Siết đào tạo ngành Y: Người trong cuộc nghĩ gì?

Ngành Y là lĩnh vực đặc thù, gắn trực tiếp với sức khỏe và tính mạng con người. Việc mở rộng quy mô đào tạo trong những năm qua đã góp phần bổ sung nhân lực cho hệ thống y tế, song cũng kéo theo lo ngại về chất lượng đầu vào, đầu ra và năng lực hành nghề. Trong bối cảnh đó, chủ trương siết chặt đào tạo ngành Y được đặt ra như một yêu cầu tất yếu, nhưng cách thức triển khai ra sao để vừa nâng cao chất lượng, vừa không gây thiếu hụt nhân lực vẫn là vấn đề được nhiều người trong cuộc quan tâm.

Siết để nâng chuẩn, không phải thu hẹp máy móc

Nhìn từ góc độ hoạch định chính sách, Đại biểu Quốc hội chuyên trách Cầm Thị Mẫn (Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa) cho rằng việc siết chặt đào tạo ngành Y là chủ trương cần thiết và phù hợp với yêu cầu thực tiễn hiện nay. Theo bà, với một lĩnh vực đặc thù như y khoa, chất lượng đào tạo không thể bị thỏa hiệp.

Bà nhấn mạnh: “Ngành Y là lĩnh vực đặc thù, liên quan trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng người dân, vì vậy chất lượng đào tạo phải được đặt lên hàng đầu. Việc siết chặt tiêu chuẩn tuyển sinh, chương trình đào tạo và đầu ra là nhằm bảo đảm đội ngũ y bác sĩ có năng lực chuyên môn vững vàng, đạo đức nghề nghiệp tốt, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân.”

Đại biểu Quốc hội chuyên trách Cầm Thị Mẫn (Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa). (Ảnh: NVCC)

Tuy nhiên, theo đại biểu Cầm Thị Mẫn, việc siết chặt cần được hiểu đúng bản chất, tránh triển khai một cách cứng nhắc. “Siết chặt không có nghĩa là thu hẹp đào tạo một cách máy móc. Chủ trương này cần được triển khai có lộ trình, gắn với đầu tư nâng cao chất lượng giảng viên, cơ sở thực hành và cơ chế kiểm định, để vừa nâng cao chất lượng, vừa không làm thiếu hụt nhân lực y tế, nhất là ở cơ sở,” bà nói.

Từ thực tiễn theo dõi lĩnh vực y tế, nữ đại biểu cho rằng bài toán quan trọng nhất là sự đồng bộ trong triển khai. “Đây là chủ trương đúng, nhưng cần thực hiện một cách khoa học, đồng bộ và cân đối giữa chất lượng và nhu cầu thực tế,” đại biểu Cầm Thị Mẫn khẳng định.

Ở góc độ đào tạo, ThS. Thân Văn Việt - Giảng viên Khoa Kỹ thuật Y học, Đại học Phenikaa cũng bày tỏ sự đồng thuận với chủ trương siết chặt đào tạo ngành Y, xuất phát từ chính đặc thù của nhóm ngành này.

Theo ông, “Nhóm ngành Y - Dược là ngành đặc thù liên quan trực tiếp đến chăm sóc sức khỏe và điều trị con người, đặc thù từ việc học cho đến thực hành nghề nghiệp. Do đó, những học sinh đăng ký vào học nhóm ngành này cần có các tố chất, kỹ năng và năng lực cũng đặc biệt hơn các nhóm ngành khác mới đảm bảo được chất lượng cho công tác chăm sóc và điều trị".

Từ đó, ông cho rằng cần siết chặt ngay từ khâu đầu vào. “Việc xét học bạ chỉ nên là điều kiện đủ để học sinh tham gia kỳ thi năng lực riêng cho nhóm ngành này. Lúc đó mới lựa chọn được các học sinh thực sự chất lượng để đáp ứng được môi trường học tập và làm việc đặc thù của nhóm ngành sức khỏe Y - Dược", ThS. Thân Văn Việt phân tích.

Đặc biệt, với mã ngành Bác sĩ, ông nhấn mạnh yêu cầu siết chặt càng cần thiết hơn. “Với mã ngành có lượng kiến thức lớn và áp lực học tập cao, nếu đầu vào không được sàng lọc kỹ, người học sẽ khó theo kịp chương trình, từ đó ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo”, ông nói.

