Hà Nội và những Cửa ô: Hành trình 70 năm qua tài liệu lưu trữ

Đến dự khai mạc Trưng bày có Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội Lê Hồng Sơn.

Trưng bày do Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội phối hợp với Sở Nội vụ Hà Nội và Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I tổ chức nhân dịp kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 - 10/10/2024).

Các đại biểu cắt băng khai mạc trưng bày.

Trưng bày giới thiệu khoảng 170 tài liệu, hình ảnh xoay quanh ba chủ đề chính "Cửa ô xưa", "Cửa ô chiến thắng" và "Cửa ô Hà Nội hôm nay". Phần "Cửa ô xưa" tái hiện lịch sử hình thành, kiến trúc, vai trò và sự biến đổi của các cửa ô Hà Nội qua từng giai đoạn lịch sử.

"Cửa ô chiến thắng" kể lại câu chuyện về sự kiện các đoàn quân tiến về tiếp quản Hà Nội vào tháng 10/1954, đặc biệt là Lễ chào cờ chiến thắng tại sân vận động Cột cờ ngày 10/10/1954. "Cửa ô Hà Nội hôm nay" chứng kiến những bước phát triển, đổi thay của Hà Nội sau 70 năm ngày tiếp quản Thủ đô.

Ô Quan Chưởng, cửa ô cuối cùng của Thăng Long xưa.

Tại lễ khai mạc trưng bày, Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội Lê Hồng Sơn nhấn mạnh: "Thăng Long - Hà Nội, mảnh đất "rồng bay", là Thủ đô anh hùng, Thành phố vì hòa bình. Cách đây 70 năm, ngày 10/10/1954, sau chiến thắng Điện Biên Phủ "lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu", đại đoàn quân tiên phong tiến về tiếp quản Thủ đô.

Sự kiện đó đánh dấu một bước ngoặt có ý nghĩa quan trọng, mở ra một thời kỳ mới hết sức vẻ vang trong lịch sử nghìn năm của Thăng Long - Hà Nội. Hình ảnh "Năm cửa ô đón mừng đoàn quân tiến về' đã in đậm trong ký ức của bao người dân Thủ đô".

Công chúng chiêm ngưỡng nhiều tư liệu quý giá tại trưng bày.

Đặc biệt, chặng đường lịch sử vẻ vang của Thăng Long - Hà Nội là quá trình tiếp nối truyền thống cha ông, tạo nên những dấu ấn lịch sử của Thủ đô Anh hùng, Thành phố Vì hòa bình qua 70 năm xây dựng và phát triển. Trưng bày tài liệu lưu trữ "Hà Nội và những cửa ô" không chỉ là dịp để chúng ta nhìn lại chặng đường lịch sử vẻ vang của Thủ đô, mà còn là cơ hội để tự hào về truyền thống cách mạng, cùng chung tay góp sức xây dựng Thủ đô ngày càng văn minh, giàu đẹp.

"Giờ đây, Thăng Long - Hà Nội không chỉ là kinh đô nghìn năm tuổi, Thành phố Vì hòa bình, mà đang không ngừng phát triển, hướng tới trở thành một 'thành phố sáng tạo' trong tương lai không xa. Chúng tôi tin rằng, với tinh thần đoàn kết và sức mạnh của toàn dân, Hà Nội sẽ tiếp tục phát triển, xứng đáng là trái tim của cả nước, là niềm tự hào của mọi người dân Việt Nam", Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội Lê Hồng Sơn khẳng định.

Trưng bày tài liệu lưu trữ "Hà Nội và những Cửa ô" khai mạc vào ngày 7/10 tại Khu di sản Hoàng thành Thăng Long, số 9 phố Hoàng Diệu, quận Ba Đình, Thành phố Hà Nội.

Còn PGS.TS Trần Đức Cường - Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam chia sẻ: "Cửa ô Hà Nội đã đi vào thơ ca, nhạc họa, như một chứng nhân lịch sử chứng kiến bao đổi thay của Thăng Long - Hà Nội. Hình ảnh Cửa ô khắc sâu trong tâm trí của bao thế hệ người Hà Nội, dù họ còn sinh sống trên mảnh đất thân yêu này hay đã tỏa đi khắp bốn phương trời", PGS.TS Trần Đức Cường cũng ghi nhận sự sáng tạo của cuộc trưng bày khi kết nối câu chuyện lịch sử của Thủ đô thông qua hình ảnh của những cửa ô.

Trưng bày "Hà Nội và những Cửa ô" không chỉ là một hành trình về ký ức, mà còn là dịp để công chúng chiêm ngưỡng nhiều tư liệu quý giá hiện đang được lưu trữ tại Trung tâm Lưu trữ quốc gia I, Trung tâm Lưu trữ lịch sử thành phố Hà Nội và nhiều đơn vị khác. Đáng chú ý có các tài liệu như Bản đồ Hà Nội 1873, bản đồ 1886, và các văn bản hành chính quan trọng liên quan đến việc quản lý, trùng tu các cửa ô và tiếp quản Thủ đô năm 1954.

Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội Nguyễn Thanh Quang cho biết: "Cửa ô - một kiến trúc rất nhỏ bé trong tổng thể các công trình kiến trúc nổi tiếng của Hà Nội qua nhiều thời kỳ lịch sử, nhưng lại lưu giữ trong mình một câu chuyện thật dài của Hà Nội. Đó là lịch sử, là chính trị, là văn hóa, là đời sống xã hội. Cửa ô gần gũi, thân thương trong kí ức bao người, nhắc ta về quá khứ vàng son của cha ông, để ta thêm trân trọng hiện tại và dựng xây tương lai".

Từ đó, trưng bày không chỉ có ý nghĩa lịch sử mà còn góp phần nâng cao nhận thức của công chúng về giá trị di sản văn hóa của Thăng Long - Hà Nội. Đây cũng là dịp để tôn vinh công lao của các thế hệ đi trước trong việc gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa, lịch sử của Thủ đô, đồng thời khơi dậy niềm tự hào dân tộc và tình yêu quê hương đất nước trong lòng mỗi người dân Việt Nam.

Trưng bày tài liệu lưu trữ "Hà Nội và những Cửa ô" khai mạc vào ngày 7/10 tại Khu di sản Hoàng thành Thăng Long, số 9 phố Hoàng Diệu, quận Ba Đình, thành phố Hà Nội, hứa hẹn là một sự kiện văn hóa đáng chú ý, mang đến cho người xem cơ hội để hiểu sâu hơn về lịch sử Thăng Long - Hà Nội và những chặng đường phát triển của Thủ đô trong 70 năm qua.

Phương Bùi