Hải Phòng cần tăng cường thanh, kiểm tra hoạt động hành nghề luật sư
Đó là một trong những đề nghị được Đoàn kiểm tra của Bộ Tư pháp do Thứ trưởng Mai Lương Khôi làm trưởng đoàn quán triệt với TP Hải Phòng tại buổi kiểm tra về việc thực hiện Luật Luật sư và khảo sát tình hình thực hiện Kết luận số 69-KL/TW ngày 24/02/2020 của Ban Bí thư, chiều 30/11.
Phát triển cả về chất và lượng
Sau hơn 03 năm triển khai thực hiện Kết luận số 69-KL/TW (sau đây gọi là Kết luận số 69) của Ban Bí thư, 15 năm thi hành Luật Luật sư, UBND TP Hải Phòng đã chỉ đạo các Sở, ngành, UBND các quận, huyện triển khai thực hiện kịp thời, đầy đủ, đồng bộ, hiệu quả.
Theo thống kê, thời gian qua, đội ngũ luật sư, tổ chức hành nghề luật sư đã có bước phát triển cả về số lượng và chất lượng. Hải Phòng có 119 tổ chức, chi nhánh tổ chức hành nghề luật sư (gồm 43 văn phòng luật sư, 45 Công ty Luật, 31 chi nhánh tổ chức hành nghề luật sư) với 246 luật sư. Hải Phòng không có luật sư nước ngoài, tổ chức hành nghề luật sư nước ngoài đăng ký hành nghề trên địa bàn.
Hoạt động hành nghề của luật sư đã có bước phát triển theo hướng chuyên nghiệp và hiệu quả; phạm vi hoạt động dần được mở rộng, từng bước đáp ứng được nhu cầu dịch vụ pháp lý ngày càng cao và đa dạng của người dân và doanh nghiệp.
Tuy nhiên, chất lượng luật sư tại Hải Phòng còn có hạn chế nhất định. Còn số ít luật sư khi tham gia tố tụng có thái độ cư xử chưa đúng mực như không có mặt theo giấy triệu tập của thẩm phán, cố tình tìm lý do để hoãn phiên tòa nhiều lần nhằm kéo dài thời gian giải quyết vụ án, khi vắng mặt tại phiên tòa không có đơn xin hoãn, xin xét xử vắng mặt ...
Đối với việc thực hiện Kết luận số 69, với nhiều hình thức tuyên truyền đa dạng, Hải Phòng đã từng bước nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên, Nhân dân và đội ngũ luật sư về vị trí, vai trò của luật sư. Hải Phòng cũng chú trọng biểu dương, khen thưởng và đấu tranh lên án những hành vi tiêu cực trong hoạt động luật sư. Công an TP, Viện kiểm sát nhân nhân và Tòa án nhân dân hai cấp TP luôn tạo điều kiện cho các luật sư thực hiện tốt quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của luật sư khi tham gia tố tụng.
Cần tăng cường thanh, kiểm tra
Tại Hải Phòng, thể chế về tổ chức, hoạt động luật sư mặc dù đã từng bước hoàn thiện, song vẫn còn tồn tại một số bất cập.
Một số quy định của Luật Luật sư đã bộc lộ bất cập so với thực tiễn. Một số trường hợp phát sinh trong quá trình tổ chức và hoạt động hành nghề luật sư chưa được dự liệu trong các văn bản pháp luật hoặc không có quy định cụ thể gây khó khăn cho các cơ quan quản lý và tổ chức hành nghề luật sư.
Tại hội nghị, đại diện Công an TP, Viện Kiểm sát nhân dân, Tòa án nhân dân, Sở Tư pháp đã nêu quan điểm và kiến nghị nhằm hoàn thiện cơ chế, chính sách pháp luật về luật sư và hành nghề luật sư. Trong đó, các kiến nghị tập trung vào công tác lãnh đạo, chỉ đạo; công tác xây dựng tổ chức đảng và phát triển đảng viên trong luật sư; giải quyết những vụ việc phức tạp cụ thể liên quan đến tổ chức và hoạt động của luật sư.
Phát biểu kết luận buổi kiểm tra, Thứ trưởng Mai Lương Khôi đánh giá cao Ban Thường vụ Thành ủy, UBND, HĐND TP Hải Phòng đã ban hành tương đối đầy đủ các Kế hoạch triển khai thi hành Luật Luật sư; Kết luận số 69 theo yêu cầu quy định. Công tác quản lý nhà nước về luật sư và hành nghề luật sư được TP Hải Phòng quan tâm, chỉ đạo tổ chức thực hiện.
