Hai phát minh được ca ngợi bất ngờ biến thành thảm họa
Các phát minh này mặc dù mang lại thành công thương mại nhưng đã để lại những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe con người và môi trường, kéo dài hàng thế kỷ sau.
Thomas Midgley Jr., nhà phát minh người Mỹ, đã được ca ngợi vào đầu thế kỷ 20 vì hai phát minh nổi bật: xăng pha chì và chất làm lạnh CFC.
Một trong những vấn đề lớn nhất mà ngành ôtô phải đối mặt vào đầu thế kỷ 20 là tiếng gõ động cơ. Thomas Midgley Jr., dưới sự hướng dẫn của Charles Kettering tại General Motors, đã nghiên cứu và phát hiện rằng chì tetraethyl có thể giảm tiếng gõ động cơ. Hỗn hợp này, được bán dưới tên gọi Ethyl, lần đầu tiên được thương mại hóa vào năm 1923 và nhanh chóng lan rộng khắp thế giới.
Mặc dù đã biết độc tính của chì, nhưng Ethyl vẫn được sử dụng rộng rãi. Các công nhân sản xuất Ethyl nhanh chóng chịu ảnh hưởng tiêu cực, và bản thân Midgley cũng bị nhiễm độc chì. Tác động lâu dài của chì trong xăng đã gây hại nghiêm trọng cho sức khỏe con người, đặc biệt là trẻ em, và ước tính khoảng 1 triệu người chết mỗi năm vì ngộ độc chì.
Sau phát minh Ethyl, Midgley tiếp tục phát triển chất làm lạnh an toàn hơn cho các thiết bị và máy điều hòa không khí. Ông phát hiện rằng chlorofluorocarbon (CFC) là chất thay thế lý tưởng, không độc hại và không bắt lửa. Freon, hợp chất CFC đầu tiên, đã đạt được thành công thương mại lớn, khiến việc sử dụng máy điều hòa không khí tăng mạnh ở Mỹ.
Tuy nhiên, hàng thập kỷ sau, giới khoa học phát hiện rằng CFC đã gây ra lỗ thủng tầng ozone trên Nam Cực. Lỗ thủng này có nguy cơ đe dọa toàn bộ sự sống trên Trái Đất nếu không được kiểm soát.
Mặc dù xăng pha chì đã bị loại bỏ dần ở Mỹ từ năm 1996 và cuối cùng bị cấm trên toàn thế giới vào năm 2021, hậu quả của nó vẫn còn kéo dài. Nửa dân số Mỹ hiện nay từng tiếp xúc với mức chì nguy hiểm khi còn nhỏ.
CFC cũng bị loại bỏ dần theo Nghị định thư Montreal năm 1987, và lỗ thủng tầng ozone đang dần cải thiện, nhưng phải mất khoảng nửa thế kỷ nữa để hồi phục hoàn toàn.
Những phát minh của Thomas Midgley Jr., mặc dù mang lại lợi ích trước mắt, đã để lại những hậu quả nghiêm trọng và lâu dài, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đánh giá kỹ lưỡng tác động môi trường và sức khỏe của các công nghệ mới.
Mời quý độc giả xem thêm video: Phát minh thay đổi thế giới của phương Tây ra đời ở Trung Quốc?
