Hàng loạt cổ phiếu 'tăng nóng', triển vọng ngành phân bón ra sao?

05/7/2024 Gốc

Cổ phiếu phân bón thời gian qua nhận được sự quan tâm của dòng tiền trên thị trường chứng khoán. Hầu hết các mã đã tăng hàng chục, thậm chí hàng trăm phần trăm, cho thấy kỳ vọng lớn của nhà đầu tư về triển vọng ngành này.

Các doanh nghiệp phân bón đang nhận được sự kỳ vọng lớn của nhà đầu tư chứng khoán.

Kết phiên 5/7, CSV của CTCP Hóa chất cơ bản miền Nam tiếp tục tăng trần - đánh dấu ba phiên tăng trần liên tiếp và xác lập đỉnh lịch sử mới ở mốc 33.650 đồng/cp. Chỉ từ cuối tháng 6 đến nay, mã này đã tăng 27%, còn nếu tính từ đầu năm 2024 đến nay CSV đã tăng gấp đôi giá trị.

DGC (Hóa chất Đức Giang) vượt đỉnh hồi giữa tháng 6 và hiện đang điều chỉnh về vùng giá 125.000 đồng/cp. So với hồi đầu năm, mã đã tăng hơn 40%.

Đa số cổ phiếu khác trong nhóm cũng đều diễn biến tích cực. DDV của CTCP DAP - Vinachem đang tiệm cận vùng đỉnh 2 năm ở mốc hơn 20.000 đồng/cp, tăng 110% so với đầu năm. DCM của Đạm Cà Mau đang giao dịch ở vùng đỉnh trên 37.000 đồng/cp, tăng 23% so với đầu năm. BFC của Phân bón Bình Điền cũng đang neo ở vùng đỉnh sát 40.000 đồng/cp, tăng gần 70% so với đầu năm…

Cổ phiếu phân bón diễn biến tích cực trong bối cảnh các doanh nghiệp trong ngành ghi nhận kết quả kinh doanh hồi phục trong quý 1/2024. Đạm Cà Mau đã hoàn thành 43% kế hoạch năm về lãi ròng, tương ứng đạt 349 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế hợp nhất. So với cùng kỳ năm trước, lãi thu về của doanh nghiệp tăng 52%.

Phân bón Bình Điền tăng 44% về doanh thu thuần, đạt 1.940 tỷ đồng; lợi nhuận sau thuế 74 tỷ đồng, so với cùng kỳ năm 2023 âm 39 tỷ đồng. DDV ghi nhận doanh thu thuần tăng 5% so với cùng kỳ, đạt 778 tỷ đồng; lãi ròng 26 tỷ đồng, so với cùng kỳ chỉ ở mức 140 triệu đồng…

Diễn biến cổ phiếu CSV.

Mảng urê đã bão hòa

Trong báo cáo triển vọng ngành phân bón mới cập nhật, Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) cho biết, dự báo nguồn cung urê thế giới trong năm 2024 được đảm bảo chủ yếu từ các nước xuất khẩu lớn như Trung Quốc và Nga. Trong khí đó, Ấn Độ và Brazil - hai nước nhập khẩu Urê lớn nhất thế giới đã có kế hoạch gia tăng công suất sản xuất urê để giảm phụ thuộc.

Với nhu cầu nhập khẩu từ các nước lớn giảm trong năm 2024, trong khi nguồn cung từ Trung Quốc và Nga vẫn hiện hữu, Hiệp hội lương thực thế giới (IFA) dự báo giá urê có thể dao động từ 320 – 350 USD/tấn trong năm 2024, không chênh lệch quá nhiều so với mức trung bình 358 USD/tấn trong năm 2023. Do đó, VDSC cho rằng giá urê nội địa trong năm 2024 có thể giảm từ 3% - 5% so với năm 2023, tương quan với diễn biến giá urê thế giới.

