Hải Phòng: Mô hình hay, sáng tạo thu hút học sinh phân loại rác tại nguồn

Hướng dẫn thế hệ trẻ phân loại rác thải tại nguồn

Những năm gần đây, Hải Phòng là một trong những địa phương đi đầu trong việc phân loại rác thải tại nguồn với nhiều cách làm hay, mô hình sáng tạo. Ông Phạm Hà – Trưởng Ban truyền thông, Công ty Môi trường đô thị Hải Phòng trao đổi, chia sẻ với Báo Tiền Phong về việc thực hiện tuyên truyền, tổ chức thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải tại nguồn trên địa bàn thành phố.

- Thưa ông, những năm qua Hải Phòng đã triển khai kế hoạch phân loại rác thải tại nguồn thế nào?

- Đơn vị đã triển khai phân loại rác tại nguồn từ năm 2016 theo chỉ đạo của thành phố, với sự hỗ trợ của nhiều chuyên gia trong nước và quốc tế. Với chủ trương, kế hoạch này, đơn vị đã quán triệt tới cán bộ, nhân viên công ty phối hợp chặt chẽ với chính quyền cấp cơ sở, tổ dân phố.

Kế hoạch triển khai thực hiện 2 giai đoạn. Giai đoạn 1 (2016-2024) tập trung tuyên truyền, hướng dẫn phân loại rác thải tại nguồn đến nhà hàng, khách sạn, bệnh viện, cơ sở giáo dục… ở trung tâm thành phố.

Giữa năm 2024, đơn vị thực hiện giai đoạn 2 dựa trên cơ sở Luật Bảo vệ môi trường quy định xử phạt hành chính trong lĩnh vực môi trường, áp dụng từ 1/1/2025. Trong đó, người dân, hộ gia đình không thực hiện phân loại rác sẽ bị xử phạt mức 500.000 đồng đến 1 triệu đồng.

Ông Phạm Hà - Trưởng ban truyền thông, Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị Hải Phòng.

- Với kế hoạch như vậy đã mang lại tín hiệu gì trong nhận thức của người dân về phân loại rác, thưa ông?

- Giai đoạn 1 của kế hoạch, các nhà hàng, khách sạn, đơn vị, tổ chức, bệnh viện… trên địa bàn thành phố đã thay đổi nhận thức rõ rệt, đặc biệt ở khu vực trung tâm thành phố.

Từ chủ cơ sở, người đứng đầu đơn vị đến nhân viên đã có nhận thức tốt, chủ động phân loại rác thành từng nhóm ngay từ đầu. Do đó, công tác thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải tiết kiệm thời gian, công sức. Góp phần tạo môi trường sống đô thị xanh, sạch, văn minh hơn.

Nhiều bí thư, tổ trưởng dân phố phối hợp tốt, hàng ngày giám sát, nhắc nhở qua đó các khu phố, ngõ hẻm không còn tình trạng vứt rác bừa bãi và để chung 1 túi.

Nhiều mô hình hay, cách làm hiệu quả được tổ chức thực hiện trong công tác tuyên truyền, hướng dẫn học sinh trung tâm TP Hải Phòng phân loại rác thải tại nguồn.

Trong giai đoạn 2, đơn vị đang tập trung tuyên truyền, hướng dẫn phân loại rác đến các trường tiểu học, trung học ở trung tâm thành phố. Đây là nhóm đối tượng rất trẻ, chiếm tỷ lệ rất lớn trong các khu dân cư. Thời điểm triển khai cũng phù hợp với Luật Bảo vệ môi trường mới được áp dụng.

Các em học sinh tương tác ngay từ nhỏ, được hướng dẫn cách nhận diện, phân loại cụ thể, qua đó góp phần rất tích cực trong thói quen sinh hoạt hàng ngày ở nhà, ở trường học.

Nhiều mô hình hay, cách làm sáng tạo

- Để tuyên truyền tốt tới học sinh, thế hệ trẻ đạt hiệu quả cao, đơn vị đã triển khai hướng dẫn thế nào?

- Năm 2025 đơn vị phối hợp với các đơn vị tổ chức 130 hội nghị, hoạt động tuyên truyền, hướng dẫn phân loại rác thải tại nguồn đến hơn 41.420 cán bộ, giáo viên và học sinh các trường trên địa bàn thành phố.

