Hà Tĩnh tăng tốc xây dựng nông thôn mới: Ưu tiên nguồn lực, nâng chuẩn các tiêu chí

Xin ông cho biết những lý do cụ thể khiến tỉnh điều chỉnh mục tiêu từ “đạt chuẩn tỉnh nông thôn mới” sang “hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới” trong giai đoạn 2021-2025?

Ông Ngô Đình Long: Giai đoạn 2021-2025, Hà Tĩnh được Trung ương chọn thí điểm xây dựng tỉnh đạt chuẩn NTM theo Quyết định 2114/QĐ-TTg ngày 16/12/2020 của Thủ tướng Chính phủ.

Sau khi Đề án được phê duyệt, tỉnh đưa mục tiêu này vào Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX; Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh ban hành Nghị quyết 04-NQ/TU (15/7/2021) để lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện.

HĐND tỉnh ban hành các nghị quyết về cơ chế, chính sách tạo nguồn lực; UBND tỉnh xây dựng đầy đủ kế hoạch triển khai. Các sở, ngành, địa phương tiếp tục cụ thể hóa bằng kế hoạch, văn bản hướng dẫn và làm việc với bộ, ngành Trung ương để đề xuất hỗ trợ thực hiện các tiêu chí của Đề án.

Ông Ngô Đình Long, Phó chánh Văn phòng Điều phối NTM Hà Tĩnh: Tiếp tục hoàn thiện các tiêu chí NTM – nâng cao chất lượng sống cho nhân dân.

Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, dù Đề án đã được Trung ương phê duyệt, tỉnh không được bố trí nguồn vốn thực hiện, dẫn đến thiếu nguồn lực đầu tư các công trình hạ tầng lớn và khó thu hút xã hội hóa.

Bên cạnh đó, các tiêu chí tỉnh đạt chuẩn NTM chưa được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt kèm theo Đề án, nên các bộ, ngành không có cơ sở hướng dẫn, thẩm định và đánh giá mức độ hoàn thành để tham mưu công nhận.

Trước tình hình đó, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh tổ chức sơ kết giữa kỳ, ban hành Kết luận 187-KL/TU ngày 10/02/2025, thống nhất điều chỉnh mục tiêu sang “tỉnh hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM” trong năm 2025 theo Quyết định 321/QĐ-TTg ngày 08/3/2022. HĐND tỉnh cũng thông qua mục tiêu này tại Nghị quyết 206/NQ-HĐND ngày 13/12/2024.

Từ đầu năm 2025, UBND tỉnh tập trung chỉ đạo các sở, ngành và địa phương triển khai đồng bộ nhiều giải pháp: củng cố, nâng cấp tiêu chí tại các xã và địa bàn cấp huyện đã đạt chuẩn NTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu theo Bộ tiêu chí giai đoạn 2021–2025; chỉ đạo huyện Hương Khê, thị xã Kỳ Anh và thị xã Hồng Lĩnh phấn đấu đạt chuẩn huyện NTM/hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM; huyện Đức Thọ và Nghi Xuân phấn đấu đạt chuẩn huyện NTM nâng cao…

Các sản phẩm Ocop của tỉnh trưng bày tại Hội chợ triển lãm Bắc Trung Bộ.

Ông có thể cho biết những thách thức lớn nhất mà Hà Tĩnh gặp phải trong quá trình thực hiện mục tiêu xây dựng tỉnh đạt chuẩn nông thôn mới?

Ông Ngô Đình Long: Hà Tĩnh vinh dự được Thủ tướng Chính phủ và Ban Chỉ đạo Trung ương chọn thí điểm xây dựng tỉnh đạt chuẩn NTM giai đoạn 2021–2025. Tuy nhiên, bên cạnh thuận lợi, quá trình triển khai cũng phát sinh nhiều thách thức.

Trước hết, Bộ tiêu chí NTM giai đoạn 2021–2025 đặt ra yêu cầu cao hơn so với giai đoạn trước.

Việc nâng cấp, bổ sung để đảm bảo đạt chuẩn theo tiêu chí mới đối với các xã đã đạt NTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu và các huyện đã đạt chuẩn/hoàn thành nhiệm vụ NTM gặp nhiều khó khăn, đòi hỏi nguồn lực lớn và thời gian dài.

Với các xã, huyện còn lại – vốn là các địa phương khó khăn – khối lượng công việc càng lớn, yêu cầu nguồn đầu tư càng cao để đáp ứng chuẩn mới.

Bên cạnh đó, quá trình xây dựng Đề án chưa lượng hóa đầy đủ các khó khăn, dẫn tới một số mục tiêu, chỉ tiêu chưa sát thực tiễn.

Các tiêu chí tỉnh đạt chuẩn NTM lại không được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt kèm theo Đề án, khiến các bộ, ngành không có cơ sở hướng dẫn, thẩm định và đánh giá mức độ hoàn thành.

Ngoài ra, việc huy động và bố trí nguồn lực cũng gặp nhiều trở ngại; vốn ngân sách Trung ương hỗ trợ thấp so với nhu cầu theo Đề án đã phê duyệt, ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ và khả năng triển khai các hạng mục trọng tâm.

Lãnh đạo Văn phòng điều phối NTM cùng nhân dân xã Mai Phụ trồng cây xây dựng NTM.