Theo đơn vị phân tích, thị trường NPK nội địa phân tán khi các doanh nghiệp nhỏ và hộ kinh doanh chiếm 52% thị phần, trong khi hai doanh nghiệp có sản lượng lớn nhất nước là BFC và LAS chỉ chiếm lần lượt 15% và 19%. Tổng công suất thiết kế NPK trong nước gần 4 triệu tấn/năm, hiệu suất hoạt động trung bình ngành qua các năm dao động từ 49% đến 60%, cho thấy hầu hết các công ty sản xuất nội địa đều đang gặp tình trạng dư thừa công suất.

So với mức đỉnh trong tháng 6/2022, NPK có tốc độ giảm giá chậm hơn các loại phân đơn khác, đồng thời duy trì được giá bán ổn định hơn các loại phân đơn, nguyên chính là do tính kinh tế loại phân bón này mang lại. Ước tính urê đầu vào chiếm gần 50% chi phí sản xuất NPK, kali và phân lân chiếm lần lượt 28% và 22%. Do đó biên lợi nhuận gộp các doanh nghiệp sản xuất NPK thường biến động ngược chiều với diễn biến giá urê.

VDSC đánh giá những doanh nghiệp gia nhập sau với công nghệ hiện đại hơn và chủ động trong chiến lược kinh doanh sẽ là một nhân tố ảnh hưởng tiêu cực đến thị phần của các công ty có vị thế lâu năm trên thị trường nhưng ít năng động hơn, điển hình là BFC (gia nhập từ 2012). Công ty không có kế hoạch cải tiến công nghệ sản xuất, cũng như chưa có kế hoạch mở rộng kênh phân phối trong thời gian tới. Mặc dù xu hướng biên lợi nhuận ròng cải thiện trong quý 1/2024 nhưng chi phí bán hàng của công ty tăng 39% so với quý trước, trong khi doanh thu giảm 12%.

Công suất thiết kế các công ty sản xuất phân bón lớn (Nghìn tấn).

Trong năm 2024, do mảng urê đã bão hòa nên hầu hết các doanh nghiệp lớn như DPM và DCM đều muốn gia tăng thị phần tại phân khúc NPK. Gần đây nhất là thương vụ mua lại nhà máy sản xuất NPK Hàn – Việt (KVF) của DCM, công suất 360.000 tấn/năm, giúp nâng tổng công suất NPK của DCM lên 660.000 tấn/năm. Tuy nhiên sản lượng tiêu thụ của KVF chỉ duy trì ở mức thấp, 70.000 – 100.000 tấn/năm và luôn ghi nhận lỗ kể từ khi chính thức đi vào hoạt động từ 2018. Sau khi được mua lại cuối quý 1/2024, DCM kỳ vọng nhà máy KVF sẽ bắt đầu có lãi gộp từ quý 2/2024, ước tính khoảng 3% - 5%.

Ngoài ra, thâm nhập thị trường từ cuối 2018 nhưng sản lượng tiêu thụ hằng năm của DPM chỉ dao động từ 40% - 50% công suất thiết kế. Phân khúc NPK của DPM mới phục hồi trong quý 1/2024 với biên lợi nhuận gộp đạt 5%, trong khi ghi nhận lỗ gộp trong 4 quý liền kề trước đó. Mặc dù có lợi thế về tự chủ nguồn urê đầu vào, VDSC đánh giá việc thâm nhập vào thị trường NPK của các doanh nghiệp lớn như DPM và DCM vẫn cần thời gian và các chiến lược phù hợp.

Một trong những yếu tố kỳ vọng khác đối với ngành phân bón là Luật Thuế VAT sửa đổi, đã được thảo luận tại kỳ họp Quốc hội thứ 7. Một trong những điểm sửa đổi lần này là đưa phân bón vào danh mục chịu thuế VAT 5% (từ diện không chịu thuế).

Hiện tại giá phân bón trong nước cao hơn giá phân bón nhập khẩu một phần là do giá thành cao hơn khi các doanh nghiệp sản xuất phải chịu thêm chi phí VAT 10% (do không được khấu trừ). Nếu việc áp thuế được thông qua, VDSC cho rằng giá thành sản xuất phân bón trong nước có thể giảm, đồng thời giá bán phân bón nhập khẩu sẽ tăng thêm 5% do thuế VAT. Điều này giúp gia tăng tính cạnh tranh của các doanh nghiệp sản xuất phân bón nội địa.