Đội ngũ Giảng viên Khoa Kỹ thuật Y học, Đại học Phenikaa. (Ảnh: NVCC)

Không chỉ dừng ở tuyển sinh, giảng viên Đại học Phenikaa cho rằng cần nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên và cơ sở thực hành. “Ngành này đòi hỏi thực hành nhiều, nên phải đầu tư đầy đủ phòng thực hành mô phỏng tốt để sinh viên thực tập lâm sàng tự tin hơn", ông chia sẻ, đồng thời đánh giá cao chủ trương tiếp tục đào tạo lâm sàng tại bệnh viện và thi quốc gia lấy chứng chỉ hành nghề y. Theo ông, việc siết chặt cần được thực hiện theo lộ trình, trước hết là đầu vào, sau đó hoàn thiện dần các khâu còn lại.

Sinh viên, phụ huynh: Đồng thuận nhưng không khỏi băn khoăn

Từ phía người học, Phạm Tiến Trung (sinh năm 2001, sinh viên Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh) cho rằng việc siết chặt đào tạo ngành Y là điều “vô cùng cần thiết”, bởi đây là ngành nghề gắn trực tiếp với con người và tính mạng con người.

Trung chia sẻ: “Việc siết chặt đào tạo ngành Y là điều xã hội ai cũng mong muốn, để đội ngũ nhân viên y tế ngày càng giỏi về chuyên môn và tốt về y đức.” Tuy nhiên, nam sinh viên cũng bày tỏ băn khoăn khi cho rằng việc triển khai hiện nay vẫn chưa thực sự phù hợp. “Dân số khoảng 100 triệu người nhưng tỷ lệ bác sĩ trên đầu người vẫn thấp, trong khi nhiều trường mở đào tạo ngành Y ồ ạt. Vì vậy, việc siết đào tạo là cần thiết để có được đội ngũ nhân viên y tế chất lượng hơn, nhưng cũng cần tính toán để không gây thiếu hụt nhân lực", Trung nói.

Sinh viên Phạm Tiến Trung, Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh (người thứ hai từ trái sang). (Ảnh: NVCC)

Cùng góc nhìn, Trần Trung Kiên (sinh năm 2004, sinh viên Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh) cho rằng siết chặt đào tạo là giải pháp cần thiết để khắc phục tình trạng đào tạo ồ ạt, thiếu thực hành. “Ngành Y liên quan trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng con người, đòi hỏi đội ngũ nhân lực có trình độ chuyên môn cao và y đức vững vàng. Việc nâng cao tiêu chuẩn tuyển sinh, đào tạo và đánh giá sẽ góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ y tế và niềm tin của người dân”, Kiên bày tỏ.

Tuy nhiên, Kiên cũng lưu ý: “Nếu siết chặt một cách cứng nhắc, thiếu lộ trình và hỗ trợ phù hợp, chủ trương này có thể dẫn đến nguy cơ thiếu hụt nhân lực y tế, đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa”.

Ở góc nhìn của người đã tốt nghiệp, Lương Thị Liền (sinh năm 2001, tốt nghiệp Học viện Y Dược học cổ truyền Việt Nam) cho rằng việc siết chặt là cần thiết để tránh đào tạo tràn lan. “Ngành y liên quan trực tiếp đến tính mạng con người, chỉ cần sai sót một chút cũng có thể gây hậu quả nặng nề. Siết từ đầu vào và chất lượng giảng dạy sẽ giúp đảm bảo đầu ra là những người có năng lực thực sự”, Liền nói.

Tuy vậy, cô cũng bày tỏ lo ngại: “Nếu siết chặt quá sẽ dẫn đến thiếu nhân lực y tế và làm tăng gánh nặng học phí cho sinh viên".

Cựu sinh viên Lương Thị Liền, Học viện Y Dược học cổ truyền Việt Nam, cùng gia đình tại Lễ tốt nghiệp. (Ảnh: NVCC)

Từ phía phụ huynh, chị Nguyễn Thị Gái (sinh năm 1982, Đồng Nai) có con trai đang ôn thi vào ngành Y Đa khoa cho rằng chủ trương siết chặt là cần thiết, nhưng cần minh bạch và có lộ trình rõ ràng. “Gia đình tôi ủng hộ việc nâng cao chất lượng đào tạo bác sĩ, nhưng mong các quy định được công bố sớm, rõ ràng để học sinh và phụ huynh có sự chuẩn bị từ đầu”, chị chia sẻ.

Có thể thấy, từ nhà quản lý, giảng viên đến sinh viên và phụ huynh, chủ trương siết chặt đào tạo ngành Y nhận được sự đồng thuận cao về tính cần thiết. Tuy nhiên, điểm chung trong các ý kiến là yêu cầu phải triển khai một cách khoa học, có lộ trình và gắn với đầu tư đồng bộ cho hệ thống đào tạo. Siết chặt để nâng chất lượng là điều không thể trì hoãn, nhưng chỉ khi được thực hiện hợp lý, chủ trương này mới thực sự góp phần xây dựng đội ngũ nhân lực y tế vừa giỏi chuyên môn, vừa đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng cao của xã hội.