Hà Nội xây dựng Sàn Giao dịch công nghệ kết nối cung cầu

Tiềm năng lớn nhưng còn manh mún

Hà Nội hội tụ nhiều điều kiện thuận lợi để trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo: Hệ thống viện trường lớn mạnh, mạng lưới doanh nghiệp khoa học công nghệ (KHCN) ngày càng tăng, cùng các hoạt động Techmart được duy trì thường xuyên. Thành phố cũng đã triển khai Đề án “Xây dựng và vận hành Sàn Giao dịch công nghệ Hà Nội” từ năm 2022 và gần đây là Quyết định số 1593/QĐ-UBND (18/3/2025) phê duyệt dự án đầu tư xây dựng giai đoạn 2.

Đại học Quốc gia Hà Nội thành lập Viện Bán dẫn và Vật liệu tiên tiến.

Theo Phó Giám đốc Sở KH&CN Hà Nội Phan Văn Phúc, mô hình Sàn cần được điều chỉnh phù hợp xu thế phát triển, tận dụng cơ hội từ Nghị quyết số 57-NQ/TW (10/4/2024) của Bộ Chính trị, Nghị quyết số 193/2025/QH15 (19/2/2025) của Quốc hội, cùng khung pháp lý đặc thù từ Luật Thủ đô và Nghị định 82/2023/NĐ-CP. Đây là nền tảng để phát triển thị trường KHCN hiệu quả, bền vững và hội nhập quốc tế.

Tuy nhiên, báo cáo của Bộ KH&CN cho thấy, thị trường KHCN trong nước còn sơ khai, thiếu đồng bộ. Chỉ khoảng 10% kết quả nghiên cứu được ứng dụng hoặc thương mại hóa, phần lớn vẫn “nằm trên giấy”. Điều này không chỉ gây lãng phí nguồn lực nhà nước mà còn làm giảm động lực đổi mới trong hệ thống viện, trường. Ngược lại, doanh nghiệp khối nhỏ và vừa có nhu cầu lớn về công nghệ, nhưng thiếu thông tin, kỹ năng và nguồn lực tiếp cận. Khoảng cách giữa nơi “có” và nơi “cần” công nghệ ngày càng rõ, song chưa có thiết chế trung gian đủ mạnh để lấp đầy.

Trong bối cảnh đó, việc xây dựng Sàn Giao dịch công nghệ, nhất là theo mô hình trực tuyến hiện đại, là giải pháp căn cơ để thúc đẩy hình thành thị trường KHCN minh bạch, chuyên nghiệp và bền vững.

Hiện nay, Hà Nội tập trung hơn 60% số viện nghiên cứu, trường đại học trọng điểm và hơn 20% tổng số doanh nghiệp KH&CN cả nước. Năm 2023, thành phố tiếp nhận hơn 7.500 đơn đăng ký sở hữu công nghiệp, chiếm 34% cả nước; năm 2024 con số này tăng lên hơn 11.400 đơn, gần 10.000 văn bằng được cấp. Đây là những lợi thế để hình thành trung tâm giao dịch công nghệ tầm quốc gia.

Tuy nhiên, Hà Nội hiện mới có các trung tâm xúc tiến, trưng bày công nghệ mang tính sự kiện, thiếu một sàn giao dịch công nghệ vận hành đầy đủ theo thông lệ quốc tế. Các dịch vụ tư vấn định giá, môi giới công nghệ còn manh mún, thiếu hệ thống chuyên gia độc lập. Vì vậy, Sàn Giao dịch công nghệ Hà Nội sẽ không chỉ kết nối cung cầu, mà còn trở thành nền tảng thương mại hóa tài sản trí tuệ, đưa kết quả nghiên cứu vào thị trường.

Cơ chế vận hành: Liên kết công tư

Theo Sở KH&CN Hà Nội, Sàn sẽ được tổ chức dưới hai hình thức: trực tiếp và trực tuyến. Mục tiêu đến năm 2030 là niêm yết tối thiểu 30.000 thông tin công nghệ, hỗ trợ ít nhất 1.000 giao dịch thành công, và kết nối 20 quỹ đầu tư trong và ngoài nước.

Mô hình hoạt động theo hướng hợp tác công tư: Nhà nước đầu tư hạ tầng, khu vực tư nhân đảm trách vận hành, nhân lực và công nghệ. Giai đoạn đầu sẽ triển khai theo hợp đồng hợp tác kinh doanh (BCC), sau đó chuyển thành công ty cổ phần với tỷ lệ vốn nhà nước tối đa 49%.

Sở KH&CN đã khảo sát 21 mô hình sàn trong nước. Cùng với Trung tâm đổi mới sáng tạo, Quỹ đầu tư mạo hiểm và Vườn ươm doanh nghiệp, Sàn Giao dịch công nghệ là một trong ba thiết chế nền tảng được Hà Nội ưu tiên phát triển để hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo bền vững.

Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP Hà Nội Lê Hồng Sơn nhấn mạnh: cùng với các thiết chế trên, Sàn Giao dịch công nghệ sẽ là trụ cột quan trọng đưa thị trường đổi mới sáng tạo của Thủ đô phát triển thực chất, vươn tầm khu vực.

Để hiện thực hóa mục tiêu, Hà Nội đã đề xuất nhiều cơ chế hỗ trợ: miễn, giảm tiền thuê mặt bằng 3–5 năm đầu; hỗ trợ tối đa 50% chi phí vận hành trong 3 năm đầu; miễn 100% phí giao dịch lần đầu cho doanh nghiệp khởi nghiệp; giảm 50% phí cho doanh nghiệp nhỏ và vừa trong 5 năm đầu. Thành phố cũng kỳ vọng sự đồng hành của các tập đoàn công nghệ, viện trường và chuyên gia để hoàn thiện nền tảng trực tuyến, yếu tố then chốt quyết định khả năng liên thông xuyên biên giới và hiệu quả thương mại hóa.

Dự kiến, Nghị quyết thành lập Sàn Giao dịch công nghệ Hà Nội sẽ được HĐND thông qua trong kỳ họp tới, khởi công xây dựng và đưa vào vận hành giai đoạn 2026–2027.

PGS.TS Bùi Thị An cho rằng, Sàn cần xác định rõ nhóm khách hàng mục tiêu, công khai minh bạch thông tin và phát triển đội ngũ môi giới KHCN chuyên nghiệp để bảo đảm cung cầu gặp nhau.

Ông Phạm Đức Nghiệm, Phó Cục trưởng Cục Khởi nghiệp và Doanh nghiệp KH&CN (Bộ KH&CN), cũng nhấn mạnh: hoạt động tư vấn, môi giới trên Sàn cần được chú trọng, có cơ chế phí môi giới rõ ràng để thúc đẩy giao dịch, giúp doanh nghiệp tiếp cận nhanh hơn các kết quả nghiên cứu phục vụ sản xuất kinh doanh.

XM/Báo Tin tức và Dân tộc