Thưa ông, tính đến nay đã có bao nhiêu đơn vị thực hiện “60 ngày cao điểm xây dựng nông thôn mới”?

Ông Ngô Đình Long: Thời gian qua, sau khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, UBND tỉnh đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo quan trọng nhằm tiếp tục triển khai quyết liệt Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM.

Trên cơ sở đó, các địa phương đã vào cuộc nghiêm túc, duy trì hiệu quả phong trào xây dựng NTM, tạo khí thế thi đua sôi nổi và lan tỏa rộng khắp.

Đến nay, 51/60 địa phương đã phát động phong trào “60 ngày cao điểm xây dựng NTM” nhằm chào mừng Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XX, nhiệm kỳ 2025–2030, hướng tới Đại hội XIV của Đảng, đồng thời tập trung khắc phục hậu quả bão số 5 và số 10.

Bên cạnh đó, 100% xã đã hoàn thành rà soát, đánh giá thực trạng, xây dựng kế hoạch duy trì và nâng chất các tiêu chí, xác định rõ nhiệm vụ trọng tâm cho những tháng cuối năm 2025. Đây là cơ sở quan trọng giúp các địa phương chủ động, đồng bộ hơn trong quá trình triển khai.

Đợt cao điểm năm nay được triển khai sau 2 cơn bão số 5 và số 10 nên các phần việc và các đơn vị đã thực hiện như thế nào?

Ông Ngô Đình Long: UBND tỉnh đã kịp thời chỉ đạo các địa phương phát động phong trào thi đua “60 ngày cao điểm xây dựng nông thôn mới” sau hai cơn bão số 5 và số 10, nhằm nhanh chóng khắc phục thiệt hại, đồng thời củng cố và nâng cấp mức độ đạt chuẩn các chỉ tiêu, tiêu chí.

Các sản phẩm địa phương của xã Tứ Mỹ trưng bày tại Hội chợ.

Thông qua đợt phát động phong trào thi đua, các địa phương đã tập trung triển khai nhiều phần việc cụ thể như: Kịp thời chỉnh trang, sửa chữa nhà ở bị thiệt hại do bão; cải tạo cảnh quan, môi trường, thu gom và xử lý chất thải; phục hồi cây xanh, hàng rào xanh; vệ sinh các tuyến đường làng, ngõ xóm và chỉnh trang vườn hộ.

Các địa phương cũng khẩn trương khôi phục sản xuất, ổn định đời sống dân sinh; nâng cấp, sửa chữa các công trình hạ tầng bị ảnh hưởng như trường học, trạm y tế, nhà văn hóa thôn, đường giao thông…

Một số địa phương thực hiện hiệu quả phong trào “60 ngày cao điểm xây dựng nông thôn mới” như Trường Lưu, Mai Phụ, Cẩm Hưng, Sơn Kim 1, thể hiện tinh thần chủ động, linh hoạt, trách nhiệm cao và tạo chuyển biến rõ nét sau bão.

Xin ông cho biết quan điểm chỉ đạo nông thôn mới của tỉnh trong thời gian tới?

Ông Ngô Đình Long: Hiện nay, Chính phủ đang trình Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi đến năm 2035.

Sau khi Chương trình được thông qua, Chính phủ sẽ ban hành Bộ tiêu chí NTM giai đoạn 2026–2030 cùng các cơ chế thực hiện.

Trên cơ sở chủ trương và chính sách của Trung ương, tỉnh sẽ kịp thời ban hành Bộ tiêu chí xây dựng NTM giai đoạn 2026–2030 phù hợp với điều kiện thực tiễn của địa phương; xây dựng và tổ chức triển khai hiệu quả Đề án xây dựng NTM và giảm nghèo bền vững giai đoạn 2026–2030; đồng thời rà soát, điều chỉnh và ban hành các cơ chế, chính sách hỗ trợ nhằm bảo đảm triển khai đồng bộ, hiệu quả trong giai đoạn mới.

Nhân dân xã Mai Phụ đồng lòng hưởng phong trào "60 ngày cao điểm xây dựng NTM.

Tỉnh sẽ tiếp tục kiện toàn bộ máy điều hành, bộ phận giúp việc để triển khai Chương trình NTM đồng bộ và hiệu quả. Các xã được chỉ đạo rà soát, đánh giá mức độ đạt chuẩn theo Bộ tiêu chí giai đoạn 2026–2030; xây dựng kế hoạch củng cố, nâng cao chất lượng từng tiêu chí.

Tỉnh cũng đặc biệt chú trọng phát triển kinh tế nông thôn, cơ cấu lại ngành nông nghiệp, phát triển sản phẩm OCOP theo hướng nâng cao chất lượng, thương hiệu, tiêu chuẩn xanh – bền vững và hội nhập quốc tế; đẩy mạnh xây dựng thương hiệu, đăng ký sở hữu trí tuệ, mở rộng thị trường gắn với dịch vụ, du lịch, lễ hội và thương mại điện tử.

Tỉnh ưu tiên bố trí ngân sách và huy động tối đa nguồn lực xã hội hóa cho đầu tư xây dựng NTM; đồng thời tiếp tục thực hiện hiệu quả phong trào “Cả nước chung sức xây dựng NTM” và cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng NTM”.

Cảm ơn ông!

Thủy Linh