Hoạt động tự quản của Đoàn Luật sư có những cố gắng nhất định như thực hiện tốt việc kết nạp thành viên, đăng ký tập sự, khen thưởng, giải quyết khiếu nại, tố cáo theo quy định. Công tác xây dựng đảng, Chi bộ Đảng Đoàn Luật sư TP được thành lập tương đối sớm (năm 2008) so với các địa phương trong toàn quốc.
Bên cạnh kết quả đạt được, Thứ trưởng Mai Lương Khôi cũng cho rằng việc thực hiện Luật Luật sư, Kết luận số 69 của TP Hải Phòng còn một số vấn đề cần được quan tâm. “Tính chuyên nghiệp trong tổ chức điều hành của tổ chức hành nghề luật sư chưa cao; còn thiếu đội ngũ luật sư thông thạo ngoại ngữ, am hiểu pháp luật quốc tế”, Thứ trưởng Mai Lương Khôi nhấn mạnh.
Hoạt động luật sư, tổ chức luật sư tại Hải Phòng còn hạn chế như: Tỷ lệ luật sư tham gia trong quá trình tố tụng (điều tra, truy tố, xét xử) còn thấp so với tổng số vụ việc thụ lý; số lượng các tổ chức hành nghề luật sư được kiểm tra hàng năm còn thấp (2-3 tổ chức/năm).
Hải Phòng cũng chưa có chính sách thu hút luật sư tham gia một số nhiệm vụ của địa phương nhất là trong tư vấn pháp luật để giải quyết các vụ việc phức tạp và tư vấn dự án kinh tế trên địa bàn.
Do đó, trong thời gian tới, Thứ trưởng Mai Lương Khôi đề nghị Hải Phòng nghiêm túc thực hiện Kết luận số 69 đồng thời cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền trong chính đội ngũ luật sư về vị trí, vai trò, trách nhiệm của luật sư trong việc bảo vệ công lý, bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa.
Hải Phòng cũng cần quan tâm chỉ đạo tổ chức thành công Đại hội nhiệm kỳ 2024-2029 của Đoàn luật sư TP Hải Phòng để tiến tới Đại hội lần thứ IV của Liên đoàn luật sư Việt Nam. Trong đó cần chủ động trong việc lãnh đạo, chỉ đạo về mặt nhân sự, nhất là người đứng đầu Đoàn luật sư.
Thứ trưởng Mai Lương Khôi đề nghị Sở Tư pháp TP Hải Phòng tăng cường hơn nữa công tác kiểm tra, thanh tra, cả về số lượng tổ chức được kiểm tra, thanh tra mỗi năm; kiểm tra, thanh tra trọng tâm, trọng điểm, nhất là có hoạt động “núp bóng”, “lợi dụng” hoạt động hành nghề luật sư để thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật.
Trên cơ sở buổi làm việc, Đoàn kiểm tra sẽ ghi nhận, tổng hợp đầy đủ các ý kiến, phản ánh của TP Hải Phòng để kịp thời báo cáo Ban Bí thư, Ban Nội chính TW, đề xuất các phương án chỉ đạo từng lĩnh vực, vấn đề cụ thể để tiếp tục thực hiện có hiệu quả các văn bản trong thời gian tới.
Về phía Hải Phòng, Phó chủ tịch UBND TP Lê Khắc Nam nghiêm túc tiếp thu những đóng góp của Đoàn kiểm tra đồng thời yêu cầu các sở, ngành cần nhanh chóng triển khai các giải pháp mang tính nhanh chóng và bền vững để nâng cao hơn nữa hiệu quả hoạt động luật sư và Kết luận số 69 trên địa bàn.
Đánh giá về tình hình tham gia tố tụng của luật sư tại Hải Phòng:
Số lượng luật sư tham gia tại giai đoạn điều tra: năm 2020 là 192 /1.081 vụ, năm 2021 là 190/1.079 vụ, năm 2022 là 231/1.188 vụ.
Số lượng luật sư tham gia tại giai đoạn truy tố: năm 2020 là 46/1.199 vụ, năm 2021 là 54/1.237 vụ, năm 2022 là 92/1.298 vụ, 06 tháng đầu năm 2023 là 48/943 vụ.
Số lượng các vụ án có luật sư tham gia tại giai đoạn xét xử tại TAND hai cấp TP Hải Phòng trong năm 2020 là 158/10.905 vụ; năm 2021 là 165/11.397 vụ; năm 2022 là 174/12.274 vụ; 06 tháng đầu năm 2023 là 86/5.608 vụ.