Hai cường quốc hạt nhân châu Âu lên kế hoạch xoay trục an ninh Ukraine

Dưới sự chủ trì của Đô đốc Tony Radakin, Tổng tham mưu trưởng Quốc phòng Anh và người đồng cấp Pháp, sự kiện đã quy tụ những người đứng đầu quân đội của cả hai nước trong cuộc họp toàn thể thường niên lần thứ ba.

Chương trình nghị sự tập trung vào việc thúc đẩy “Liên minh những người sẵn sàng” do châu Âu lãnh đạo nhằm cung cấp các bảo đảm an ninh dài hạn cho Ukraine, đồng thời làm sâu sắc thêm mối quan hệ đối tác quốc phòng vốn đã mạnh mẽ giữa London và Paris.

Động thái này được coi là phản ứng trước tình hình lục địa ngày càng bất ổn, tận dụng vị thế độc tôn của Anh và Pháp là những cường quốc hạt nhân duy nhất của châu Âu để định hướng tương lai của khu vực.

Các cuộc thảo luận, được hỗ trợ bởi các cam kết gần đây giữa Thủ tướng Anh Keir Starmer và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, báo hiệu một bước ngoặt chiến lược nhằm đảm bảo khả năng phòng thủ của Ukraine ngay bây giờ và sau bất kỳ thỏa thuận hòa bình tiềm năng nào.

Cuộc họp diễn ra trong bối cảnh cấp bách, với cuộc chiến của Nga ở Ukraine không có dấu hiệu lắng dịu và các quốc gia châu Âu đang vật lộn với cách duy trì sự ủng hộ trong bối cảnh động lực toàn cầu đang thay đổi. Trong một tuyên bố do Bộ Quốc phòng Anh công bố, mô tả các cuộc đàm phán là “dấu hiệu trấn an và cam kết” từ hai trong số những thế lực quân sự đáng gờm nhất của châu lục.

Các cuộc thảo luận được xây dựng dựa trên một loạt các hoạt động trước đó, bao gồm chuyến đi gần đây của Starmer tới Paris và chuyến thăm song song của Bộ trưởng Quốc phòng John Healey tới Pháp, lên đến đỉnh điểm là các phiên họp lập kế hoạch hoạt động tại Trụ sở chung thường trực của Vương quốc Anh tại Northwood.

Trọng tâm của sự thay đổi này nằm ở “Liên minh những người sẵn sàng”, một thuật ngữ gợi nhớ đến những nỗ lực đa quốc gia trong quá khứ nhưng đề cập đến sáng kiến do châu Âu dẫn đầu nhằm củng cố tương lai của Ukraine. Mặc dù chi tiết vẫn chưa rõ ràng, liên minh này đặt mục tiêu cung cấp viện trợ quân sự trong suốt cuộc xung đột đang diễn ra và thiết lập khuôn khổ cho các đảm bảo an ninh sau chiến tranh.

Anh và Pháp, với quân đội tiên tiến và kho vũ khí hạt nhân, đang định vị mình là trụ cột trong nỗ lực này. Cả hai đều là đồng minh trung thành của NATO, dường như sẵn sàng lấp đầy mọi khoảng trống. Anh duy trì hạm đội gồm 4 tàu ngầm hạt nhân lớp Vanguard được trang bị tên lửa Trident, trong khi Pháp vận hành 4 tàu ngầm hạt nhân lớp Triomphant với tên lửa đạn đạo M51.

Đối với Ukraine, rủi ro là hiện hữu. Kể từ cuộc chiến với Nga nổ ra, Vương quốc Anh đã cung cấp hơn 10 tỷ đô la viện trợ quân sự, bao gồm tên lửa Storm Shadow và xe tăng Challenger 2, trong khi Pháp đã cung cấp tên lửa hành trình SCALP-EG và pháo Caesar, tổng cộng hơn 3 tỷ đô la, theo báo cáo của chính phủ.

Tuy nhiên, cả hai nhà lãnh đạo đều nhấn mạnh rằng hòa bình đòi hỏi sự răn đe đáng tin cậy hơn là vũ khí. Starmer phát biểu tại một cuộc họp báo gần đây ở London, đã nhắc lại “một nền hòa bình lâu dài ở Ukraine chỉ có thể đạt được nếu chúng ta cung cấp những đảm bảo an ninh thực sự”.

Macron đã nhắc lại điều này tại Paris, kêu gọi một “trụ cột châu Âu” để bổ sung cho các nỗ lực của NATO. Việc thành lập liên minh nhằm mục đích tập hợp các quốc gia khác, mặc dù những dấu hiệu ban đầu cho thấy Đức, Ý và các nước Bắc Âu có khả năng là ứng cử viên, dựa trên các cam kết trước đó của họ với Kiev.

Cuộc họp ở London cũng đóng vai trò là bước dạo đầu cho những nỗ lực ngoại giao rộng lớn hơn. Hội nghị thượng đỉnh Anh-Pháp, dự kiến diễn ra vào cuối năm 2025, sẽ chính thức hóa các kế hoạch này, có khả năng khóa chặt các cam kết từ các đối tác liên minh.

Cho đến lúc đó, các phiên họp lập kế hoạch chuyên sâu tại Northwood tuần này sẽ nêu rõ các chi tiết hoạt động, bao nhiêu quân có thể triển khai, thiết bị nào sẽ được ưu tiên và liên minh sẽ phối hợp với quân đội Ukraine như thế nào.

Theo một nguồn tin thân cận với các cuộc thảo luận của NATO, một kịch bản đang được cân nhắc là triển khai lực lượng châu Âu dọc theo biên giới phía tây của Ukraine sau xung đột để ngăn chặn các cuộc xâm nhập của Nga, mặc dù chưa có xác nhận chính thức nào được đưa ra.

Theo thống kê, cả hai quốc gia đều duy trì kho vũ khí hạt nhân với khoảng 200-300 đầu đạn, giúp họ có đòn bẩy trong bất kỳ cuộc đối đầu nào với Nga hoặc các đối thủ khác. Tuy nhiên, những người chỉ trích đặt câu hỏi về tính khả thi của sự thay đổi này. Vương quốc Anh đang phải đối mặt với áp lực ngân sách, với chi tiêu quốc phòng ở mức 2,3% GDP vào năm 2024, thấp hơn mức 3% mà một số nhà phân tích cho rằng cần thiết để phù hợp với tham vọng của mình.

Trong khi đó, Pháp cân bằng các ưu tiên trong nước với các cam kết ở nước ngoài, chẳng hạn như lực lượng của mình ở Sahel. Việc điều phối một liên minh làm tăng thêm sự phức tạp, các quốc gia như Ba Lan có thể thúc đẩy một đường lối cứng rắn hơn đối với Nga, trong khi những quốc gia khác, như Hungary, vẫn là những quốc gia ngoại lệ. Tuy nhiên, động lực từ London cho thấy quyết tâm tiến lên phía trước.

Nội dung cuối cùng của nỗ lực này sẽ xuất hiện trong những tháng tới. Các cuộc họp ở Northwood tuần này có thể sẽ đưa ra bản thiết kế cho các đóng góp quân sự của liên minh, trong khi hội nghị thượng đỉnh vào cuối năm nay sẽ củng cố quan hệ đối tác Anh-Pháp.

Hiện tại, thông điệp từ London rất rõ ràng: Các cường quốc hạt nhân châu Âu đang dẫn đầu, đặt mục tiêu bảo vệ Ukraine và xác định lại vai trò của họ trên trường quốc tế trong thời đại bất ổn chưa từng có.

TD