Hàng tỷ USD hướng vào doanh nghiệp phát triển xanh

Ông Lim Dyi Chang, Giám đốc khách hàng doanh nghiệp, Ngân hàng UOB Việt Nam.

Tại Việt Nam, UOB đã giới thiệu các sản phẩm tín dụng xanh dành cho doanh nghiệp chưa? Ông có thể chia sẻ chiến lược tăng trưởng của UOB trong lĩnh vực tài chính xanh, đặc biệt là tại UOB Việt Nam trong thời gian tới?

Ở cấp độ Tập đoàn, UOB xem phát triển bền vững là một trụ cột chiến lược. Tính đến cuối năm 2024, ngân hàng đã giải ngân khoảng 44 tỷ USD cho các khoản tài trợ bền vững trên toàn khu vực ASEAN, tập trung vào hai lĩnh vực chính: năng lượng tái tạo và công trình xanh. Đây là nền tảng cho chiến lược tài chính xanh rộng hơn của chúng tôi.

Tại Việt Nam, UOB đã tài trợ hơn 20 dự án xanh trong các lĩnh vực nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản, năng lượng tái tạo, sản xuất bền vững và công trình xanh. Những dự án này không chỉ giúp doanh nghiệp nâng cấp công nghệ, chuỗi cung ứng để đáp ứng tiêu chuẩn ESG (Môi trường - Xã hội - Quản trị), mà còn mở rộng cơ hội tiếp cận các thị trường quốc tế với yêu cầu khắt khe về bền vững. Trong giai đoạn tới, UOB Việt Nam đặt mục tiêu ít nhất 30% khoản vay mới dành cho doanh nghiệp vừa trong năm 2025 sẽ được phân bổ cho các dự án bền vững, đặc biệt ở các lĩnh vực ưu tiên: năng lượng tái tạo, sản xuất xanh, kinh tế tuần hoàn, nông nghiệp bền vững và công trình xanh. Chúng tôi cũng tận dụng mạng lưới rộng khắp ASEAN để kết nối doanh nghiệp Việt Nam với chuỗi cung ứng toàn cầu, đồng thời kiên định với nguyên tắc không tài trợ mới cho các dự án nhiệt điện than hay hoạt động gây hại đến môi trường.

Ông đánh giá thế nào về triển vọng của các dự án xanh? Trong khi các ngân hàng đã sẵn sàng nguồn vốn, đâu là những rào cản cần tháo gỡ để triển khai hiệu quả?

Việt Nam có tiềm năng lớn để trở thành trung tâm tài chính xanh của khu vực ASEAN, với nhiều cơ hội trong các lĩnh vực năng lượng tái tạo, công trình xanh và logistics bền vững. Nhu cầu tài trợ ước tính lên tới hàng trăm tỷ USD để đạt mục tiêu Net Zero vào năm 2050. Tuy nhiên, có ba rào cản chính cần giải quyết:

Khung pháp lý: cần được cụ thể hóa hơn sau khi Bộ tiêu chí phân loại xanh quốc gia được ban hành, bao phủ 45 lĩnh vực.

Chi phí chuyển đổi ban đầu cao, đặc biệt với các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME).

Năng lực ESG còn hạn chế, hiện chỉ khoảng 12% SME tại TP.HCM có nhân sự được đào tạo về ESG.

Nghiên cứu Triển vọng Doanh nghiệp 2025 của UOB cũng phản ánh thực tế này, cho thấy các doanh nghiệp Việt Nam đang đối diện hai thách thức lớn trong hành trình phát triển bền vững: hạ tầng năng lượng tái tạo chưa đủ và chi phí triển khai sản phẩm, dịch vụ xanh ngày càng tăng. Từ góc độ ngân hàng, chúng tôi đang tích cực phối hợp với khách hàng doanh nghiệp để xác định cơ hội, thúc đẩy và tăng tốc các sáng kiến ESG.

