Hai anh em Trung Quốc tạo ra đối thủ khiến Nvidia dè chừng

Gian hàng của Cambricon tại Hội nghị Trí tuệ Nhân tạo Thế giới vào năm 2021. Ảnh: SCMP.

Chỉ 3 năm trước, Cambricon Technologies còn chìm trong thua lỗ và bị chính quyền cựu Tổng thống Mỹ Joe Biden đưa vào danh sách đen, đứng trước nguy cơ bị loại khỏi cuộc đua chip AI toàn cầu. Thế nhưng đến nửa đầu năm 2025, công ty này đã công bố lợi nhuận kỷ lục, đạt 1,03 tỷ nhân dân tệ (144 triệu USD), đánh dấu sự xoay chuyển ngoạn mục nhờ nhu cầu chip AI trong nước tăng vọt.

Đằng sau thành công của Cambricon là 2 nhà sáng lập, anh em Chen Yunji and Chen Tianshi. Họ đều xuất thân từ chương trình “thiên tài trẻ” của Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc (CAS), nơi tuyển chọn và đào tạo những tài năng khoa học xuất sắc. Việc trưởng thành từ một chương trình tinh hoa đã giúp họ có nền tảng vững chắc về nghiên cứu vi mạch và trở thành những nhân vật tiêu biểu trong nỗ lực phát triển chip AI nội địa.

Báo cáo tài chính 6 tháng đầu năm 2025 cho thấy doanh thu của Cambricon đạt 2,9 tỷ nhân dân tệ (410 triệu USD), gấp 44 lần cùng kỳ năm 2024. Từ khoản lỗ 533 triệu nhân dân tệ (74,5 triệu USD), doanh nghiệp này đang bắt đầu "hái quả ngọt". Thu nhập trên mỗi cổ phiếu (EPS) đạt 2,48 nhân dân tệ (0,35 USD), củng cố đà tăng trưởng kể từ khi công ty lần đầu báo lãi quý IV/2024.

Đây không chỉ là bước ngoặt của một doanh nghiệp, mà còn là minh chứng cho nỗ lực xây dựng hệ sinh thái AI nội địa của Trung Quốc trong bối cảnh Mỹ siết chặt kiểm soát công nghệ.

Ngày 26/8, cổ phiếu Cambricon tăng 11,4%, chốt phiên ở mức 1.384,93 nhân dân tệ (191 USD), chỉ kém cổ phiếu đắt nhất Trung Quốc là Kweichow Moutai khoảng 100 nhân dân tệ (14 USD). Tỷ lệ giá trên thu nhập (P/E) của Cambricon lên tới 4.463 lần, so với mức 20 lần của Moutai, phản ánh niềm tin mạnh mẽ của nhà đầu tư vào tương lai AI Trung Quốc. Sau khi tăng 383% trong năm 2024, cổ phiếu Cambricon tiếp tục bứt phá, mang lại lợi nhuận hơn 560% chỉ trong vòng một năm.

Động lực phía sau cú bứt tốc này là hiệu ứng DeepSeek, startup AI từng gây tiếng vang tại Thung lũng Silicon Valley với cách tối ưu chi phí đào tạo mô hình. Công ty này từng tuyên bố có thể đạt biên lợi nhuận trên lý thuyết lên tới 545%, làm dấy lên cơn sốt đầu tư vào chip nội địa và đưa Cambricon trở thành tâm điểm.

Ngoài ra, các lệnh trừng phạt của chính quyền Washington cũng góp phần thúc đẩy công ty. Sau khi bị đưa vào danh sách vào đen năm 2022, Cambricon đã mất quyền tiếp cận công nghệ Mỹ.

Tuy nhiên, điều này khiến các doanh nghiệp Trung Quốc phải tìm giải pháp thay thế trong nước, đặc biệt khi dòng chip H20 do Nvidia thiết kế riêng cho thị trường Trung Quốc tiếp tục bị hạn chế. Cambricon đã sẵn sàng lấp chỗ trống với các sản phẩm như Siyuan 690, con chip được thiết kế để cạnh tranh trực tiếp với H100 của Nvidia.

Dẫu vậy, Cambricon vẫn đối diện thách thức lớn. Khả năng sản xuất quy mô lớn vẫn chưa thể tách rời khỏi các nhà máy đúc tiên tiến, nơi Trung Quốc vẫn đi sau nhiều thế hệ so với TSMC. Các nhà phân tích cảnh báo tỷ lệ P/E cao bất thường cũng tiềm ẩn rủi ro bong bóng, trong khi doanh thu của Cambricon đang phụ thuộc nhiều vào một số khách hàng lớn.

Minh Hoàng