Trong đó, ký kết giao ước với 39 trường tiểu học, trung học thực hiện mô hình “Dân vận khéo: Thi đua phân loại triệt để 3 nhóm rác tái chế, hữu cơ và rác sinh hoạt”.

Mục tiêu của mô hình này nhằm tuyên truyền, thay đổi nhận thức cho đội ngũ cán bộ phụ trách bếp ăn bán trú, giáo viên và học sinh các cấp về việc phân loại rác thải ngay tại trường học.

Năm 2025, 39 trường học ở trung tâm TP Hải Phòng đã phối hợp thực hiện mô hình "phân loại rác thải tại nguồn" cho học sinh các cấp.

Cách nhận diện, phân loại rác có thể tái chế như: hộp sữa, ống hút, túi nilon, giấy vụn… cho học sinh, giáo viên bằng hình thức dán de-can hướng dẫn phân loại rác tại các phòng học, nhà bếp, nhà vệ sinh, cổng trường. Các trường cũng trang bị 3 thùng rác khác màu (xanh, vàng, trắng) giúp học sinh dễ dàng nhận diện trước khi phân loại.

Công tác tuyên truyền được thực hiện kiên trì, bền bỉ, vận dụng sáng tạo thông qua các “trò chơi phân loại rác”, hình ảnh minh họa rác với màu sắc sinh động. Lồng ghép chương trình “mini game” trong hội thi với các câu hỏi, hình ảnh minh họa dễ hiểu qua đó các em học sinh hứng thú, hăng hái trao đổi, thảo luận và trả lời.

Ngoài ra, đơn vị còn phối hợp với các trường tổ chức các cuộc thi vẽ tranh, biểu diễn văn nghệ về chủ đề phân loại rác tại nguồn bảo vệ môi trường. Đồng thời, thực hiện các video ngắn, dễ xem, dễ hiểu gửi các trường học để trình chiếu cho các em học sinh xem.

- Các mô hình, cách làm sáng tạo đã triển khai đạt được hiệu quả thế nào?

- Với cách làm sáng tạo, phù hợp với lứa tuổi học trò, mô hình này đã bước đầu đạt được hiệu quả rõ rệt. Cụ thể, ngay từ cán bộ phụ trách bếp ăn bán trú, các thầy cô giáo đã đi đầu trong phân loại rác tại bếp ăn bán trú, văn phòng làm việc và lớp học.

Ban giám hiệu các trường cũng giao nhiệm vụ cho các đội cờ đỏ thường xuyên giám sát, nhắc nhở và hướng dẫn các bạn học sinh bỏ rác vào thùng theo quy định.

Đồng thời, tổ chức trải nghiệm “học đi đôi với hành” để hoạt động phân loại rác trở nên thú vị hơn, các em học sinh trực tiếp trải nghiệm, thực hiện phân loại rác, thu dọn rác tại các vườn hoa, công viên, khuôn viên nhà trường.

Bên cạnh đó, nhiều trường phối hợp với các đơn vị khích lệ các em học sinh bằng cách đổi rác nguy hại (pin, rác tái chế) lấy phần quà nhỏ ý nghĩa như: bút chì, tẩy, đồ chơi...

Người dân các khu phố trung tâm Hải Phòng phân loại rác từ nhà giúp công tác thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải sinh hoạt được hiệu quả.

- Trong thời gian tới, công tác tuyên truyền về phân loại rác thải tại thành phố được thực hiện thế nào, thưa ông?

- Năm 2025, các mô hình, cách làm hay đã phát huy hiệu quả, nhất là tại 39 điểm trường tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông thuộc các quận Lê Chân, Ngô Quyền (cũ).

Ngay từ đầu năm 2026, đơn vị sẽ tiếp tục mở rộng các mô hình hay, cách làm sáng tạo này tới hàng chục trường trung tâm thành phố, thuộc các khu vực quận Hải An, Hồng Bàng (cũ). Đồng thời, hướng tới mở rộng các trường học ở khu vực lân cận, ngoại thành.

Với kế hoạch này, chúng tôi hy vọng, các em học sinh sẽ nhận diện, phân loại rác thải không chỉ ở trường học mà khi trở về gia đình, các em góp phần lan tỏa kiến thức, nhận thức tới người thân trong gia đình, bạn bè.

Từ đó, công tác thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải được triển khai đồng bộ, khoa học, góp phần xây dựng môi trường sống đô thị xanh, sạch, đẹp.

Nguyễn Hoàn