Việc tiếp cận nguồn vốn ưu đãi vẫn là một trong những thách thức lớn nhất đối với các doanh nghiệp tư nhân, đặc biệt là những doanh nghiệp theo đuổi các dự án phát triển bền vững phù hợp với tiêu chuẩn ESG. Theo ông, những giải pháp nào có thể giúp doanh nghiệp tư nhân dễ dàng tiếp cận tín dụng ngân hàng hơn?

Các doanh nghiệp tư nhân tại Việt Nam, đặc biệt là SME, thường đối diện ba thách thức chính khi tiếp cận tài chính bền vững: dữ liệu ESG còn hạn chế, chi phí chuyển đổi ban đầu cao và quy trình xác minh “tính xanh” của dự án còn phức tạp. Do đó, không ít doanh nghiệp dù có nhu cầu vốn nhưng vẫn e ngại khi tiếp cận các khoản vay ưu đãi.

Nghiên cứu Triển vọng Doanh nghiệp 2025 của UOB cũng phản ánh thực trạng này, khi phần lớn doanh nghiệp Việt Nam kỳ vọng nhận được sự hỗ trợ tài chính mạnh mẽ hơn từ phía ngân hàng. Đáng mừng là ngày càng có nhiều tổ chức tín dụng áp dụng các công cụ tài chính bền vững như khoản vay xanh và khoảng 28% doanh nghiệp đã đưa ESG vào top 5 ưu tiên chiến lược - cho thấy nhận thức về phát triển bền vững đang thay đổi nhanh chóng. Theo tôi, cần triển khai đồng thời ba hướng sau.

Về chính sách, Chính phủ đã có bước tiến với Bộ tiêu chí phân loại xanh quốc gia và gói hỗ trợ lãi suất 2% cho các dự án xanh. Điều quan trọng là đảm bảo triển khai minh bạch, dễ tiếp cận hơn, đặc biệt với khối SME.

Về phía doanh nghiệp, ESG nên được coi là khoản đầu tư chiến lược thay vì chỉ là chi phí tuân thủ. Việc chậm áp dụng có thể làm suy giảm năng lực cạnh tranh trong chuỗi cung ứng toàn cầu và hạn chế khả năng tiếp cận các nguồn vốn quốc tế ngày càng gắn chặt với tiêu chuẩn ESG.

Về phía ngân hàng, không chỉ cung cấp vốn, ngân hàng cần đóng vai trò tư vấn, hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng lộ trình ESG minh bạch và khả thi, qua đó giúp họ đáp ứng kỳ vọng ngày càng cao của nhà đầu tư và tổ chức tài chính quốc tế.

Đối với các doanh nghiệp tư nhân, UOB có chính sách đặc biệt nào nhằm định hướng dòng vốn vào phân khúc này, đặc biệt trong lĩnh vực tài chính xanh?

doanh nghiệp tư nhân hiện được Chính phủ xác định là trụ cột của nền kinh tế, song vẫn gặp nhiều rào cản khi tiếp cận tài chính xanh - từ dữ liệu ESG hạn chế, chi phí chuyển đổi cao cho đến quy trình xác minh dự án bền vững còn phức tạp.

Tại UOB Việt Nam, chúng tôi cung cấp các giải pháp vay xanh linh hoạt, giúp doanh nghiệp từng bước chuyển đổi - từ đầu tư vào máy móc tiết kiệm năng lượng, nâng cấp hệ thống xử lý chất thải, đến cải tiến quy trình sản xuất để đáp ứng các tiêu chuẩn môi trường. Điểm khác biệt của UOB là chúng tôi không chỉ cung cấp tài chính. Thông qua mạng lưới đối tác chiến lược trên toàn khu vực ASEAN, chúng tôi kết nối doanh nghiệp với hệ sinh thái hỗ trợ rộng lớn từ các nhà cung cấp công nghệ sạch đến đơn vị tư vấn và chứng nhận ESG trong chuỗi cung ứng bền vững.

Vân Linh thực hiện