Hai 'bá chủ không gian' ngược nhau như nước với lửa

Ngày 28/4, Amazon phóng 27 vệ tinh Kuiper từ Trạm Lực lượng Không gian Cape Canaveral, bang Florida lên quỹ đạo thấp của Trái đất bằng tên lửa Atlas V. Đây là khởi đầu cho dự án đầy tham vọng nhằm xây dựng một chòm vệ tinh khổng lồ phát Internet từ không gian, đặt mục tiêu đối đầu trực tiếp với Starlink, hệ thống vệ tinh đã có ít nhất 4,6 triệu người dùng trên toàn cầu của SpaceX.

Cuộc đua vào vũ trụ của Elon Musk và Jeff Bezos là biểu tượng cho làn sóng khám phá không gian do khối tư nhân tái khởi động trong thế kỷ 21.

Jeff Bezos (trái) và Elon Musk. Nguồn ảnh: Reuteurs.

Thành lập SpaceX năm 2002, Elon Musk đặt mục tiêu táo bạo: đưa con người lên Hỏa tinh và biến loài người thành “loài sinh sống liên hành tinh”. SpaceX đã đạt nhiều thành tựu ấn tượng: phát triển tên lửa Falcon 9 có khả năng tái sử dụng, đưa phi hành gia NASA lên Trạm Vũ trụ Quốc tế bằng tàu Crew Dragon. Công ty đang hướng đến nhắm đến những nhiệm vụ dài hơi hơn với hệ thống tên lửa hạng nặng Starship.

Blue Origin của Jeff Bezos ra đời sớm hơn, từ năm 2000, với tầm nhìn xây dựng nền kinh tế không gian bền vững, nơi hàng triệu người có thể sống và làm việc ngoài Trái đất. Dù phát triển chậm và kín tiếng hơn, Blue Origin cũng ghi dấu với tàu New Shepard phục vụ du lịch vũ trụ dưới quỹ đạo và đang phát triển tên lửa lớn New Glenn cùng hệ thống hạ cánh Mặt Trăng trong chương trình Artemis của NASA.

So với Blue Origin, SpaceX tiến nhanh hơn và có nhiều thành tựu thực tiễn, nhưng cả hai đều đóng vai trò quan trọng trong việc mở rộng giới hạn của con người ra ngoài Trái Đất. Cuộc đua giữa hai tỷ phú không chỉ thể hiện tham vọng cá nhân mà còn góp phần định hình tương lai của ngành công nghiệp không gian toàn cầu.

Cuộc đối đầu này đã được khắc họa qua các cuốn sách như Những bá chủ không gian (Christian Davenport), Những tỷ phú không gian - Elon Musk, Jeff Bezos và cuộc chạy đua mới vào không gian (Tim Fernholz).

Sách Những tỷ phú không gian - Elon Musk, Jeff Bezos và cuộc chạy đua mới vào không gian (Tim Fernholz) và Những bá chủ không gian (Christian Davenport).

Chuyện thỏ và rùa

Tim Fernholz mô tả nhà sáng lập SpaceX là "người lanh lợi và không kiên nhẫn được với những kẻ ngốc" với phong cách quản trị sắt đá. Musk từng tuyên bố ông bỏ ra 80% thời gian để tập trung vào các vấn đề chế tạo.

"Bất chấp hành vi đậm chất khoa học, đối nghịch xã hội - chưa biết chừng Musk lại là một người nhân văn vĩ đại nhất thế kỷ này", Fernholz viết. Dùng nguồn vốn kiếm được từ dot-com, Musk đã đầu tư vào ba lĩnh vực: SpaceX khám phá không gian, xe điện Tesla, công ty năng lượng tái tạo SolarCity. Fernholz đánh giá "cả ba đều có chiều hướng tiếp tục thúc đẩy văn minh loài người", phát xuất từ quan ngại của tỷ phú với những hậu quả của hiện tượng nóng lên toàn cầu.

Fernholz thuật lại rằng Blue Origin "được phủ một bức màn bí mật, hoạt động giống như một trung tâm lý luận hơn là một công ty thiết kế chế tạo". Bezos say mê khoa học viễn tưởng từ khi còn trẻ và cả đời quan tâm tới khám phá không gian. Trong diễn văn tốt nghiệp phổ thông, Bezos đưa ra ý tưởng “cứu loài người bằng cách tạo ra khu định cư lâu dài trong các trạm không gian trên quỹ đạo và biến Trái đất thành một khu bảo tồn khổng lồ”.

Trong cuốn sách của mình, Christian Davenport cũng đưa ra hình ảnh đối lập giữa một Musk táo bạo, xăm xăm tiến về phía trước, gây chú ý với hàng loạt thành công lẫn thất bại và một Bezos kín kẽ và thận trọng với mọi phát ngôn trước công chúng và truyền thông.

Cạnh tranh căng thẳng giữa hai người ngày một gia tăng trong những văn bản kiện tụng và cả các phát ngôn trên mạng xã hội, nhắm vào tầm quan trọng của những cuộc hạ cánh và sức đẩy của những tên lửa của mỗi bên, và thậm chí là cả cuộc cãi cọ về bệ phóng tên lửa. Qua ngòi bút Davenport, Musk như chú thỏ đồng ngạo mạn ở vị trí tiên phong, còn Bezos là chú rùa chậm chạp và giữ kẽ, hài lòng với việc tiến từng bước một trong cuộc đua mới chỉ vừa bắt đầu.

Phong Khang