Hai thách thức lớn trong giải ngân vốn đầu tư công dự án giao thông

Thông tin từ Vụ Kế hoạch - Tài chính (Bộ Xây dựng), tới hết tháng 7/2025, kết quả giải ngân cả Bộ ước khoảng 28.383 tỷ đồng, đạt gần 33% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.

Bộ Xây dựng đang chỉ đạo các chủ đầu tư triển khai nhiều giải pháp, bảo đảm hiệu quả giải ngân vốn đầu tư công được giao năm 2025 (Ảnh minh họa).

Ghi nhận nhiều chủ đầu tư thuộc Bộ có kết quả giải ngân tương đối khả quan, riêng Ban QLDA 6 giải ngân vượt hơn 300 tỷ đồng kế hoạch đăng ký.

Song, theo Vụ Kế hoạch - Đầu tư, giá trị giải ngân trong các tháng còn lại của Bộ Xây dựng là tương đối lớn, hơn 58.800 tỷ đồng. Mức giải ngân bình quân mỗi tháng cần đạt khoảng 9.800 tỷ đồng.

Qua kết quả kiểm tra công tác giải ngân tại 16 dự án quan trọng, trọng điểm của 6 Ban QLDA thuộc Bộ, kết hợp theo dõi kết quả giải ngân hằng tháng do các chủ đầu tư báo cáo, hai khó khăn, thách thức lớn được nhận diện.

Một là, nhu cầu vốn của nhiều dự án giảm so với kế hoạch đã xây dựng từ năm 2024 và được Thủ tướng Chính phủ giao.

Vấn đề trên xuất phát từ một số nguyên nhân khách quan như: giảm giá nhiều khi đấu thầu dẫn tới giảm nhiệm vụ chi; trượt giá âm hoặc chưa xác định được chỉ số trượt giá dẫn tới dư nhu cầu do không sử dụng đến dự phòng; tiếp tục được giảm 2% VAT; giảm chi phí GPMB so với phương án dự kiến ban đầu; một số dự án giảm nhu cầu kế hoạch sau khi quyết toán, xử lý hết công nợ;

Bên cạnh đó là một số nguyên nhân chủ quan như: các chủ đầu tư phải duyệt điều chỉnh lại dự toán, giảm trừ thanh toán theo kết luận của thanh tra kiểm toán; tiến độ triển khai một số dự án chậm so với yêu cầu dẫn tới không thể giải ngân hết kế hoạch đã giao.

Thách thức thứ hai được chỉ ra là một số dự án/hạng mục được bố trí đủ kế hoạch để hoàn thành trong năm 2025 nhưng tiềm ẩn nguy cơ cao không hoàn thành hoặc không giải ngân hết kế hoạch đã bố trí, có khả năng phải kéo dài thực hiện, giải ngân kế hoạch sang năm 2026.

Một số dự án có thể kể đến như: Tuyến tránh TP Cao Bằng; Nâng cấp mở rộng QL14B Đà Nẵng; Cải tạo, nâng cấpQL14E Đà Nẵng; Nâng cấp QL8C Hà Tĩnh; Nâng cấp QL2 Phú Thọ.

Vụ Kế hoạch - Tài chính cho biết, đáp ứng yêu cầu trong công tác giải ngân, Bộ Xây dựng đã chỉ đạo chủ đầu tư các dự án phải tiếp tục đẩy nhanh tiến độ để bù lại các khối lượng thi công bị chậm, bảo đảm hoàn thành các dự án theo đúng tiến độ chỉ đạo; Sớm triển khai ngay công tác GPMB, tái định cư của dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam để giải ngân bù cho các dự án dư vốn...

Trên cơ sở phân tích khó khăn, Vụ Kế hoạch - Tài chính kiến nghị lãnh đạo Bộ Xây dựng chỉ đạo các chủ đầu tư tận dụng thời tiết thuận lợi, tăng ca, tăng kíp, thi công cuốn chiếu… đẩy nhanh tiến độ thực hiện để hoàn thành các dự án theo yêu cầu.

Các chủ đầu tư cũng cần phối hợp chặt chẽ với các địa phương xử lý dứt điểm các vướng mắc kéo dài công tác GPMB, nguồn cung ứng vật liệu, đặc biệt là đẩy mạnh việc hoàn thiện các thủ tục nghiệm thu thanh toán cho các khối lượng đã hoàn thành, hạng mục chi phí GPMB để giải ngân bù đắp đủ số vốn chậm giải ngân trong các tháng còn lại.

Nam Khánh