Hai bảo vật 35 tỷ đồng tỉnh Thừa Thiên Huế vừa được tặng có gì đặc sắc?

Ngày 15/4, tin từ Trung tâm bảo tồn di tích cố đô Huế (tỉnh Thừa Thiên Huế) cho biết, 2 bảo vật triều Nguyễn gồm mũ quan và áo Nhật Bình trị giá 35 tỷ đồng vừa được một đơn vị hiến tặng sẽ được trưng bày cho người dân, du khách tham quan.

Thời gian trưng bày sẽ diễn ra trong 1 tháng bắt đầu từ ngày 17/4 đến ngày 17/5 tại bảo tàng cổ vật cung đình Huế (số 3 đường Lê Trực, TP Huế).

Theo đại diện Trung tâm bảo tồn di tích cố đô Huế, việc mở cửa cho người dân, du khách tham quan miễn phí hai bảo vật này nhằm mục tiêu đưa di sản đến gần hơn với công chúng, người dân và du khách.

Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế cũng cho biết, 2 cổ vật nói trên đã được thẩm định thông qua hội đồng gồm các nhà khoa học, nghệ nhân, nhà sưu tập cổ vật.

Mũ quan đại thần triều Nguyễn

Áo Nhật Bình cung tần nhà Nguyễn

Hội đồng tiến hành thẩm định hai cổ vật

Hội đồng thẩm định cổ vật áo Nhật Bình

Cổ vật mũ quan triều Nguyễn

Theo báo cáo của Sở Văn hóa - Thể thao gửi UBND tỉnh Thừa Thiên Huế, đây là hai cổ vật quý hiếm của triều Nguyễn.

Về chiếc mũ quan đại thần triều Nguyễn, đây là chiếc mũ rất đẹp và gần như còn nguyên vẹn. Vành mũ có chu vi 59,2cm; cốt mũ làm bằng lông đuôi ngựa màu đen; trang sức trên mũ bằng vàng từ khoảng 8,5 tuổi.

Mặt trước mũ có 8 chi tiết trang trí, trên cùng là bác sơn chạm trổ chi tiết hai giao long chầu hoa cúc, dưới cùng là một bác sơn trang trí hai giao long hình hoa cúc, ở giữa mất chi tiết thủy tinh mài lục lăng.

Trán mũ là hai hoa cúc hình tròn có đính hoa cúc nhỏ kèm viên thủy tinh mài lục lăng; riêng hoa cúc hình tròn. Mũ có hai cánh chuồn, nhưng trong tình trạng được tháo rời; đầu hai cánh chuồn có hai họa tiết trang trí giao long mặt ngang cực kỳ tinh xảo; trước sau thân cánh chuồn đều có bốn con giao long.

Mặt sau mũ phần trên là một hoa cúc gồm có dây cúc cuộn thành hình tròn có hai giao long chầu vào, ở giữa có viên thủy tinh mài lục lăng, dưới hoa cúc là một phù hiệu hình khánh, giữa khánh mất một chi tiết hoa cúc và thủy tinh mài lục lăng, cũng theo mô típ hai giao long chầu hoa cúc. Hai bên mũ có hai kim như ý để gài cánh chuồn. Dưới cùng là kim nhiễu tuyến viền theo vành mũ.

Chiếc mũ có niên đại khoảng cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX. Nhìn chung, đây là chiếc mũ rất quý, thuộc về hàng quan đại thần hàm trên nhất phẩm, có giá trị lịch sử, văn hóa, mỹ thuật cao; có thể xem là chiếc mũ quan hoàn chỉnh nhất trong hệ thống cổ vật mũ quan ở Việt Nam hiện nay.

Cùng với mũ là chiếc hộp đựng mũ quan đại thần triều Nguyễn với hình khối chữ nhật đứng, bằng gỗ, có đế, làm theo mô típ cung đình, bốn mặt vẽ tứ linh (long, lân, quy, phụng), riêng mặt long và phụng, bốn bên tạo thành khung vẽ trang trí để làm nổi bật hai linh vật quan trọng này.

Đế hộp chạm trổ dây hoa lá cách điệu, bốn mặt đều như nhau tạo thế chân quỳ. Quai hộp được chạm trổ hai đầu rồng. Toàn bộ hộp gỗ được sơn son thếp vàng. Hộp có niên đại khoảng cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX. Về giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học, có thể đánh giá đây là chiếc hộp hoàn chỉnh, mang tính mỹ thuật cao, đi kèm chiếc mũ đại thần triều Nguyễn tạo thành bộ cổ vật hoàn chỉnh.

Với chiếc áo Nhật Bình, đây cũng là một cổ vật có giá trị. Áo bằng vải màu đen, bên trong lót màu cam (màu hỏa hoàng). Chất lượng áo không còn tốt, nhiều chỗ đã có dấu vết sờn, rách, bạc màu do thời gian và đã được sử dụng nhiều. Họa tiết trang trí chính của áo là kiểu “Đoàn loan hàm thọ” (hai chim loan bố trí trong hình tròn gắn với chữ “thọ”) được bố trí cùng với mô típ bát bửu và hoa lá khá đều đặn ở trước và sau áo.

Áo Nhật Bình cung tần nhà Nguyễn

Cổ áo hình chữ nhật, điển hình kiểu áo Nhật Bình của thời Nguyễn. Cài cổ áo là hai miếng kim loại hình chữ nhật, màu trắng đã bị ô xy hóa (khả năng cao đây là vật đã được thay thế cho chiếc cúc hình chim phượng - phượng khấu nguyên thủy).

Hai bên chính giữa cổ áo thêu hoa văn thủy ba và hình bốn chim loan; xung quanh thêu hoa văn quy giáp. Tà áo thêu hoa văn thủy ba tam sơn, lý ngư theo mô thức truyền thống; phần trang trí ngũ sắc của tay áo bị xếp vào trong (15cm).

Áo có niên đại khoảng cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX. Nhìn chung, đây là chiếc áo của bậc cung tần bậc cao trong cung, màu sắc và trang trí độc đáo, là hiện vật quý hiếm và có giá trị.

Trước đó, sau khi trải qua đấu giá, Công ty Cổ phần Tập đoàn Sunsine đã đấu giá thành công 2 cổ vật từ nhà đấu giá Balclis (Tây Ban Nha). Sau đó, doanh nghiệp này đã tặng lại mũ quan đại thần và áo Nhật Bình cung tần triều Nguyễn cho tỉnh Thừa Thiên Huế quản lý.

T.Toàn