Hai 'viên ngọc quý' giữa 9 cửa sông

Đệ nhất cù lao

Nằm giữa sông Tiền, cù lao Giêng dài 12km và nơi rộng nhất lên đến 7km, từ lâu được biết đến với tên cù lao xanh, đậm bản sắc văn hóa miệt vườn, tâm linh của người Việt vùng sông nước Nam bộ. Trên cù lao có nhiều công trình văn hóa tín ngưỡng lâu đời.

Thời Pháp thuộc, cù lao Giêng từng là điểm dừng chân, trung chuyển của các chuyến tàu buôn tuyến Sài Gòn - Phnom Penh (Campuchia), trở thành địa điểm giao thương sầm uất, còn ghi dấu son trong phong trào cách mạng từ những năm 1930. Cù lao Giêng được mệnh danh “đệ nhất cù lao”, với những kiến trúc cổ độc đáo, với sự giao thoa của văn hóa và tôn giáo Đông - Tây, nên nơi đây thành điểm du lịch tâm linh nổi tiếng hút du khách thập phương. Nhà thờ cù lao Giêng (được xây dựng từ năm 1875, hoàn thành năm 1887) hiện là một trong những nhà thờ cổ nhất ở Nam Kỳ, được xây dựng trước nhà thờ Đức Bà ở TPHCM (xây năm 1877). Trong quần thể kiến trúc cổ ở cù lao Giêng còn có tu viện Chúa Quan Phòng, rộng hơn 70ha; tu viện dòng nữ tu này được xây dựng vào những năm 70 của thế kỷ 19 theo lối kiến trúc Roman. Tu viện Phanxico rộng hơn 71ha được xây dựng năm 1876 là một công trình rất lớn vào những năm cuối thế kỷ 19 - nơi đào tạo linh mục các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long và Campuchia.

Cù lao Giêng cũng lưu giữ nhiều dấu xưa của văn hóa Nam bộ thông qua hệ thống di tích, nhà cổ, tín ngưỡng dân gian và tôn giáo, như chùa Đạo Nằm, chùa Phước Thành (chùa Chim) đạt kỷ lục Việt Nam về quần thể tượng phật tổ A Di Đà và 48 vị Bồ tát thánh chúng lớn nhất.

Bà Đặng Thị Kim Xuyến, Trưởng phòng Văn hóa, khoa học và thông tin huyện Chợ Mới (An Giang), cho biết, cù lao Giêng nổi bật và khác biệt với các cù lao khác trong vùng nhờ tập trung dày đặc di tích, công trình kiến trúc của các tôn giáo khác nhau cùng tồn tại. Tiêu biểu như thánh đường cù lao Giêng - một trong những nhà thờ đầu tiên ở Nam bộ, các chùa Phật giáo, các di tích lịch sử như đình Tấn Mỹ, dinh Ba Quan Thượng Đẳng, Khu tưởng niệm cụ Ung Văn Khiêm... Bên cạnh đó, nơi xóm ấp giữa cù lao còn có các căn nhà cổ mang đậm nét kiến trúc những năm đầu thế kỷ 20. Tất cả những công trình đó tạo thành nhiều điểm tham quan thu hút khách.

Với sự độc đáo, lợi thế ở cù lao Giêng, bà Xuyến cho biết, thời gian tới địa phương sẽ đẩy mạnh phát triển du lịch văn hóa tâm linh tại vùng đất giữa sông này. Kết hợp với đó sẽ có thêm các sản phẩm du lịch như trải nghiệm tắm sông, cồn bãi, bơi xuồng, đi đò…

Chòm xóm làm du lịch

Đến hẹn lại lên, vào chiều thứ Bảy hằng tuần, bà Ngô Hồng Xương (70 tuổi) mang trái cây, rau cải nhà trồng ra Chợ Quê ở cù lao Tân Thuận Đông (Đồng Tháp) để họp chợ phiên. Gia đình bà có khoảng 50 gốc xoài, nhãn và một số rau, củ. Để tạo thêm sản phẩm du lịch, tăng thu nhập cho người dân, địa phương đã tổ chức và duy trì mô hình Chợ Quê hằng tuần trên cù lao Tân Thuận Đông. Cù lao Tân Thuận Đông được bao bọc bởi sông Tiền, thuộc xã Tân Thuận Đông, TP. Cao Lãnh (Đồng Tháp). Cù lao rộng gần 1.500ha, với hơn 2.500 hộ dân sinh sống, chủ yếu làm nông.

