Hải Phòng triển khai áp dụng thí điểm mô hình thông quan tập trung

Hải Phòng triển khai áp dụng thí điểm mô hình thông quan tập trung

Cục Hải quan vừa hoàn thiện dự thảo đề án mô hình thông quan tập trung, thực hiện chỉ đạo của Bộ Tài chính tại Thông báo số 710/TB-BTC ngày 12/9/2025.

Theo đó, Cục Hải quan đã gửi công văn hỏa tốc chỉ đạo các chi cục hải quan khu vực tập trung báo cáo Ủy ban Nhân dân tỉnh, thành phố về chủ trương triển khai Đề án của Cục Hải quan cũng như tổng hợp ý kiến của Ủy ban Nhân dân tỉnh, thành phố.

Song song, các chi cục thu thập ý kiến của doanh nghiệp và hiệp hội doanh nghiệp, nêu rõ các khó khăn, vướng mắc cũng như tên đơn vị đóng góp. Đồng thời, các Chi cục Hải quan khu vực cũng tham gia đóng góp ý kiến cho dự thảo đề án, đánh giá thuận lợi, khó khăn, vướng mắc và tác động của mô hình đến hoạt động thủ tục hải quan tại địa bàn quản lý và góp ý cho quy trình thủ tục hải quan.

Theo Cục Hải quan, trong bối cảnh hội nhập kinh tế, khối lượng xuất nhập khẩu ngày càng tăng và phức tạp, Hải quan Việt Nam vừa đóng vai trò đảm bảo quản lý nhà nước, vừa tạo thuận lợi thương mại, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Tuy nhiên, thủ tục hải quan hiện hành vẫn còn phân tán theo địa bàn quản lý, gây kéo dài thời gian thông quan và hạn chế khả năng chia sẻ dữ liệu tập trung giữa các Chi cục. Do đó, mô hình thông quan tập trung đã được nhiều quốc gia tiên tiến áp dụng thành công và mang lại hiệu quả tích cực.

Chính vì vậy, việc nghiên cứu đề tài này là yêu cầu cấp bách, có ý nghĩa cả về lý luận và thực tiễn, Cục Hải quan nêu rõ tại Dự thảo đề án mô hình thông quan tập trung.

Theo kinh nghiệm quốc tế, thủ tục thông quan tập trung giúp các cơ quan hải quan phối hợp trong xử lý tờ khai và cấp phép phát hành hàng hóa, cho phép các doanh nghiệp có thể tập trung liên lạc tại một địa điểm (thường là trụ sở doanh nghiệp hoặc nơi có trụ sở đại diện) thay vì tại nơi hàng hóa đến thực tế.

Trong đó, trọng tâm là trao đổi thông tin giữa các cơ quan hải quan và chủ sở hữu giấy phép, bao gồm kiểm tra tờ khai, kiểm soát hải quan và phát hành hàng hóa. Tuy nhiên, nếu doanh nghiệp muốn áp dụng mô hình này cần đáp ứng tiêu chuẩn AEO hoặc tương đương, Cục Hải quan cho biết.

Thực hiện chỉ đạo của Cục Hải quan, Chi cục Hải quan khu vực III (Hải Phòng) đã xây dựng Đề án thí điểm mô hình với 2 đội Thông quan phân chia theo loại hình; tổ chức lại 4 Hải quan cửa khẩu thành 3 Hải quan cửa khẩu; đồng thời tái cấu trúc 2 Hải quan ngoài cửa khẩu.

Đánh giá về mô hình thông quan tập trung thí điểm tại TP. Hải Phòng, Cục hải quan cho biết Chi cục Hải quan khu vực III sẽ nâng cao được hiệu quả quản lý nhà nước về hải quan thông qua cơ chế phân công chuyên sâu theo địa bàn cũng như chuyên nghiệp hóa theo loại hình xuất nhập khẩu, kiểm soát chặt chẽ hơn các khu vực trọng điểm và tăng khả năng phát hiện vi phạm.

Qua đó, mô hình này giúp tối ưu bộ máy, sử dụng hiệu quả nguồn nhân lực, giảm tiếp xúc trực tiếp, rút ngắn thời gian thông quan, hạn chế khiếu nại, phòng chống tiêu cực và nâng cao sự hài lòng của doanh nghiệp.

Với ngành Hải quan, thí điểm mô hình thông quan tập trung phù hợp với lộ trình phát triển của ngành Hải quan theo Chiến lược phát triển Hải quan đến năm 2030 tại Quyết định số 628/QĐ-TTg (ngày 20/5/2022) và khắc phục được hạn chế của mô hình hiện hành.

Đồng thời, giải quyết được những vướng mắc cơ bản trong bối cảnh khối lượng công việc tăng nhưng biên chế tinh giản, vừa tăng cường quản lý nhà nước, vừa tạo thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu của doanh nghiệp.

Đối với thành phố Hải Phòng, áp dụng mô hình thông quan tập trung góp phần nâng cao chất lượng phục vụ của cơ quan quản lý nhà nước, thúc đẩy kim ngạch xuất nhập khẩu, tăng thu ngân sách, cải thiện môi trường kinh doanh, thu hút dự án vào khu kinh tế, khu công nghiệp công nghệ cao và trung tâm logistics, tạo việc làm và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế xã hội.

Đây cũng là bước hiện thực hóa định hướng “chuyển từ tư duy quản lý sang tư duy phục vụ” và mô hình chính quyền hai cấp sau hợp nhất, Cục Hải quan nhấn mạnh.

Hoàng Sơn