 30/30 quận, huyện, thị xã đạt 100%; 512/579 số xã, phường, thị trấn trên địa bàn toàn thành phố, đạt 88,4%; kết nối với 7 tỉnh, thành lân cận (Hưng Yên, Hà Nam, Bắc Ninh, Bắc Giang, Hải Dương, Hòa Bình, Vĩnh Phúc). Đến nay, thành phố đã hình thành một mạng lưới vận tải hành khách công cộng đa phương thức, giúp người dân tiếp cận và sử dụng dịch vụ ngày một thuận lợi hơn.

Sự phát triển vượt bậc của hạ tầng giao thông Hà Nội đã mang lại sự khởi sắc cho bộ mặt đô thị, tình trạng ùn tắc giao thông được cải thiện đáng kể, với những tuyến cao tốc, đại lộ thênh thang, những cây cầu duyên dáng vắt qua sông Hồng. Giao thông phát triển đã khiến những vùng đất ven đô hoang vắng trước đây chuyển mình mạnh mẽ, tiêu biểu như trục cao tốc Láng - Hòa Lạc.

Có thể thấy, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, sự quản lý, điều hành của các cấp chính quyền, sự tham gia tích cực của các tổ chức chính trị-xã hội và các tầng lớp nhân dân, thủ đô Hà Nội có bước chuyển mình mạnh mẽ. Với ý chí, nghị lực và những cố gắng không ngừng, trong tương lai không xa, thủ đô nghìn năm văn hiến sẽ trở thành trung tâm, động lực thúc đẩy phát triển vùng Đồng bằng sông Hồng, vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, vùng Thủ đô và cả nước./.

Hoàng Yến/TTXVN (tổng hợp)