Hà Nội tạo đột phá trong chuẩn hóa dữ liệu đất đai

Dữ liệu đất đai và những thách thức

Trong nhiều năm qua, dữ liệu đất đai ở Việt Nam nói chung và Hà Nội nói riêng tồn tại nhiều thách thức. Hệ thống dữ liệu được hình thành theo từng giai đoạn, bởi nhiều đơn vị khác nhau, nên tiềm ẩn tình trạng “rời rạc”, không thống nhất, thiếu đồng bộ. Người dân thường phải nộp nhiều loại giấy tờ, thuê dịch vụ trung gian và chờ đợi lâu trong các thủ tục chuyển nhượng, cấp phép xây dựng hay thế chấp ngân hàng… làm gia tăng chi phí, kéo dài thời gian, tạo ra những bất cập trong quản lý sử dụng đất và phát triển đô thị.

Nhận diện thực tế đó, Hà Nội xác định chuẩn hóa dữ liệu đất đai không chỉ là nhiệm vụ hành chính mà còn là nền tảng chiến lược cho công tác quản lý đô thị hiện đại, minh bạch, hiệu quả. Chính quyền Thủ đô đã triển khai chiến dịch “90 ngày làm sạch dữ liệu đất đai”, huy động cả hệ thống chính trị tham gia và rà soát gần 2,5 triệu thửa đất trong toàn TP lên hệ thống quốc gia, tự động hóa thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian xử lý, hướng tới dịch vụ công trực tuyến toàn trình, phục vụ tốt hơn cho người dân, DN.

Công tác quản lý dữ liệu đất đai thời gian qua gặp nhiều thách thức.

Trong quá trình này, các tổ công tác tới từng hộ gia đình, xã phường để tuyên truyền, kiểm tra, cập nhật thông tin về quyền sử dụng đất, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, chứng nhận nhà ở cùng thông tin cá nhân liên quan, nhằm đảm bảo dữ liệu đầu vào là chính xác, đầy đủ và thống nhất, phục vụ cho việc số hóa và khai thác hiệu quả. Chiến dịch không chỉ tập trung vào mặt kỹ thuật số hóa dữ liệu hiện có mà còn chú trọng tới tiêu chí “sạch” và “sống”, tức là dữ liệu không chỉ được làm sạch khỏi sai sót, mà còn phải luôn được cập nhật, sử dụng được trong các quy trình điện tử và kết nối liên thông giữa các cơ quan.

“Việc chuẩn hóa dữ liệu là điều kiện tiên quyết để Hà Nội nâng cao hiệu quả của các dịch vụ công trực tuyến, tạo tiền đề cho quy trình hành chính đất đai không giấy tờ, giảm tối đa việc tiếp xúc trực tiếp giữa công dân và cán bộ, đồng thời giảm thiểu tiêu cực trong thực thi công vụ. Đây là bước đi quan trọng trong xây dựng chính quyền số, bởi nó không chỉ cải thiện trải nghiệm người dùng mà còn tạo nền tảng cho phân tích dữ liệu phục vụ hoạch định chính sách, dự báo thị trường và quy hoạch sử dụng đất thông minh” – chuyên gia về quy hoạch đô thị ThS. KTS Trần Tuấn Anh nhìn nhận.

Một trong những điểm đột phá của chiến dịch là kết nối dữ liệu đất đai của Hà Nội với hệ thống dữ liệu quốc gia và các dữ liệu khác như dân cư, thuế, hộ khẩu, tài sản, bản đồ số… giúp phá bỏ “điểm nghẽn” thông tin giữa các cơ quan, tránh trùng lặp, sai lệch và nâng cao tính chính xác của dữ liệu. Không chỉ tạo thuận lợi cho công tác quản lý ở cấp TP mà còn đóng góp cho mục tiêu xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai quốc gia thống nhất, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của quản lý và dịch vụ công trong lộ trình hiện đại hóa quản lý tài nguyên – môi trường, đảm bảo quyền lợi hợp pháp của người sử dụng đất.

Minh bạch hóa thị trường và thúc đẩy đầu tư

Theo đánh giá, việc chuẩn hóa dữ liệu đất đai không chỉ là một nỗ lực về hành chính mà còn mang đến lợi ích kinh tế – xã hội sâu rộng. Trước hết, sẽ tạo niềm tin cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước khi tham gia thị trường BĐS, giảm rủi ro pháp lý, nâng cao tính cạnh tranh. Đây là yếu tố quan trọng giúp Thủ đô thu hút và giữ chân dòng vốn đầu tư dài hạn, đặc biệt trong các dự án lớn về hạ tầng, đô thị thông minh, khu công nghiệp.