Nhà thờ Cù Lao Giêng trên 150 tuổi ở An GiangẢnh: Hòa Hội

Không chỉ bà Xương, nhiều người dân ở cù lao cũng mang nông sản, đồ truyền thống tới chợ quê này để bán. Tuần ít khách, người dân cũng kiếm được khoảng 300.000 đồng tiền lãi từ bán hàng quê cho khách du lịch; tuần đông khách có thể trên 500.000 đồng. Ông Nguyễn Văn Đỡ ở cù lao Tân Thuận Đông có gần 1ha đất trồng cây ăn trái, quanh năm gắn với vườn tược. Từ ngày có chợ quê, bà con có thêm thu nhập, đời sống sung túc hơn từ việc đem cây trái ra chợ bán.

Chợ quê trên cù lao Tân Thuận Đông tổ chức theo mô hình chợ phiên truyền thống, gian hàng đơn sơ dựng bằng tre, lá dừa, tạo không gian mộc mạc, gần gũi như chợ xưa. Các quầy hàng bán sản phẩm đặc trưng của địa phương, như bánh truyền thống, món ngon miền Tây sông nước, trái cây, thức uống dân dã, rau củ tại vườn, tôm cá sông…

Chị Đỗ Thị Kiều Trinh, du khách từ Tây Ninh đến trải nghiệm chợ quê Tân Thuận Đông, chia sẻ, tới đây cảm nhận rõ không khí cù lao mát mẻ, đậm đà cảnh quê, được tạm rời xa ồn ào, hối hả của phố thị. Về nơi đây được thấy lại khung cảnh chợ quê mình thuở nhỏ từng theo má tới chơi, ngắm gánh hàng rong, nghe lời rao, ăn bánh truyền thống, món ăn dân dã.

Khách tham quan chợ Quê Tân Thuận Đông (Đồng Tháp)Ảnh: Hòa Hội

Bà Hồ Huệ Thu Hằng, Trưởng phòng Văn hóa thông tin TP. Cao Lãnh, cho biết, chợ quê ở cù lao Tân Thuận Đông không chỉ tạo thêm sản phẩm du lịch, mà còn kết nối các nhà vườn với du khách, người tiêu dùng, điểm bán hàng. Chợ còn giải quyết việc làm và tăng thu nhập cho khoảng 70 hộ dân khó khăn, hộ nghèo, cận nghèo trên địa bàn xã cù lao. Từ thành công bước đầu, địa phương dự kiến tiếp tục đầu tư cải thiện hạ tầng chợ, phục vụ du khách tốt hơn. Đồng thời, củng cố chất lượng các điểm du lịch cộng đồng, tiếp tục khai thác có hiệu quả các sản phẩm du lịch đặc trưng của địa phương. Cùng với đó, sẽ kết nối và xây dựng các tua, tuyến du lịch nông thôn, phát triển hệ thống sản phẩm có tính liên kết cao. Từ chợ quê Tân Thuận Đông, Đồng Tháp đã mở thêm nhiều khu chợ quê khác, như chợ quê Gò Tháp, chợ quê Long Thuận, chợ quê Định Yên…

Bà Lê Thị Mai Trinh, Phó Giám đốc Sở VHTT&DL Đồng Tháp, cho biết, Đồng Tháp đã chủ động xây dựng nhiều sản phẩm du lịch đặc sắc và định vị hình ảnh du lịch gắn với các sản phẩm nông nghiệp. Đồng thời, xây dựng Đề án Phát triển du lịch góp phần tạo dựng hình ảnh tỉnh Đồng Tháp giai đoạn 2023 - 2025, định hướng đến 2030. Trong đó, trọng tâm phát triển sản phẩm du lịch sông nước, xây dựng tuyến du lịch Khám phá dọc sông Tiền qua TP. Cao Lãnh, huyện Thanh Bình, huyện Hồng Ngự, gắn với các địa điểm du lịch, cồn Bình Thạnh, cồn Chính Sách, cù lao Tân Thuận Đông… “Tỉnh sẽ chú trọng quy hoạch, xây dựng và triển khai các cầu tàu đạt chuẩn, các tuyến đường giao thông thủy trên sông lớn, kênh rạch phù hợp du lịch”, bà Trinh nói.

HÒA HỘI