Hà Nội: Triển khai thí điểm vùng phát thải thấp tại phường Cửa Nam

Vừa qua, Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Hà Nội Lê Hồng Sơn đã có buổi làm việc với phường Cửa Nam về triển khai vùng phát thải thấp và trung tâm công nghiệp văn hóa trên địa bàn phường.

Toàn cảnh hội nghị

Tại buổi làm việc, Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Hà Nội Lê Hồng Sơn nhấn mạnh, Nghị quyết về vùng phát thải thấp và trung tâm công nghiệp văn hóa… có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Để xây dựng không khí sạch, không gian sạch thì mới phát triển được văn hóa du lịch và đô thị. Để có những yếu tố sạch đó thì phải xây dựng vùng phát thải thấp.

Không đột ngột cấm xe máy để tránh gây ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân

Tại Hà Nội, các yếu tố phát thải cao trong không khí hiện nay không chỉ có do riêng phương tiện giao thông. Tuy nhiên thực hiện Chỉ thị số 20/CT-TTg (Chỉ thị 20) của Thủ tướng Chính phủ về một số nhiệm vụ cấp bách, quyết liệt ngăn chặn, giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường, Hà Nội phải có giải pháp căn cơ để hạn chế từng bước, tiến tới cấm phương tiện sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong Vành đai 1 để xây dựng vùng phát thải thấp.

Thành phố lựa chọn thí điểm với phường Cửa Nam để triển khai như "vết dầu loang", từ khu vực trung tâm và mở rộng dần ra. Và từ một điểm thực hiện tốt nhân rộng ra các địa bàn khác để đạt mục tiêu cả Vành đai 1 đạt phát thải thấp. Quá trình từng bước chắc chắn bởi nếu đồng loạt thực hiện quá rộng, dàn trải thì khả năng thành công sẽ thấp.

Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Hà Nội nhấn mạnh chúng ra còn khoảng 1 năm để thực hiện theo mốc thời gian mà Chỉ thị 20 đã nêu. Do đó, việc xây dựng đề án của Hà Nội phải có lộ trình cụ thể tính theo tháng và đặc biệt đề ra được giải pháp căn cơ như cơ chế hỗ trợ, hạ tầng xe điện, chất lượng thiết bị, tuyên tuyền vận động người dân… Trong đó, lưu ý đến việc không đột ngột cấm các phương tiện để tránh gây ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân.

Dự kiến hoàn thành công tác lập Đề án vùng phát thải thấp trước ngày 20/9/2025

Liên quan đến vùng phát thải thấp, báo cáo về những nội dung phường Cửa Nam đã triển khai, Phó Chủ tịch Thường trực UBND phường Cửa Nam Nguyễn Tùng Lâm thông tin, phường có dân số 52.000 người, số lượng phương tiện giao thông có 18.200 xe các loại; 15 tuyến buýt hoạt động thường xuyên.

Phường Cửa Nam sẽ hoàn thành công tác lập đề án trước ngày 20/9/2025. (ảnh minh họa)

Với việc xác định hoạt động giao thông vận tải là một trong những nguồn phát thải lớn các chất ô nhiễm không khí ở Hà Nội, phường Cửa Nam định hướng thiết lập hạ tầng giám sát giao thông trong vùng phát thải thấp; thiết lập hạ tầng thông tin, biển báo vùng phát thải thấp; thực hiện không sử dụng xe mô tô, xe gắn động cơ chạy bằng nhiên liệu hóa thạch từ 1/7/2026 theo tinh thần chỉ đạo của Chỉ thị 20; Các chính sách và biện pháp hỗ trợ chuyển đổi phương tiện xe máy chạy xăng sang xe máy điện cho các đối tượng sinh sống và làm việc trong vùng phát thải thấp; tiếp tục đẩy mạnh phát triển giao thông phi cơ giới trong khu vực phát thải thấp.

Hiện nay, UBND phường đang chủ động, tích cực phối hợp với đơn vị tư vấn để tiếp tục thực hiện công tác thu thập thông tin dữ liệu lập Đề án vùng phát thải thấp trên địa bàn phường (phạm vi dự kiến thực hiện trên toàn bộ địa bàn phường Cửa Nam hiện nay). Dự kiến hoàn thành công tác lập Đề án trước ngày 20/9/2025.

Tuy nhiên, phường Cửa Nam cũng nêu một số khó khăn trong quá trình thực hiện, trong đó, tiến độ khó có thể đảm bảo khi việc thực hiện Nghị quyết 47 của HĐND Thành phố ngày 12/12/2024, công tác dự toán chuẩn bị kinh phí, việc lựa chọn đơn vị tư vấn phải được tổ chức đấu thầu. Trong khi đó, việc thực hiện luôn Chỉ thị 20 sẽ làm thay đổi trực tiếp đến các giải pháp của Đề án.

Cần thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ

Từng chia sẻ về vấn đề trên báo chí, TS Hoàng Dương Tùng - Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam nhận định, vùng phát thải thấp không phải "cây đũa thần" mà chỉ là một trong những biện pháp góp phần cải thiện ô nhiễm không khí ở Hà Nội. "Qua nghiên cứu tài liệu và kinh nghiệm trên thế giới có thể thấy kết quả của việc thực hiện các vùng phát thải thấp phụ thuộc rất nhiều vào cách triển khai.

Nhưng phải nhấn mạnh rằng, việc thiết kế vùng phát thải thấp rất khó khăn, đòi hỏi phải có nhận thức đúng, thiết kế đúng và hành động đúng. Không có mô hình nào chung cho việc thực hiện các vùng phát thải thấp, mặc dù đều có mục đích chung là giảm thiểu ô nhiễm" - TS Hoàng Dương Tùng phân tích và cho rằng, trước mắt, cần xây dựng hệ thống tài liệu chi tiết để quận Hoàn Kiếm và các quận khác trong giai đoạn thí điểm có định hướng lập đề án, chứ không phải loay hoay đi tìm.

Ví dụ như hỗ trợ kiểm định xe máy, hỗ trợ chuyển đổi xe máy dùng xăng sang xe điện, xây dựng các trụ sạc điện trong hai quận, giảm giá vé giao thông công cộng, phát triển các hệ thống cho thuê xe đạp, xe điện…

Ông cũng cho rằng, Hà Nội và cụ thể là quận Hoàn Kiếm có thể học hỏi được nhiều kinh nghiệm quý báu từ mô hình liên quan được thực hiện thành công tại nhiều quốc gia trên thế giới.

Các TP như: London, Paris, Berlin, Seoul, Amsterdam và Brussels đã áp dụng LEZs với nhiều cách tiếp cận khác nhau và đạt được những kết quả tích cực trong việc giảm ô nhiễm không khí.

Ví dụ, London đã triển khai Vùng Phát thải Siêu Thấp (ULEZ) và ghi nhận sự giảm đáng kể nồng độ NOx và PM2.5. Paris cũng đã từng bước điều chỉnh và mở rộng vùng phát thải thấp từ năm 2019.

Xuân An