Tiếp theo, người dân sẽ được hưởng lợi lớn từ quá trình này, do giảm chi phí, thời gian giải quyết thủ tục, tăng tính minh bạch trong các giao dịch liên quan đến đất đai, tài sản gắn liền với đất, góp phần cải thiện môi trường kinh doanh theo hướng lành mạnh. Bên cạnh đó, cũng tạo điều kiện thuận lợi để áp dụng những công nghệ hiện đại như bản đồ số, trí tuệ nhân tạo (AI) trong phân tích các xu hướng sử dụng đất, từ đó hỗ trợ chính quyền lập kế hoạch phát triển bền vững, cân bằng giữa nhu cầu tăng trưởng và bảo vệ môi trường.

“Chuẩn hóa dữ liệu đất đai là điều kiện bắt buộc để đổi mới phương thức quản lý trong giai đoạn chuyển đổi số; quản lý đất đai hiện đại không thể dựa vào hồ sơ giấy phân tán, thiếu đồng bộ. Chuẩn hóa dữ liệu giúp Nhà nước nắm chắc nguồn lực đất đai, từ đó ban hành chính sách sát thực tiễn, giảm xung đột lợi ích và nâng cao hiệu quả sử dụng đất” – GS.TSKH Đặng Hùng Võ phân tích.

Chuẩn hóa dữ liệu đất đai giúp minh bạch trong công tác quản lý và thu hút đầu tư.

Mặc dù được kỳ vọng sẽ mang lại nhiều kết quả tích cực, chuẩn hóa dữ liệu đất đai vẫn đối mặt với một số thách thức không nhỏ. Đó là tình trạng dữ liệu cũ thiếu tính đồng nhất, do được thu thập từ nhiều nguồn khác nhau qua nhiều năm, khiến việc rà soát, chuẩn hóa tốn thời gian, công sức. Hơn nữa, một số cơ quan, nhất là ở cấp xã, phường, gặp khó khăn trong việc truy cập, cập nhật dữ liệu liên tục, do trước đây bị phụ thuộc vào các hồ sơ giấy và hệ thống cũ.

Điều này đòi hỏi sự đầu tư nghiêm túc về công nghệ, nhân lực và huấn luyện kỹ năng để đảm bảo mọi cấp đều tham gia hiệu quả vào quá trình chuyển đổi số. Bên cạnh đó, quá trình chuyển đổi sẽ còn phải giải quyết bài toán bảo mật dữ liệu, quyền riêng tư của công dân, nhất là khi dữ liệu được kết nối, chia sẻ trên quy mô lớn; đòi hỏi các hệ thống kỹ thuật, pháp lý đủ mạnh để tránh rủi ro bảo mật, tạo lòng tin cho người dân.

“Chuẩn hóa dữ liệu đất đai sẽ tác động trực tiếp đến môi trường đầu tư, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam đang cạnh tranh mạnh mẽ để thu hút dòng vốn chất lượng cao. Nhà đầu tư nước ngoài rất quan tâm tới tính minh bạch, ổn định của hệ thống pháp lý đất đai. Khi Hà Nội xây dựng được hệ dữ liệu đất đai số, đồng bộ và dễ tiếp cận, chi phí tuân thủ sẽ giảm, niềm tin thị trường tăng lên, từ đó tạo dư địa cho tăng trưởng dài hạn. Đồng thời, sẽ giúp các ngân hàng, tổ chức tài chính định giá tài sản chính xác hơn, qua đó hỗ trợ tín dụng cho sản xuất – kinh doanh thay vì dòng tiền đầu cơ” – chuyên gia kinh tế TS Lê Xuân Nghĩa nhìn nhận.

Chuẩn hóa dữ liệu đất đai là một bước tiến mang tính chiến lược trong lộ trình xây dựng chính quyền số và kinh tế số tại Thủ đô Hà Nội. Trong bối cảnh toàn cầu hóa, cạnh tranh giữa các đô thị, Hà Nội đang đi trước một bước khi biết cách biến thách thức thành cơ hội bằng việc biến dữ liệu đất đai thành công cụ quản trị thông minh, hiện đại và hiệu quả cho tương lai.

Doãn Thành