Sự kiện tàu tên lửa tàng hình 2.000 tấn mang tên Gremyashchy thuộc Dự án 20385 được Nhà máy đóng tàu Severnaya Verf tại Saint Petersburg hạ thủy là bất ngờ lớn do chưa có thông tin nào cho biết nó đã được cung cấp động cơ diesel phù hợp.
Nguyên nhân chính của tình trạng trên là do hiệu lực của các lệnh cấm vận mà phương Tây áp đặt đã khiến Đức đơn phương chấm dứt hợp đồng cung cấp động cơ diesel tăng áp cho lớp chiến hạm này của Nga.
Tàu hộ vệ tên lửa Gremyashchy - Dự án 20385 được đánh giá là chiến hạm cỡ 2.000 tấn mạnh nhất thế giới vào thời điểm hiện tại, kế thừa những tinh hoa của ngành công nghiệp đóng tàu quân sự Nga.
Thiết kế của Gremyashchy bắt nguồn từ tàu hộ vệ tên lửa Steregushchy - Dự án 20380, đây là lớp chiến hạm tàng hình rất hiện đại, giữ vai trò xương sống của lực lượng tác chiến ven bờ Hải quân Nga những năm đầu thế kỷ XXI.
Không lâu sau đó, Nga đã cho ra đời phiên bản nâng cấp của tàu Steregushchy, đó chính là chiếc Soobrazitelnyy số hiệu 531 thuộc Dự án 20381.
So với Dự án 20380 thì thay đổi đáng kể nhất trên Dự án 20381 là module tên lửa - pháo phòng không tầm cực gần Kashtan đã được thay thế bằng 12 ống phóng thẳng đứng của tên lửa 9M96 thuộc hệ thống phòng không tầm trung - xa Redut.
Ngoài thay đổi trên, các vũ khí cũ gồm tên lửa chống hạm 3M-24 Uran, pháo hạm A-190, ngư lôi chống ngầm Paket-NK, radar trinh sát đường không Furke 2, radar trinh sát bề mặt Garpun Bal, radar hỏa lực 5P-10E Puma và sonar Zarya-M vẫn được giữ nguyên.
Ngoại trừ hệ thống phòng không được nâng cấp, hỏa lực chống tàu mặt nước của các chiến hạm thuộc Dự án 20381 vẫn không thực sự mạnh, điều này khiến Nga cảm thấy không hài lòng, vì vậy họ đã cho ra đời biến thể hoàn thiện nhất là Dự án 20385 lớp Gremyashchy.
Các khinh hạm lớp Gremyashchy sẽ được trang bị 8 ống phóng thẳng đứng của tên lửa hành trình chống hạm Kalibr bố trí chính giữa tàu, thay thế 2 cụm 4 ống phóng KT-184 của tên lửa Uran.
Ngoài ra tàu sẽ mang được tới 16 tên lửa phòng không 9M96 trong cụm 2 hàng 8 ống phóng thẳng đứng, thay vì chỉ 12 quả như trên chiến hạm Dự án 20381.
Với dàn hỏa lực như trên, các khinh hạm thuộc Dự án 20385 sẽ là những tàu chiến mặt nước cỡ 2.000 tấn mạnh và toàn diện nhất thế giới, thậm chí còn vượt trội nhiều khu trục hạm có lượng giãn nước trên 8.000 tấn.
Ngoài chiếc Gremyashchy vừa được hạ thủy, Nhà máy đóng tàu Severnaya còn đang thi công chiếc tiếp theo mang tên Verf Provornyy (25/7/2013), dự kiến chúng sẽ vào biên chế Hạm đội Biển Bắc.
Tuy nhiên vấn đề gây thắc mắc ở đây là không rõ Nga đã tìm được phương án tối ưu để giải quyết vấn đề động cơ cho tàu hay chưa, vì năng lực của ngành sản xuất nội địa vẫn chưa đủ sức thay thế.
Một phương án từng được đưa ra là Nga sẽ tiếp tục nhập khẩu động cơ Trung Quốc để trang bị cho lớp tàu này, tuy nhiên các sự cố liên tiếp xảy ra với lớp tàu Buyan-M hay Karakurt có lẽ đã khiến Nga "chùn chân".
Không loại trừ khả năng sau khi hạ thủy, những chiếc chiến hạm 2.000 tấn tối tân này sẽ được Nga nhượng lại cho đối tác truyền thống tương tự như các tàu hộ vệ tên lửa 4.000 tấn Dự án 11356M đã được bán lại cho Ấn Độ vì Ukraine từ chối cung cấp động cơ.
Việt Dũng